Als regerend Europees-, wereld- en olympisch kampioen zijn de Oranje Dames dé torenhoge favoriet voor de gouden plak op de Spelen van Parijs. Bondscoach Paul van Ass gaat die uitdaging met volledige overgave aan, maar heeft persoonlijk een extra missie. ‘Ik wil in Parijs voor het oog van de hele wereld onze sport promoten.’
Achter in het clubhuis van Amsterdam turen vijf mannen op een iPad. Keeperstrainer Simon Zijp legt een spelsituatie uit aan de andere leden van de Oranje-staf en geeft daarmee voer aan een lange discussie. Er klinkt gelach. Bondscoach Paul van Ass legt met armgebaren wat uit aan zijn assistent Thomas Tichelman. De Oranje Dames-internationals die aan de andere tafels zitten, eten hun rustig hun lunch en kletsen gezellig wat. De discussie aan de tafel van de staf gaat volledig aan hen voorbij.
Zo moet het ook zijn, vertelt Van Ass even later als hij een interview geeft en zijn assistenten op de achtergrond in een leeg clubhuis vrolijk verder discussiëren. ‘De speelsters hoeven niet te weten dat wij hier nog zitten en honderdduizend dingen voorbereiden. Dat proces moet nauwelijks voelbaar voor de groep zijn. Zij moeten gewoon naar de training komen, zeggen ‘oh wat een leuke training’ en ‘wat zijn de broodjes lekker’. En weer naar huis gaan.’
Ik ga volledig in de focus en die laat ik niet los. Als ik die volledige concentratie heb, word ik rustig. Paul van Ass, bondscoach Oranje Dames
‘Het vermijden van onnodige stress is cruciaal in de voorbereiding op een groot toernooi’, doceert Van Ass. ‘Als er al spanning of ruis is – bijvoorbeeld door verwachtingen van de buitenwereld, blessures of een interview dat slecht valt – dan houd ik die weg van de speelsters. Het is belangrijk dat ik mijn eigen emoties regulier. Niet alleen tijdens de voorbereiding, maar juist tijdens het toernooi. We kunnen daar te maken krijgen met tegenslagen. Een nederlaag, een blessure. Al heb ik daar stress van, dan laat ik dat aan de speelsters niet merken.’
Het zijn lessen die de ervaren Van Ass (63 jaar) heeft geleerd in de tientallen jaren dat hij coach is. De methode Van Ass is er een die wordt gekenmerkt door een ontspannen sfeer. Je moet het leuk met elkaar hebben, anders kun je niet samen presteren, vindt hij.
Extreme focus
Maar achter die uiterlijke ontspanning zit een coach, die veel van zijn speelsters maar nog meer van zichzelf vraagt. Zeker in aanloop naar de Spelen van Parijs. Dat toernooi is de reden waarom hij twee jaar geleden ‘ja’ zei op de vraag van de hockeybond om bondscoach te worden. Een gouden olympische medaille ontbreekt nog in zijn prijzenkast. Daar moet ‘Parijs’ verandering in brengen.
Paul van Ass tussen zijn speelsters in de voorbereiding. Foto: Willem Vernes
Om die missie te laten slagen, laat hij niets aan het toeval over. ‘Ik sluit me vanaf nu helemaal van de buitenwereld af. Heb nauwelijks contact met mijn familie. Ik stuur af en toe een bericht naar mijn vrouw dat het goed gaat, maar ga geen uur praten over hoe het allemaal is of zo. Ik ga volledig in de focus en die laat ik niet los. Het gaat in de topsport om details. Ik wil zien en voelen wat er gebeurt. Zodat ik iemand een aai over haar bol kan geven die dat nog heeft of even een gesprekje kan voeren. Als ik die volledige concentratie heb, word ik rustig.’
De extreme focus kenmerkt trainers die in de top werken, stelt Van Ass. Hij kijkt daarom graag naar vakgenoten, ook in andere sporten. ‘Het is voor mij en mijn familie maar 45 dagen richting de Spelen dat ik me echt afsluit voor thuis. Dat is nog wel te doen. Partners van voetbaltrainers benijd ik niet, die hebben het pas echt zwaar. Coaches als Erik ten Hag of José Mourinho staan maandenlang onder immense druk. Zij moeten al die tijd in focus zijn, mogen – mede door de enorme belangen – niets missen. Details zijn cruciaal. Ik vind dat het prachtige van ons vak. De buitenwereld kan zich daar geen voorstelling bij maken, dat wordt echt onderschat.’
Niet padellen met vriendinnen
Wie Van Ass deze wat kille zomerdag op het veld van Amsterdam aanschouwt, tussen ‘zijn’ meiden, ziet een liefhebber aan het werk. Hij deelt complimenten uit, hij lacht, geeft aanwijzingen. Geniet van een geslaagde actie, een mooie goal. ‘Het is fijn dat ik nu mijn selectie bij elkaar heb en het nu echt gaat beginnen.’
Dat heeft hij de groep die vanaf eind juli de olympische titel gaat verdedigen, afgelopen week bij de start van de voorbereiding ook voorgehouden. ‘Ik verlang van hen niet dezelfde focus als van mezelf, maar vind wel dat ze de juiste keuzes moeten maken. Dit is niet het moment om op donderdagavond te gaan padellen met je vriendinnen. Dat kan vanaf half augustus weer. Ik ga dat niet controleren, ben geen politieagent. Dat is ook niet nodig. Die meiden zijn zo intrinsiek gemotiveerd om in Parijs goed te zijn. Zij weten ook: als het daar minder gaat, is het je eigen pijn. Dat neem je je hele leven mee.’
De coach kijkt uit naar zijn tweede Olympische Spelen. Zijn eerste waren in 2012, toen hij de Oranje Heren naar een zilveren medaille in Londen coachte. Hij kent het belang en de impact van de Spelen. ‘Behalve voor voetbal is dit het mooiste sporttoernooi, een evenement waar de hele wereld naar kijkt. De hele sportwereld is er ook bij elkaar. Dat geeft een bepaald sfeertje, een bepaalde vibe.’
Goldrush
De Spelen zijn het ook het toernooi waarbij miljoenen sportliefhebbers voor het scherm zitten voor de vierjaarlijkse goldrush van de Oranje Dames. Dat is dé kans om de hockeysport, die het door de dalende ledenaantallen en verminderde media-aandacht moeilijk heeft, op de kaart te zetten, beseft Van Ass. ‘Al is dat wel een bijproduct. Die meiden moeten gewoon hun spelletje spelen. In Parijs hun beste spel laten zien op het moment dat het moet. Maar als er mooie dingen gebeuren, heeft dat een groter effect dan op veld 6 in Groningen. Het is wel mijn persoonlijke missie om in Parijs de sport te promoten, aan de hele sportwereld laten zien hoe goed we zijn en hoe mooi onze sport is.’
Hockey, Seizoen 2023-2024, 16-04-2024, Amstelveen, Wagener Stadion, Voorbereiding FIH Pro League, OS Parijs, Training Oranje Dames, Coach Paul van Ass (Ned)
Aan zijn missie om ‘mooie dingen te laten gebeuren’ werkt Van Ass al vanaf dag een, toen hij in oktober 2022 in Zeist op Schaerweijde voor de groep stond en nog amper alle namen en gezichten van de internationals kende. Het zit ingebakken in de methode Van Ass die zich ook kenmerkt door de gewaagde, aanvallende speelstijl. Sexy hockey, noemt hij dat wel. Als je meer goals dan je tegenstanders maakt, win je altijd.
Filosofie
Een filosofie die de meiden in de ogen van Van Ass inmiddels al behoorlijk goed tussen de oren hebben (‘we zitten op negentig procent’), maar wel meer tijd kostte dan hij van tevoren had verwacht. ‘Aan de bal gaat het goed, maar aan de verdedigende kant is het lastiger. Daar is het altijd ingericht dat we balverlies lijden. Dat vind ik een negatieve grondhouding. Wij hebben dat ding toch? Waarom gaan we er niet van uit dat we hem houden in plaats van kwijtraken?’
‘Als de speelsters terugkomen van hun club moeten ze daarin schakelen, omdat daar anders wordt gedacht. Ik denk niet dat dit specifiek voor de Nederlandse hockeycultuur is. Die grondhouding is iets van trainers, ook in het voetbal . Als je je counter control niet op orde hebt, ben je toch niets waard als trainer. Dat is trainbaar, dus leg je daar de focus op.’
Daar voelden die meiden wat wij als staf bedoelen, voelden ze dat ze het in zich hebben, hoe leuk het is. Van Ass over de tweede helft van het duel tegen Argentinië toen Nederland na een 1-0 achterstand bij rust met 1-4 won
Van Ass geniet als zijn speelsters de aanvallende spelwijze uitvoeren, zoals hij dat voor ogen heeft. Tijdens de Pro League in Argentinië afgelopen december walste zijn team twee keer over de Las Leonas heen met 4-1 en 7-0. Het tweede duel was om van te likkebaarden, het eerste duel in de ogen van de coach misschien wel cruciaal in het leerproces van zijn meiden.
Hij vertelt: ‘We stonden na de eerste helft met 1-0 achter. Speelden niet frank en vrij. In de rust heb ik gezegd: ik herken me niet in jullie spel. Ga nu hockeyen zoals we willen en kunnen. Geen gelul, de analyses doen we wel achteraf. Toen ging het draaien en draaien. Maakten we in de tweede helft nog vier goals.’
Dit bericht op Instagram bekijken
‘Voor mij was dat een belangrijk moment. Daar voelden die meiden wat wij als staf bedoelen, voelden ze dat ze het in zich hebben, hoe leuk het is. Als coach, als staf heb je maar een paar van dit soort momenten nodig in de relatie met je speelsters. Het is altijd onze intentie om zo te spelen. Het wordt een uitdaging in Parijs om dat ook te doen als de druk er vol op staat, je met 2-1 achter komt. Want het gaat uiteindelijk om het resultaat, dus dat moet je wel koppelen.’
Eeuwig pijn
Van Ass ondervond dat tijdens zijn eerste Spelen in 2012. Toen liet hij met de Oranjemannen de wereld versteld staan door in de halve finale in Londen Groot-Brittannië in een galavoorstelling met 9-2 te declasseren. Oranje speelde misschien wel het mooiste hockey ooit vertoond. Totaalhockey, maar het leverde geen goud op door verlies in de finale. ‘Dat we toen geen goud hebben gehaald, doet me eeuwig pijn. Ik had destijds misschien wel gelijk met mijn speelstijl, maar heb het niet gekregen doordat we de hoofdprijs misten.’
Bondscoach Paul van Ass tijdens de Spelen in Londen. Foto: Koen Suyk
Is Parijs dan het toernooi om alsnog gelijk te krijgen?
‘Ik kan in dat toernooi nooit gelijk krijgen. Iedereen verwacht dat de dames goud halen. Ik ben een sukkel als dat niet lukt. Maar ik hoop wel te bereiken dat we er straks een feestje van maken voor de mensen op tribune. Dan heb ik zelf ook lol. Ik sta als liefhebber langs de kant. Ik wil spektakel zien. Anders vind ik er niks aan.’
Wat vind jij? Praat mee...
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.