Na tien jaar Groningen waagt Steen zich nu aan het chaotische India

Een heel decennium lang – van 2015 tot 2025 – bleef coach Julian Steen (33) honkvast werkzaam bij Groningen Dames 1. Toen hij deze zomer besloot zijn vleugels uit te slaan, koos hij niet voor een club in de Randstad, maar gelijk voor een avontuur aan de andere kant van de wereld: Jamshedpur, India. Daar vond hij een baan op de hockeyacademie van staalgigant Tata Steel. Op een plek die in weinig lijkt op wat hij kende. ‘Ik wilde uit mijn comfortzone stappen.’

De verste uitwedstrijd die Steen vorig seizoen met Groningen in de Promotieklasse speelde, was die tegen Breda, een stevige rit van bijna drie uur. Nu vertelt hij, via een WhatsApp-verbinding, over een recente reis van één van zijn jeugdteams op de hockeyacademie. Op weg naar een toernooi stapten de spelers en stafleden in de trein voor een reis die Steen zelfs vanuit Groningen nog nooit voor zijn kiezen kreeg: een tocht van maar liefst 38 uur. Welkom in India.

Vier weken geleden, op 1 juli, begon zijn avontuur in het chaotische, maar hockeygekke land. Amper geland op het vliegveld van Kolkata, de stad die tot 2001 door het leven ging als Calcutta, wachtte hem op het treinstation gelijk een spoedcursus India. Howrah, het station waar hij de trein naar Jamshedpur moest nemen, bleek gelijk het drukste treinstation van heel India. Met anderhalf miljoen passagiers per dag.

Ik was op zoek naar avontuur… Nou, dat kreeg ik al nog voordat ik überhaupt de trein instapte. Julian Steen

Temidden van een menigte gehaaste Indiërs moest hij zich een weg zien te banen naar één van de 25 sporen, hopend dat daar zijn trein naar Jamshedpur klaarstond. ‘Alles stond aangegeven in het Hindi. Ik had geen flauw idee waar ik heen moest. Gelukkig kon ik terecht bij de stationsmanager, die me met handen en voeten de juiste richting wees. Eenmaal op het juiste perron wachtte me alweer de volgende uitdaging: in welke coupé moest ik eigenlijk plaatsnemen met mijn online gereserveerde ticket? Geen idee. Gelukkig stond ook daar een medewerker, die me gebaarde waar ik moest zijn. En dat allemaal tussen honderden instappende Indiërs.’

‘Gelukkig zat er niemand op het dak van de trein, dat beeld uit de filmpjes bleef me bespaard. Maar de general class, waarvoor je niet kunt reserveren, barstte bijna uit z’n voegen. Ik was op zoek naar avontuur… Nou, dat kreeg ik al nog voordat ik überhaupt de trein instapte.’

Julian Steen is ‘chief coach’ op de Naval Tata Hockey Academy in India. Foto: Naval Tata Hockey Academy

Van zijn bubbel in Groningen naar het chaotische India

Zijn keuze voor India is de grootste sprong in zijn leven die hij ooit waagde, vertelt hij. Voor zijn studie verhuisde hij van zijn geboorteplaats Castricum, in Noord-Holland, naar Groningen. Een voorbode van een verdere ontdekkingsreis door Nederland bleek dat niet te zijn. In Groningen leidde hij juist een leven dat vast stond als een huis. Hij stopte met hockeyen en stortte zich volledig op zijn trainerscarrière. Binnen twee jaar wist hij zich in recordtempo op te werken tot assistent van Dames 1. Drie jaar later, toen hij nog maar 27 was, was hij klaar om het stokje over te nemen van hoofdcoach Marc Materek.

Hoe belandt iemand die tien jaar lang comfortabel in zijn Groningse bubbel heeft geleefd ineens op de hockeyacademie van Tata Steel, diep in het oosten van India? ‘Ik wilde uit mijn comfortzone stappen. Een avontuur in het buitenland, dat leek me wel wat. In eerste instantie keek ik vooral naar Duitsland. Ik sprak daar al met een paar clubs. Maar toen kwam dít ineens op mijn pad’, vertelt Steen, waarbij hij ‘dít’ uitspreekt alsof hij het zelf ook nog amper kan geloven.

Het veld van de Naval Tata Hockey Academy in India. Foto: Naval Tata Hockey Academy

Via Sjoerd Marijne belandde hij op de hockeyacademie van Tata Steel

Steen: ‘Het was Sjoerd Woelders – vorig seizoen coach van Schaerweijde – die me op het spoor van de vacature zette. Hij heeft zelf op de academie gewerkt. Via hem kwam ik in contact met Sjoerd Marijne, de voormalig bondscoach van de Indiase vrouwen. Marijne runt samen met Raoul Ehren het bedrijf OnFire Hockey Support, dat verantwoordelijk is voor de technische ondersteuning van de academie. Toen ik hem telefonisch sprak en hij me de baan aanbood, zei ik dat ik er nog een weekend over wilde nadenken. Maar om eerlijk te zijn, was ik er al uit toen ik ophing.’

‘Naval Tata Hockey Academy’ is de naam van de academie waar Steen nu zijn tanden in zet. Een hockeyacademie is een verschijnsel dat in Nederland niet bestaat. In India zijn grote bedrijven zoals Tata Steel, dat in Jamshedpur een reusachtige fabriek heeft staan, wettelijk verplicht om een percentage van hun winst te investeren in maatschappelijke projecten. De hockeyacademie is één van die maatschappelijke projecten van Tata Steel. Aan de oostkant van de stad heeft de staalproducent een volledige campus uit de grond gestampt, compleet met twee glimmende watervelden, een woonblok, een gym, een dinerzaal, een massagekamer en alles wat erbij hoort. Het is het ‘Papendal’ van hockeyers in Jamshedpur.

Julian Steen assisteert bij de training. Foto: Naval Tata Hockey Academy

Voor deze jongens is het een springplank naar een beter bestaan. Het is hun kans om uit de armoede te ontsnappen en iets van hun leven te maken. Julian Steen

Talenten uit de regio worden zorgvuldig geselecteerd en krijgen op de academie een gedegen opleiding. Samen trainen en leven ze op de campus. Het zijn jongens die dromen van een beter leven dan wat de harde realiteit van Jamshedpur hen nu biedt. Armoede tekent daar het straatbeeld.

Steen: ‘Hockey betekent hier zoveel meer dan een sport. Voor deze jongens is het een springplank naar een beter bestaan. Door zich te bewijzen in het hockey kunnen ze worden opgenomen in het bedrijfsteam van een grote werkgever. Dat betekent dat ze op de loonlijst komen te staan en zo een toekomst kunnen opbouwen voor zichzelf en hun familie. Het is hun kans om uit de armoede te ontsnappen en iets van hun leven te maken.’

‘Chief coach’ luidt volgens de website van de academie de naam van zijn functie. In Nederland zouden we het omschrijven als technisch directeur, verduidelijkt hij. Wat hij nu precies doet?

‘Ik ben verantwoordelijk voor de ontwikkeling van zowel de coaches als de spelers. Ik probeer niet de hele dag achter mijn bureau te blijven zitten, maar juist zoveel mogelijk op het veld te staan. Ik probeer de coaches zoveel mogelijk ondersteuning te bieden op het veld. Het contact met de jongste groep talenten, de 13- tot 16-jarigen, verloopt soms nog wat moeizaam, omdat zij nog maar beperkt Engels spreken. Maar gelukkig beheersen de spelers in de oudere categorieën de taal vaak al wel. Net als hun coaches. Het is de bedoeling dat ik ook mee ga reizen naar toernooien, kriskras door heel India.’

De campus op de Naval Tata Hockey Academy. Foto: Naval Tata Hockey Academy

Alles is geregeld, in feite hoeft hij de campus niet eens te verlaten

Het leven op de campus staat bijna haaks op zijn bestaan in Groningen. Zijn woonruimte is niet veel groter dan een hotelkamer. Het interieur beperkt zich tot twee kasten, een bureau, een koelkast, een paar stoelen en een bed. Om 6.00 uur ’s ochtends gaat de eerste training al van start, voordat de hitte haar intrede doet. Maar klagen doet hij allerminst. Alles is tot in de puntjes voor hem geregeld. Elke dag komt er een schoonmaker langs. ’s Avonds schuift hij gewoon aan tafel voor het avondeten. Wanneer hij niet met de selecties op toernooi is, hoeft hij in feite de campus niet eens te verlaten.

Ja, het leven in Jamshedpur ligt hem misschien wel. ‘Ik heb een contract voor een jaar. Over een maand of vijf ga ik eens nadenken over hoe het bevalt en wat ik hier wil. Dan heb ik ook een beter beeld van wat het leven hier écht inhoudt. Maar voor nu is alles nog nieuw en hartstikke leuk. Ik geniet er met volle teugen van. Dit is de uitdaging waarnaar ik op zoek was.’