Paul van Ass over het benoemen van Xan de Waard tot captain

Vier weken geleden stapte bondscoach Paul van Ass voor het eerst met het Nederlands elftal het vliegtuig in, voor een trip van twintig dagen naar Argentinië. Het werd een waardevolle reis voor de 62-jarige Van Ass, die na de periode van kennismaken inmiddels zijn plek in de groep heeft gevonden.

Ergens tijdens de trip steeg er in Argentinië plotseling een luid applaus op. Ten overstaan van de voltallige groep maakte Van Ass bekend wie hij had benoemd tot aanvoerder van Oranje, tot en met de Olympische Spelen van Parijs. Dat was middenvelder Xan de Waard (27).

Van Ass was al langer overtuigd van de kwaliteiten en de capaciteiten van De Waard. Eind november droeg zij op zijn verzoek de aanvoerdersband in de gewonnen oefenwedstrijd in Bilthoven tegen Ierland. Hij wilde haar destijds nog niet vragen of zij permanent aanvoerder wilde worden. De lange reis naar Argentinië was daar in zijn ogen een geschikter moment voor.

Bondscoach Paul van Ass aan het werk in Santiago del Estero, tijdens de trip met het Nederlands elftal. Foto: WorldSportPics/Rodrigo Jaramillo

Xan is iemand met een eigen mening. Dat vind ik mooi. Ze is verre van een jaknikker Paul van Ass

‘In Argentinië heb ik met Xan een kop koffie gedronken. Ik vroeg haar of zij tot en met Parijs aanvoerder wil zijn. Ik wilde haar de tijd geven om daarover na te kunnen denken’, vertelt Van Ass.

‘Zo’n beslissing kan bijvoorbeeld consequenties hebben voor je eigen spel. Je bent aan het aanvoerderschap bovendien ook extra tijd kwijt en je moet het contact met de begeleiding zien zitten. Dus je moet wel de afweging maken of je daar vol voor wilt gaan. Ik wilde het zorgvuldig aanpakken, door haar tijd te geven. Ik wilde Xan laten zien dat er echt iets te kiezen viel. Dat ze niet vanuit haar emotie gelijk antwoord hoefde te geven. Toen we later samen weer aan de koffie zaten, zei ze dat ze het een grote eer vond om de band te dragen.’

Samen met Pien Sanders en Marloes Keetels droeg De Waard de aanvoerdersband ook al op het wereldkampioenschap afgelopen juli. Van Ass licht zijn keuze voor haar toe. Hij is gecharmeerd van zowel haar hockeykwaliteiten als haar persoonlijkheid. ‘Xan is iemand met een eigen mening. Dat vind ik mooi. Zij heeft op veel zaken een kritische blik, niet alleen op hockeygebied. Ik probeer mij altijd te omringen met mensen die niet alleen ‘ja’ zeggen. Xan is verre van een jaknikker. Als er iets binnen de groep leeft wat ik moet weten, brengt zij dat ongetwijfeld bij mij onder de aandacht. Zo zie ik dat graag. Bovendien kan Xan natuurlijk fantastisch hockeyen. Ze zit aan de bovenkant van de selectie.’

Bondscoach Paul van Ass tijdens de interland Nederland-Ierland in Bilthoven. Foto: Koen Suyk

Werken aan een nieuwe cultuur

De benoeming van Xan de Waard als aanvoerder van het Nederlands elftal zegt méér dan alleen iets over haar kwaliteiten en capaciteiten. Het bewijst ook hoe goed Van Ass is geïntegreerd in de groep. Op zijn eerste werkdag in oktober was vrouwenhockey voor hem nog een soort blinde vlek. Speelsters met meer dan honderdvijftig interlands op hun cv noemde hij soms bij de verkeerde naam. Ook in de weken daarna stond hij slechts één keer per week met de groep op het trainingsveld, waardoor hij zijn internationals wel beter leerde kennen, maar nog geen diepe band met ze wist op te bouwen.

De reis van twintig dagen naar Argentinië creëerde die diepgang wel. Ook de teamdynamiek leerde Van Ass beter kennen. Daarnaast werden er op natuurlijke wijze stappen gezet in het creëren van een nieuwe cultuur, een proces dat half januari een vervolg krijgt. Dan stappen de Oranje Dames in het vliegtuig naar Zuid-Afrika, voor een trainingsstage van twaalf dagen.

‘Na deze winter kunnen we wel zeggen dat we een nieuwe cultuur hebben gevormd. Eigenlijk voel je dat nu binnen het team al. Dat de prestaties op een andere manier tot stand zijn gekomen dan hoe het vroeger ging’, zegt Van Ass. ‘Er is een klimaat waarbij iedereen het beste uit zichzelf kan halen. Gelukkig geldt dat ook voor mijzelf. De vraag in hoeverre ik nu eigenlijk een vrouwencoach ben, daar ben ik nu wel overheen. Ik heb mijn plek gevonden. Ook ik kan in deze groep gelukkig mezelf zijn.’

Maria Verschoor is blij met de 6-0 winst op Groot-Brittannië. Foto: WorldSportPics/Rodrigo Jaramillo

Hoogtepunt: de prachtige 4-0 tegen Groot-Brittannië

Op sportief gebied boekte het Nederlands elftal misschien wel net zoveel succes, met vier overwinningen in de Pro League op rij. De één wel overtuigender dan de ander. Van Ass zegt vooral tevreden te zijn met de vooruitgang die Oranje heeft geboekt. Tijdens de eerste confrontatie met Argentinië (3-1 winst) kwam Nederland al snel op een 3-0 voorsprong, maar nam het vervolgens gas terug. Twee dagen later tegen Groot-Brittannië bleef Oranje wél door hockeyen, wat leidde tot de beste wedstrijd onder Paul van Ass, een 6-0 winst.

De bondscoach zag in dat duel het aanvallende spel terug dat hij met deze groep voor ogen heeft. De mooiste goal noemt hij de 4-0 tegen Groot-Brittannië. Soepeltjes ging de bal van stick naar stick, een heerlijke tiki-taka-aanval, afgerond met een tip-in bij de tweede paal door Marente Barentsen. Bij het zien van die goal gingen de gedachten van Van Ass onmiddellijk terug naar de legendarische olympische halve finale van de Oranje Heren in 2012, de 9-2 tegen Groot-Brittannië in Londen. Toen was het Billy Bakker die bij de 4-1 het eindstation was van een prachtige aanval.

De beauty van een goal in Argentinië was voor Van Ass een bevestiging dat zijn ploeg op de goede weg is. ‘Het is heerlijk om met deze groep te werken. Deze speelsters zijn zo ongelofelijk getalenteerd. Wel moeten we ervoor waken dat deze goal vanaf nu de norm is. Dat een wedstrijd tegenvalt als we niet op deze manier scoren. Zo mag het natuurlijk niet zijn. Maar we streven er natuurlijk wel naar om goals zoals deze te blijven maken.’