De publiekswissel van Lisette Sevens in de gouden wedstrijd van 1984

In aanloop naar de Olympische Spelen in Tokio blikken we terug op een aantal bijzondere momenten tijdens het grootste sportevenement ter wereld. In deze aflevering Lisette Sevens. Als aanvoerster van de Oranje Dames kreeg zij in 1984 in Los Angeles na haar 125ste en laatste interland, waarin ze vlak voor tijd een publiekswissel kreeg, als eerste Nederlandse hockeyster de gouden medaille omgehangen.

De ondergaande zon zorgt voor een toepasselijke gouden gloed in het hockeystadion van Los Angeles. De Nederlandse driekleur wappert in top naast de vlaggen van West-Duitsland en de Verenigde Staten, de andere medaillewinnaars. De ploegen zijn na de prijsuitreiking op het podium een kwartslag gedraaid waardoor iedereen met het gezicht naar de vlaggen is gericht. Hierdoor is Lisette Sevens opeens de laatste in de rij van de Oranje Dames die luistert naar het Wilhelmus.

Het moment

‘Met die ondergaande zon was dat voor mij het moment van de Spelen’, vertelt Sevens. ‘Ik zag het hele team voor mij staan en de begeleiding rechts ernaast. Op dat moment dacht ik: wow, dit hebben we toch maar gefikst met z’n allen. Dat was wel bijzonder. Ik was niet alleen heel blij, maar ook trots op iedereen.’

Begin jaren tachtig van de vorige eeuw domineerden de Oranje Dames de hockeywereld. De olympische titel ontbrak nog op de erelijst van de ploeg van bondscoach Gijs van Heumen. Pas in 1980 werd het dameshockey op het olympisch programma opgenomen, maar op het toernooi in Moskou ontbraken de Oranje Dames vanwege een boycot, waarbij hockeybond zich aansloot. Vier jaar later moest het voor het team in LA gebeuren.

Alle Olympische medaillewinnaars van Los Angeles 1984. Staand: Lisette Sevens, Anneloes Nieuwenhuizen, Marieke van Doorn, Alette Pos, Elsemieke Hillen, Sophie von Weiler, Sandra le Poole, Margriet Zegers, Carina Benninga, Irene Hendriks, Marjolein Eijsvogel, Det de Beus, Aletta van Manen. Zittend: Martine Ohr, Fieke Boekhorst, Rial Stalman (kogelstoten) Laurien Willemse, Stefan v.d. Berg (windsurfen), Jolanda de Rover (zwemmen) en Petra van Staveren (zwemmen).

Verwachtingen

‘Het winnen van de gouden medaille werd wel verwacht. Het was ook iets wat we zelf verwachten. Als we het niet hadden gehaald, was de teleurstelling enorm geweest’, zegt Sevens, die de Olympische Spelen niet per se op een voetstuk plaatst.

‘Ook in die tijd waren de Olympische Spelen iets bijzonders, maar ik ben een nuchtere Nederlander’, legt Sevens uit. ‘Ik ben niet iemand die zegt: ongelooflijk dat ik de Spelen heb meegemaakt. Zo ben ik niet.’

‘In dat jaar, in 1984, speelden we in mei het allereerste Europees kampioenschap, daarna speelde ik met Amsterdam Europa Cup waarna de Spelen kwamen. Het was niet dat ik alleen naar die Spelen heb toegewerkt. Het was onderdeel van het programma. Ik hockeyde omdat ik het spelletje zo ontzettend leuk vond. Het maakte mij niet uit of ik een wedstrijd speelde met Amsterdam in de Europa Cup of met Oranje op de Spelen. Als ik tegenwoordig vertel dat ik een gouden olympische medaille heb gewonnen dan valt iedereen ongeveer flauw. Haha. Voor mezelf maakt het niet zo veel uit.’

Loopbaan

Begonnen bij HUAC in Helmond kwam Sevens via HBS in Bloemendaal in 1971 terecht bij Amsterdam. Ze groeide niet alleen bij haar club maar ook in Oranje uit tot de dragende kracht. Daarmee stond Sevens aan de basis van ongekende hockeysuccessen met zowel Amsterdam als de Oranje Dames: olympisch goud, vier keer wereldkampioen, een Europese titel, tien landskampioenschappen en acht Europese clubtitels.

Voor Sevens zouden de Spelen in Los Angeles het sluitstuk worden van haar internationale loopbaan. ‘Het was wel mooi geweest. Ik was 35 en had tien jaar in het Nederlands elftal gespeeld. Er waren ook andere dingen in het leven. Ik had me enorm verheugd op de Spelen en er ook erg van genoten, maar daarna was het klaar.’

Zes landen

Het olympisch toernooi bij de dames bestond uit zes deelnemers. Naast Nederland deden ook West-Duitsland, Verenigde Staten, Australië, Canada en Nieuw-Zeeland mee. In het Weingart Stadium, dat ruim 22.000 toeschouwers kon herbergen, werd een halve competitie gespeeld. De medailles waren voor de nummers een, twee en drie van de poule.

‘Ik vond het best spannend. We legden onszelf druk op. Wij waren de besten. Maar, zouden we het gaan redden? Ik was daarom ook zenuwachtig. Zeker voor de eerste wedstrijd tegen Nieuw-Zeeland. Dat waren behoorlijk ruwe dames. Ik weet nog dat ik in die wedstrijd dubbele scheenbeschermers droeg. Eigenlijk was dat alleen maar onhandig, want die dingen zaten alleen maar in de weg.’

Met moeite werd Nieuw-Zeeland met 2-1 verslagen. Met dezelfde cijfers werd ook de Verenigde Staten verslagen. ‘We waren zelf ook niet tevreden over die eerste twee wedstrijden en toen hebben we de koppen bij elkaar gestoken. We hebben met elkaar gekletst en een drankje gedronken aan de rand van het zwembad. Nee, niet met de vuist op tafel. Helemaal niet. Dat werkte niet bij ons. Het was meer om de neuzen dezelfde kant op te krijgen. In het olympisch dorp was zoveel te doen. Met muziek en films was er genoeg afleiding. Dat had een valkuil kunnen zijn. De gesprekken hielpen wel, want de volgende wedstrijd wonnen we met 6-2 van West-Duitsland.’

Bondscoach Gijs van Heumen van de Oranje Dames feliciteert Lisette Sevens. Foto: KNHB/Jeroen van Bergen

Gouden duel tegen Australië

Tegen Canada werd vervolgens gelijkgespeeld (2-2), waardoor in het laatste pouleduel met Australië de gouden medaille veilig kon worden gesteld. ‘Als we hadden gewonnen van Canada waren we al olympisch kampioen geweest. Tegen Australië konden we gelijkspelen, maar wonnen we uiteindelijk met 2-0.’

De wedstrijd tegen de Australische ploeg begon drie kwartier later omdat de voorgaande duels waren uitgelopen. ‘Je stond er een beetje zenuwachtig langs de kant van het veld en in de kleedkamer te wachten totdat je kon beginnen. Je ging nog maar een keertje naar de wc. Alles was qua eten en drinken gericht dat je op een bepaald tijdstip zou beginnen met de warming-up. Het was best onhandig dat de wedstrijd later begon.’

In de eerste helft werd niet gescoord, maar Oranje begon prima aan de tweede helft. De eerste corner na rust werd door Fieke Boekhorst opzijgelegd naar Sophie von Weiler: 1-0. Drie minuten voor tijd maakte Boekhorst aan alle twijfel een einde door zelf een corner te verzilveren.

Publiekswissel

Een minuut na die tweede treffer werd Sevens gewisseld. Ze zat overigens zo vol in de wedstrijd dat ze niet in de gaten had, dat het wisselbord met daarop nummer 14 omhoog werd gehouden.

‘Ik had helemaal niet bedacht dat ik er vlak voor tijd uit zou gaan. Gijs stond met het bord met daarop 14 aan de zijlijn. Ik kijk ernaar maar dacht niet: oh, dat ben ik zelf. Ik speelde lekker door totdat er werd geroepen: Lisette, Lisette, je moet eruit. Toen ik naar de kant ging, begonnen ze te klappen en dacht ik: ja, het zou kunnen omdat het mijn laatste wedstrijd is. Een soort applauswissel, maar ik was er helemaal niet mee bezig.’

De laatste twee minuten van het gouden duel maakte Sevens vanaf de kant mee. ‘Nadat het laatste fluitsignaal had geklonken, stormden we het veld op. Det de Beus (keepster, red.) was een goed maatje van mee. Ik rende naar haar toe: Det, we hebben het gered!’

Sevens genoot van haar carrière als international. ‘Het spelen, trainen, reizen, met een team leuke dingen doen. Alles bij elkaar. Eindeloos buiten spelen. Het was een van de leukste periodes uit mijn leven.’

Huwelijksaanzoeken

Nog één ding. Hoe zat dat nou met die huwelijksaanzoeken tijdens de Spelen? De Telegraaf schreef onder de kop ‘Lisette in trek’ dat ze op vraag hoeveel aanzoeken ze had gehad, antwoordde: ‘Vijf. En dan tel ik alleen nog maar de mannen.’

Sevens moet lachen als ze met het artikel wordt geconfronteerd: ‘Het is sowieso een groot onzinverhaal. Er is überhaupt geen journalist geweest die mij dat heeft gevraagd. Het is puur uit de duim gezogen. Toen ik dat las, dacht ik: hoe kunnen ze dit in godsnaam verzinnen? Het is onzin.’