Het EK-duel met Engeland markeert de terugkeer van het Russische herenteam op het hoogste Europese niveau na een afwezigheid van zes jaar. De komende tien dagen zal de ploeg in Amstelveen alle zeilen bij moeten zetten om op het hoogste niveau te blijven. Hoe anders is dat begin jaren tachtig van de vorige eeuw als Ruslands voorganger, de Sovjet-Unie, meestrijdt om de medailles en in 1980 zelfs olympisch brons verovert. Het succes in die periode is te danken aan één man: Eduard Airich.
Bijna een kwart eeuw is Airich het boegbeeld van het Sovjet-hockey. Eigenhandig bouwt hij de sport vanaf de grond op. Airich wordt omschreven als een ambitieuze en veeleisende coach, die daarnaast een intelligente strateeg is. Hij past in het rijtje van beroemde coaches in de Sovjet-Unie zoals de ijshockeycoach Viktor Tichonov en voetbaltrainer Valeri Lobanovski.
Hij kneedt clubteam Dynamo Alma-Ata en later het nationale elftal tot een sterk collectief op basis van vier principes: wederzijds begrip, eerlijkheid tegen iedereen onder alle omstandigheden, individuele benadering van spelers en een team bestaand uit een mix van talenten en ervaren spelers.
Foto: Screenshot You Tube
Opmars
Het is de basis van de successen die Airich met Dynamo Alma-Ata en het nationale team behaalt. De opmars van beide teams eind jaren zeventig en begin jaren tachtig verloopt synchroon, omdat een groot aantal spelers van Alma-Ata ook de kern van het Sovjet-team vormt.
Op het moment dat de Sovjets zich steeds vaker mengen in de top zorgen de val van de Berlijnse Muur en aansluitend het uiteenvallen van de Sovjet-Unie begin jaren negentig ervoor dat de neergang van het hockey nog sneller gaat dan de opkomst van deze sport.
Wolga-Duitser
Airich wordt op 20 november 1918 geboren in Marienthal, een Duitse nederzetting in het Sovjet-rijk. De Tweede Wereldoorlog verandert het leven van Airich en zijn familie voorgoed. Sovjet-leider Jozef Stalin vreest dat de inwoners van deze regio, de zogenoemde Wolga-Duitsers, de kant zullen kiezen van Duitsland en besluit daarop de gehele bevolkingsgroep te deporteren naar Siberië. Airich bouwt een nieuw leven op en in 1964 krijgt hij een aanbod om coach te worden van het bandyteam in Alma-Ata, in het huidige Kazachstan.
Bandy, simpel gezegd hockey met een bal op het ijs, wordt alleen in de winter gespeeld. Op zoek naar trainingsvormen in de zomer voor zijn spelers stuit Airich in een sporttijdschrift op een klein artikel over hockey. Zijn interesse is meteen gewekt. Airich gaat aan de slag om meer te weten te komen over deze sport.
Foto: Screenshot You Tube
Sticks uit Pakistan
Bovendien moet hij aan sticks zien te komen. Die zijn er niet, want hockey speelt geen rol in de Sovjet-Unie. Er zijn eerdere pogingen gedaan om de sport via bandy te verspreiden, maar die inspanningen zijn tevergeefs. Airich legt contact met Pakistan, waar hij veertig oude, maar nog steeds bruikbare, sticks kan krijgen. Hij moet ze wel zelf komen ophalen wordt hem verteld. In een vrachtwagen, die ter beschikking is gesteld door de sportautoriteit, haalt Airich de sticks op.
In de winter traint Airich de bandyspelers, die in de zomer aan de slag gaan met een hockeystick. Dat leidt tot verbaasde gezichten in het Westen als de Sovjets in 1970 deelnemen aan het EK in Brussel. De manier waarop de spelers hun stick vasthouden, is het tegenovergestelde van wat normaal is in de hockeywereld. De Sovjets hebben de stick vast met de rechterhand boven de linkerhand, zoals bij bandy.
Zaadje is geplant
De resultaten zijn daarentegen niet opzienbarend. De ploeg eindigt als veertiende van de negentien landen, nadat in de poulefase onder meer is verloren van Nederland. Ondanks dat is het hockeyzaadje geplant in de Sovjet-Unie.
Foto: Screenshot You Tube
Vier jaar later wordt Airich als officiële Russische waarnemer afgevaardigd naar het EK. Hij schrijft tijdens dat toernooi aantekeningenboeken vol en spreekt met de Duitse bondscoach Hugo Budinger en Horst Wein, die met Spanje Europees kampioen wordt. Om de hockeykennis te vergroten, worden lesboeken van beide coaches illegaal in het Russisch vertaald. Daarnaast nodigt Airich onder meer Wein uit om in Alma-Ata trainers, spelers en scheidsrechters de zogenoemde fijne kneepjes van de hockeysport bij te brengen.
Hockey losgekoppeld van bandy
Lange tijd wordt bandy en hockey door spelers met succes gecombineerd bij Dynamo Alma-Ata, maar nadat Airich in 1975 ook het nationale team van de Sovjet-Unie onder zijn hoede krijgt, worden de sporten van elkaar losgekoppeld. Vooral met het oog op de Zomerspelen in Moskou in 1980, die in 1974 zijn toegewezen door het IOC. Dat zorgt ervoor dat de hockeysport financiële steun kreeg van het centrale sportcomité.
Inmiddels heeft Airich Dynamo Alma-Ata uitgebouwd tot een ijzerstek clubteam dat in de Sovjet-Unie uiteindelijk vijftien kampioenschappen in negentien jaar verovert. Daarnaast wint de ploeg in 1982 en 1983 de belangrijkste Europese clubprijs, beide keren na winst in de finale op Klein Zwitserland.
Foto: Screenshot You Tube
Hofleverancier nationale ploeg
Dynamo Alma-Ata is dan ook hofleverancier van het nationale team, waardoor het spelpeil van die ploeg door de jaren heen ook beter wordt. Het leidt ertoe dat de Sovjet-Unie tijdens de massaal geboycotte Spelen van Moskou in 1980 zijn eerste eremetaal verovert, een bronzen medaille achter olympisch kampioen India en Spanje.
Twee jaar later neemt de Sovjet-Unie voor het eerst deel aan een wereldkampioenschap. Daar blijkt dat olympisch brons geen toevalstreffer is. In het Indiase Bombay eindigt de ploeg als zesde en houdt onder meer de erkende hockeylanden als Engeland en Spanje achter zich.
EK-zilver
Het hoogtepunt van de periode van Airich als bondscoach volgt in 1983 in het Wagener Stadion, de plek waar Rusland dit EK speelt tegen Engeland, Spanje en België. In Amstelveen bereikt de ploeg de finale waarin Nederland pas na het nemen van strafballen te sterk is.
Foto: Screenshot You Tube
Tijdens het WK van 1986 en het EK, het jaar erna, dringt de Sovjet-Unie door tot de halve finales, maar sluit de toernooien echter af zonder eremetaal. Airich stopt als bondscoach en een jaar later neemt hij ook afscheid als clubcoach.
Einde van de Sovjet-Unie
Zonder Airich eindigt het Sovjet-team tijdens de Spelen van Seoul als zevende en dringt het team tijdens het EK van 1991 nog een keer door tot de halve finales. Het blijkt het laatste hoogtepunt van het Sovjet-team. Het IJzeren Gordijn is inmiddels geopend, de Muur is al gevallen en op 25 december 1991 komt er een einde aan de Sovjet-Unie.
Onder de vlag van de Gemenebest van Onafhankelijke Staten eindigt de nationale ploeg als tiende tijdens de Spelen van 1992 in Barcelona. Het is de laatste stuiptrekking. Het land valt uiteen in vijftien deelrepublieken. Die kunnen de Sovjet-successen niet continueren.
Minder succesvol
Wit-Rusland is in 1994 de eerste voormalige Sovjet-republiek die terugkeert in het internationale tophockey met een deelname aan het WK en een EK een jaar later. Het lukt Wit-Rusland echter niet om zich te handhaven op dat hoogste niveau. Ook Rusland vervult niet meer dan een bijrol. Het land neemt vijf keer deel aan een EK (1999-2003-2011-2015-2021), maar een WK of een olympische deelname zit er niet in.
Airich maakt het allemaal niet meer mee. Hij overlijdt op 18 januari 1993 op 74-jarige leeftijd in Alma-Ata.
1 Reactie
nuchterrr
Ongelooflijk en onwerkelijk verhaal een droom die uitkomt heel heel erg jammer dat het Hockey uiteindelijk de verliezende partij is zoals in meerdere landen die erop achteruit gaan en nauwelijks progressie maken (aantal leden of beleving in het land ): Rusland ,Spanje,Frankrijk,Ierland,Schotland,Wales,Pakistan,Italie,Egypte,USA, Enz bijna overal eigenlijk .....Nederland moet opletten dat ze hun Dames niet aan het Voetballen gaan verliezen ?!Je kunt het pas een EK noemen vanaf de Halve Finales de rest is spielerei.