Profiel: Jamilon Mülders, de Duitser met een frisse blik

Jamilon Mülders staat deze week voor het eerst als eindverantwoordelijke op het veld bij de Oranje Dames. Hij is de eerste Duitser die bondscoach wordt bij het Nederlands elftal. Een profiel van de oud-international, die rotzooi trapte als speler en het vervolgens heel ver schopte als coach. 

Als zoon van een Duitse moeder, wiens voorouders uit Nederland stammen, en een voor hem onbekende Ethiopische vader wordt Jamilon Lorenzo Mülders op 25 mei 1976 geboren in Düsseldorf. Hij groeit op bij zijn grootouders in, zo omschrijft Mülders later in een interview, een conservatieve omgeving. Als enig kind van kleur in de schoolklas heeft hij het zwaar.

‘Ik kreeg al snel een stempel’, zegt Mülders. Hij merkt echter al snel dat sport en in zijn geval hockey een goed hulpmiddel is voor acceptatie en integratie. ‘Sport overstijgt grenzen. Sport verbindt. De manier waarop sporters met elkaar omgaan is zeer hecht, (…) en zeer weinig bevooroordeeld.’ Daaraan toevoegend verklaart Mülders: ‘Hockey hield mij van de straat en integreerde mij in een gemeenschap. (…) Hockey was erg behulpzaam bij het ontwikkelen van mijn persoonlijkheid.’

Creatieve middenvelder

Mülders zet zijn eerste passen op het hockeyveld van GWR Büderich, in de stad Meerbusch net buiten Düsseldorf. Het is het begin van een loopbaan als speler langs verschillende clubs in Duitsland. Op het middenveld is Mülders op iedere positie inzetbaar. In die middelste linie maakt hij met name indruk met zijn creatieve spel dat naar voren is gericht. Ook wordt zijn spelinzicht geroemd. Met Club an der Alster wint hij in 1999 zowel de beker als de landstitel.

Vier jaar eerder debuteert Mülders voor het nationale team van Duitsland. Als international is hij niet onomstreden. Drie jaar lang wordt hij niet meer opgeroepen voor Die Honamas. Zijn imago zit hem die periode dwars zoals hij zelf erkent. ‘Ik heb in mijn tijd in Hamburg (waar hij speelde, red.) veel rotzooi getrapt.’ Het heeft volgens hem te maken met zijn jeugd. ‘Ik miste de begeleiding van mijn vader en daarom viel ik iets te jong uit het nest. Ik moest al vroeg leren op eigen benen te staan.’

Jamilon Mülders (l) in actie voor Duitsland tegen Zuid-Afrika tijdens het WK 2002 in Maleisië. Foto: Koen Suyk

Overstap naar trainersvak

Het proces van volwassen worden gaat met vallen en opstaan, maar in 2001 keert hij terug in de nationale selectie. Dat jaar wint hij met Duitsland in Rotterdam de Champions Trophy en een jaar later wordt hij in Kuala Lumpur wereldkampioen. Het is voor de dan 26-jarige Mülders na 41 interlands en twee doelpunten een mooi moment om te stoppen en zich toe te leggen op het trainersvak.

De eerste stappen in dat vak zet Mülders al in de jaren negentig als jeugdtrainer bij verschillende clubs. Belangrijke thema’s voor Mülders zijn: creëren van structuren, werken aan de organisatie en initiëren van leiderschap. Zijn eerste job na zijn spelerscarrière is die van sportief directeur bij TC 1899 Blau-Weiss Berlin, een functie die hij zeven jaar lang vervult. Nadat hij in 2009 is afgestudeerd aan de trainersacademie in Köln gaat hij aan de slag bij de heren van Jong Duitsland. Het is niet zijn eerste ervaring met een nationaal team. In 2006 assisteert Mülders Markus Weise bij de Duitse dames tijdens de Champions Trophy en het WK in 2006.

Als bondscoach van Jong Duitsland legt hij de basis voor de wereldtitel die het team in 2013 wint. Mülders maakt dat zelf niet meer mee. Een jaar eerder heeft zijn handtekening gezet onder een contract dat hem bondscoach van de Duitse dames maakt. Mülders volgt Michael Behrmann op die na de teleurstellend verlopen Spelen van Londen is ontslagen.

Meteen succes met Europese titel

Het eerste grote toernooi met de Duitse dames is een groot succes. In het Belgische Boom wordt in 2013 de Europese titel veroverd. Het WK een jaar later in Den Haag verloopt teleurstellend met een achtste plaats. Het is het sein om door te selecteren en afscheid te nemen van gevestigde namen als Tina Bachmann en Maike Stöckel.

Vers bloed zorgt er mede voor dat op het EK in 2015 brons wordt gehaald en een jaar later is er een derde plaats op de Olympische Spelen van Rio de Janeiro. Nadat het EK en de Hockey World League in 2017 worden afgesloten zonder eremetaal kiest Mülders voor de functie van bondscoach van de Chinese dames.

Jamilon Mülders omhelst Hannah Krüger en Nike Lorenz tijdens de Olympische Spelen van Rio de Janeiro in 2016. Foto: Koen Suyk

Het is een aanstelling die niet uit de lucht komt vallen. Na de Spelen in Rio is Mülders al benaderd door de Chinese hockeybond. Omdat hij nog een doorlopend contract heeft, schuift hij de aanbieding terzijde. De Chinezen blijven toch aandringen en als Mülders een beeld krijgt van de randvoorwaarden die China hem voorspiegelt, vraagt hij met succes de Duitse bond zijn contract te ontbinden.

Goede randvoorwaarden in China

‘De financiële mogelijkheden heb ik in mijn 26 jaar bij de Duitse hockeybond en tien jaar als bondscoach nog nooit gezien’, zegt Mülders, die zijn eigen trainersstaf mag samenstellen. Hij krijgt de opdracht om China naar de Spelen in Tokio te leiden.

Mülders gaat voortvarend van start. Hij gaat op Chinese les en krijgt hiervoor zelfs de complimenten van Annan als ze hoort dat hij zijn ploeg in hun eigen taal aanspreekt. Op de Aziatische Champions Trophy in 2018 eindigt China als derde, maar op het WK een paar maanden later valt er weinig eer te behalen. De tien beste speelsters worden gespaard voor de Asian Games. Daar kan de ploeg zich namelijk kwalificeren voor Tokio. Op het wereldkampioenschap eindigt China roemloos als zestiende en laatste.

Op Asian Games loopt China rechtstreekse plaatsing voor Tokio mis. Het ticket wordt uiteindelijk via een tweestrijd met België alsnog veiliggesteld, maar Mülders zit dan al niet meer op de bank. Hij is na de Asian Games opgestapt. Het avontuur is na ruim tien maanden voorbij. ‘De last voor mijn gezin zou in de toekomst groter zijn geworden. Dat wilde ik niet’, zegt Mülders daarover. Zijn vrouw Anja, hun twee kinderen en twee kinderen uit een eerdere relatie met de voormalige international Anke Wild zijn tijdens zijn verblijf in China in Duitsland gebleven.

Jamilon Mülders als bondscoach van China tijdens het vierlandentoernooi in Breda in 2018. Foto: Willem Vernes

Even een pauze

Na het Chinese avontuur last Mülders een pauze in. Hij wil even geen coach zijn. Toch blijft hij bezig in de sport. Hij adviseert Mannheimer HC en de Engelse bond, springt bij als assistent bij Rot-Weiss Köln en neemt de rol van voorzitter van de hockeyafdeling van de Berlijnse club TuS Lichterfelde op zich. Dat laatste doet hij om familieredenen. Zijn kinderen spelen bij de club en vrouw Anja is niet alleen oud-speler en voormalig coach van Dames 1 van de club maar traint ook een jeugdteam.

Begin september keert Mülders terug in de internationale spotlights als hij wordt aangesteld als de nieuwe assistent van Annan bij de Oranje Dames. Hij tekent een contract tot en met het WK van komende zomer. Bij zijn aanstelling laat Annan zich lovend uit: ‘Jamilon heeft vele jaren ervaring op internationaal niveau, niet alleen als coach maar ook als speler. Daarnaast brengt hij nieuwe inzichten binnen ons team en kijkt hij met een frisse blik naar onze ontwikkeling.’

Na het plotselinge vertrek afgelopen woensdag van Annan is het nu aan Mülders zelf de taak om deze nieuwe inzichten en ontwikkeling een gezicht te geven.

Bronnen: Hamburger Abendblatt, Berliner Morgenpost, DOSB.de, hockey.de, Deutschlandfunk, Tagesspiegel.