Openhartige Plönissen: ‘Heb al een tijd last van een depressie’

In de eerste dagen van 2024 kijken we voor de allerlaatste keer terug op het bewogen hockeyjaar 2023. De verhalen die ons het meest zijn bijgebleven, publiceren we deze week nog een keer. Vandaag deel één: international Sabine Plönissen, die in november vertelde last te hebben van een depressie.

Sabine Plönissen (28) moest het EK van afgelopen zomer gedwongen aan zich voorbij laten gaan. De reden van haar afwezigheid hield ze maandenlang voor zich. Maar nu staat ze ervoor open om die te delen, om anderen en zichzelf te helpen. De international kampt namelijk al een tijd met mentale problemen. ‘Ik heb last van een depressie.’

‘Sinds een aantal jaar heb ik periodes dat ik me echt minder goed voel. Depressief en somber ben. Ik hield het altijd erg bij mezelf. Sprak er niet over. Deed er niks mee. Ging gewoon door. Doe normaal, vertelde ik mezelf. Ik was altijd heel streng. Zocht alleen dingen bij mezelf. Duwde alles weg. Ik leed in stilte.’

Haar sombere periodes volgden zich door de jaren steeds sneller op. En die momenten werden steeds langer en donkerder. Maar hockeyen kon ze altijd nog opbrengen. Dat vond ze leuk. Het bracht structuur. Een verplichting, iets sociaals. De manier om zichzelf niet af te zonderen. Een van de weinige dingen in haar leven waar ze nog een beetje energie van kreeg.

Ik dacht: hoezo kan ik dit niet even uitzetten. Zoals ik altijd deed. Ik kreeg het niet meer weggestopt Sabine Plönissen

‘Hoezo kan ik dit niet even uitzetten?’

‘Ik had er tijdens het hockeyen nooit echt last van’, vertelt Plönissen. Dat hield ze lang vol, tot ze brak. Een zaterdag, bij een thuiswedstrijd tegen HDM, in maart dit jaar. ‘Ik voelde me die middag al heel slecht. Kon eigenlijk niks. Alles was te zwaar’, blikt ze geëmotioneerd terug op haar breekpunt. ‘Toen een teamgenoot, die wat van de situatie afwist, in de rust aan me vroeg of het wel ging, moest ik huilen. Ik gaf toen toe dat het eigenlijk niet ging. Ik had het tijdens het hockey nog nooit ervaren. Daar schrok ik van. Ik dacht: hoezo kan ik dit niet even uitzetten? Zoals ik altijd deed. Ik kreeg het niet meer weggestopt.’

Sabine Plönissen Foto: Koen Suyk

‘Ik mocht me niet zo voelen van mezelf’, vertelt ze. ‘Er was geen reden voor. Ik heb juist een heel leuk leven. Met heel veel lieve mensen om me heen. Die wilde ik ook niet teleurstellen of kwetsen. Niemand hoefde zich zorgen over mij te maken. Ik kan op mijn eigen benen staan en los het zelf wel op.’

Ze sloot tijdens die zwarte periode zelfs aan bij Oranje. Maakte in oktober 2021 haar debuut. Haar hoogtepunt kwam in de zomer van 2022, toen ze tijdens haar vijftiende interland WK-goud greep. ‘Daar leefde ik echt weer even van op’, gaat ze verder. ‘Tijdens de maanden richting het WK voelde ik me al heel slecht. Maar ik gaf er niet aantoe. Het werd fysiek ook steeds zwaarder. Want het kostte zoveel energie om maar door te gaan.’

‘Dagen dat ik met moeite mijn bed uitkwam’ 

Ze neemt een hap adem als ze terugblikt op haar meest donkere momenten. Eigenlijk wil ze daar niet aan denken. Die periodes wil ze achter zich laten. ‘Er waren dagen bij, dat ik met moeite mijn bed uitkwam. Het was heel eenzaam. Sociale dingen zei ik vaak af. Ah shit, vandaag kan ik niet, zei ik dan. Misschien heb je volgende week tijd? Maar ik wist dat ik me ook dan waarschijnlijk niet goed genoeg zou voelen. Het was makkelijker om af te zeggen. Wilde mezelf niet beter voordoen dan dat ik ben.’

Sabine Plönissen met de WK-beker. Foto: Willem Vernes

‘Dat ik in maart uiteindelijk brak, is mijn redding geweest’, geeft ze toe. ‘Ik moest wel. Ik moest hulp vragen. Als dat niet gebeurd was, weet ik niet hoe lang ik nog door was gegaan.’ 

Na de cruciale dag is Plönissen meteen met een teamgenoot en manager gaan praten. Ze vertelde alles. Een dag later belde ze met de toenmalige assistent Kim Lammers en teambegeleider Wietske Idema. Idema en Lammers hielpen de verdedigster door de allereerste fase heen. ‘Ik kan ze niet genoeg bedanken. Zij gaven me het gevoel dat het oké was. Door hen stond ik er niet alleen voor.’

Mentaal en fysiek gebroken 

‘Ik heb nooit de ernst van de situatie aangegeven. Ik liet soms wel eens weten dat ik me niet zo goed voelde, maar sprak nooit uit dat het zo erg was’, vertelt ze. ‘De eerste twee weken nadat ik brak, moest ik echt bijkomen. Ik was helemaal leeg. Mentaal en fysiek. Toen ik later weer wat opkrabbelde, heb ik in overleg heel soms een training van Amsterdam overgeslagen. Wat voor keuze ik ook maakte, het was goed.’

Dat gaf haar rust en deed haar goed. Zo goed, dat ze ondanks alles tijdens de play-offs vol meedraaide met de landskampioen. Ze was nog lang niet de oude, maar wilde zo graag meedoen. Dat deed ze zelfs met het winnende doelpunt in de halve finale tegen Den Bosch. 

Vreugde bij Amsterdam met doelpuntenmaakster Sabine Plönissen als stralend middelpunt na Den Bosch-Amsterdam in de play-offs. Foto: Willem Vernes

‘In het begin was ik bang dat mensen me een stempel zouden geven’, zegt Plönissen. ‘Dat ik tophockey niet aan zou kunnen. Het komt niet vanuit de sport. Het is gewoon iets wat bij alle onderdelen van mijn leven speelt’, zegt ze bedroefd. Terwijl de tranen over haar wangen rollen, trekt ze de conclusie: ‘Mijn hockey is daar ook de dupe van geworden.’

Ik vind het pijnlijk om te concluderen dat ik misschien wel nooit op mijn best ben geweest. Als ik een kantoorbaan had gehad, had ik me ziek gemeld. Bij Oranje is dat anders. Je wil je plek niet kwijt Sabine Plönissen

‘Ik vind het pijnlijk om te concluderen dat ik misschien wel nooit op mijn best ben geweest’, gaat ze verder. ‘Als ik een kantoorbaan had gehad, had ik me ziek gemeld. Bij Oranje is dat anders. Je wil je plek niet kwijt. Afgelopen zomer moest ik uiteindelijk noodgedwongen, maar tijdelijk, stoppen.’

Niet meer vechten tegen haar verhaal 

Ze hoopt in de toekomst anderen te helpen. Dat is de reden dat ze haar verhaal doet. ‘Het taboe over mentale gezondheid verdwijnt steeds meer. Ik help mezelf ook, door mijn verhaal te delen. Het te erkennen. Ik hoef er niet tegen te vechten. Ik hoop dat ik met mijn verhaal anderen kan helpen. Mensen mogen me zeker een berichtje sturen. Maar stiekem hoop ik dat ik helemaal niks ontvang. Ik hoop dat anderen dit niet ervaren.’ 

De 27-voudig international maakt stappen. ‘Eerst dacht ik dat hulp mij niet zou kunnen helpen. Vond het moeilijk. Hulp vragen is enorm kwetsbaar en vraagt om openheid, terwijl ik me juist afsloot. Nu ik al wat verder ben, geeft het me juist inzichten, waartoe ik zelf niet zou komen. Inmiddels herken ik bepaalde patronen. En ben ik bewuster van mijn denkwijze. Dat is al een hele stap en dat maakt me blij.’

Foto: Willem Vernes

Oranje op een gezonde manier

En hoe zit het met haar Oranje-ambities? ‘Oranje hoort absoluut nog bij mijn toekomst. Niet alleen je fysieke staat, maar ook de mentale kant is heel belangrijk bij sport. Daarom is het belangrijk om daaraan te blijven werken, ook al kost dat veel energie. De Olympische Spelen zijn mijn doel. Ik wil niets liever dan uitkomen voor mijn land op het hoogste podium in onze sport. Daar ga ik vol voor en blijf ik mijn best voor doen. Op en naast het veld. Op een gezonde manier.’

‘Ik moet gaan accepteren dat het een stukje van mezelf is’, besluit ze. ‘Ik blijf praten. Met mijn psycholoog en mijn omgeving. Het is zonde dat het zover moest komen, maar het was een gedwongen keuze. Ik voel me gelukkig met vlagen alweer een stuk beter. Heb zin in dingen. En dat voelen, is al zo lang geleden. Ik kan niet wachten om fysiek en mentaal weer de beste versie te zijn. Ik weet zeker dat me dit met hulp ook gaat lukken.’