50 jaar WK 1973: tactische omzetting geeft Oranje vleugels

Het is vijftig jaar geleden dat de Oranje Heren in Amstelveen voor het eerst in de historie de wereldtitel veroverden. In de finale in het Wagener Stadion werd India na het nemen van strafballen verslagen. In deze rubriek staan we stil bij dit jubileum: feitjes, foto’s en opvallende spelers en statistieken.

Gesprek van de dag 🗣️

De matige start van de Oranje Heren van het WK met slechts een punt uit twee wedstrijden doet bondscoach Ab van Grimbergen besluiten in te grijpen. Hij stapt af van 4-3-3 en schakelt over op het systeem van 1-3-2-4.

Nico Spits zakt naar de laatste linie, Bolhuis schuift een linie op en Paul Litjens krijgt een basisplaats. Het mooie hockey maakt plaats voor effectief hockey. Oranje schakelt over op wilskracht, vechtlust en doorzettingsvermogen.

Het gewijzigde concept heeft gevolgen voor Wouter Leefers en Irving van Nes. Zij verliezen hun basisplaats aan respectievelijk Paul Litjens en Flip van Lidth de Jeude. Ook gaat Van Grimbergen het gesprek aan met Ties Kruize, die in de eerste twee duels niet uit de verf komt. Het onderonsje en de gewijzigde tactiek hebben effect.

Nederland krijgt vleugels en verslaat achtereenvolgens België (4-1), Maleisië (4-0) en Engeland (2-1). Kruize maakt in die drie duels zes doelpunten. Dankzij de volle buit uit de laatste drie groepsduels eindigt de ploeg als tweede achter Pakistan. De halve finales zijn bereikt.

De Tijd constateert dat ‘precies op tijd het roer was omgegooid van het nogal theoretische spelconcept vol fraaie combinaties naar een realistischer speltype dat beter voldeed aan de eisen van het internationale tophockey.’

Door de lens 📸

Ron Steens in actie voor de Oranje Heren tegen Duitsland in de halve finales van het WK in 1973. Foto: KNHB

De bal ligt vrij. Links glijdt de West-Duitse doelman Wolfgang Rott uit zijn doel. Rechts komt Ron Steens aangesneld. Een volgepakt Wagener Stadion houdt de adem in. Wordt dit een doelpunt? Nee, helaas. Steens komt net te laat om Rott te passeren.

Het duel om een plek in de WK-finale is een herhaling van de halve eindstrijd van de Olympische Spelen van 1972. In München was West-Duitsland met 3-0 te sterk om vervolgens ook de gouden medaille op te eisen. Dit keer wordt er in Amstelveen in zeventig minuten niet gescoord. Ook na twee verlengingen van 7,5 minuut staat de stand van 0-0 nog steeds op het bord. Er volgen nog drie verlengingen van 7,5 minuut volgens het sudden-deathprincipe. Gescoord wordt er niet.

Strafballen moeten de beslissing brengen. Frans Spits mist, maar omdat Wolfgang Strödter naast pusht en Maarten Sikking de inzet van Rainer Seifert keert, gaat Nederland naar de finale.

In the spotlights 🌟

Vlnr: Nico Spits, André Bolhuis, Ties Kruize met wereldbeker na het winnen van het WK in 1973. Foto: KNHB

Met twee doelpunten, een strafbal en een strafcorner, maakt Ties Kruize eigenhandig een 2-0 achterstand in de finale tegen India ongedaan. Vervolgens benut hij ook zijn poging in de strafballenserie. Daarmee heeft Kruize een groot aandeel in de eerste wereldtitel van de Oranje Heren.

Hij groeit uit tot een van de bekendste sporters in Nederland. Er verschijnt zelfs een stripboek met Kruize in de hoofdrol. De ‘Cruijff van het hockey’ staat bekend om zijn techniek, spelinzicht en ontelbare doelpunten. In zijn beginjaren is de harde geslagen strafcorner zijn handelsmerk. Met ‘De Bijl’, een verzwaarde stick van zesentwintig ounce scoort Kruize er lustig op los.

Een zwaar auto-ongeluk lijkt een einde te maken aan de loopbaan van Kruize. Hij mist de Olympische Spelen van Montreal in 1976, maar is er twee jaar later tijdens het WK in Argentinië weer bij voor Oranje.

Zijn plek op de kop van de cirkel heeft hij inmiddels af moeten staan aan Paul Litjens. Ook zakt Kruize in de jaren daarna steeds een linie naar achteren. Hij sluit zijn loopbaan bij Oranje in 1986 af als ausputzer. In 203 interlands maakt hij 165 doelpunten. Op zijn erelijst staat naast WK-goud ook de Europese titel (1983) en twee Champions Trophy’s (1981 en 1982).

Het getal 🔢

9 – Met vijf rake strafcorners, drie velddoelpunten en een benutte strafbal kroont Ties Kruize zich met een totaal van negen doelpunten tot topscorer van het WK. Hij blijft in het klassement Tanvir Dar met twee goals voor. De Pakistaanse strafcornerschutter was in 1971 de topscorer van het allereerste WK met acht treffers.