De Waard neemt even afstand van Oranje: ‘Eigen keuzes maken’

Xan de Waard is dé opvallendste afwezige in de eerste Oranje-trainingsgroep van de nieuwe bondscoach Raoul Ehren. De 218-voudig international van SCHC, boegbeeld van de olympisch kampioen, neemt de komende maanden weloverwogen meer afstand van Oranje. Niet alleen vanwege aanhoudende onduidelijkheid over haar voetblessure, maar juist ook vanuit de behoefte om meer tijd aan werk, familie en vrienden te besteden.

Halverwege het gesprek met De Waard valt er een kleine stilte. Aan de andere kant van de lijn hoor je de begenadigde middenvelder van SCHC, nog altijd Wereldspeelster van het Jaar, zorgvuldig haar woorden kiezen. ‘Weet je, de afgelopen twaalf jaren zijn zwaar geweest. Ik voel een sterke behoefte om wat meer afstand te nemen, om de tijd te nemen om terug te kijken naar dingen en stil te staan bij al het moois wat je bereikt hebt. Twee weken vakantie na de Spelen is daarvoor niet genoeg geweest.’

‘Tophockey heeft bij mij altijd op één gestaan, al twaalf jaar lang’, gaat De Waard verder. ‘Je mist daardoor veel, je laat veel. Je doet alles voor je voorbereiding en je herstel, houdt altijd rekening met je loopschema’s, ook op vakantie. Er is geen tijd voor reflectie, de topsporttrein dendert maar door, altijd. Ik merk dat ik nu privé even mijn eigen keuzes wil kunnen maken en ook meer aandacht aan mijn werk wil kunnen geven.’

Xan de Waard duelleert met de Chinese Wen Dan in de finale van de Olympisch Spelen. Foto: Willem Vernes

Ervaren wat een baan vraagt

Voor De Waard, die volgende week haar 29ste verjaardag viert, is 2024 ongetwijfeld het meest intensieve jaar in haar hockeyloopbaan. Het intensieve traject richting de Olympische Spelen met een gouden plak als beloning en de verbeten, maar nog niet geslaagde titeljacht met SCHC hebben flink wat energie gekost, zeker in combinatie met het opstarten van een maatschappelijke carrière.

‘Ik heb sinds september een nieuwe baan [De Waard werkt als sportconsultant bij Hypercube, een adviesbureau op het gebied van sport en mobiliteit] waarin ik me heel graag verder wil ontwikkelen, zeker met het oog op de toekomst na het hockey. De KNHB heeft aangegeven dat nu het geschikte moment is om dat te doen. Al bij mijn vorige baan vond ik de combinatie met tophockey pittig. Toen had ik echt het gevoel dat mijn bijdrage in mijn werk beperkt bleef, omdat het hockey mijn agenda nu eenmaal domineerde. Nu vind ik het heel belangrijk om een goede start te maken en te ervaren wat een baan van me vraagt.’

Vage voetblessure

De wens van De Waard om even afstand van Oranje te nemen, valt toevallig samen met een periode van fysiek ongemak. De aanvoerder van SCHC liet na de Spelen van Parijs de eerste wedstrijden van haar ploeg schieten om pas in het uitduel met Tilburg van 6 oktober haar rentree te maken in de Tulp Hoofdklasse. Inmiddels speelde De Waard vijf competitieduels, maar van harte gaat het nog allemaal niet. Een mysterieuze blessure in haar linkervoet blijft haar parten spelen.

‘Begin 2024 had ik ook last van die voet, maar nu voelt het anders’, zegt De Waard. ‘Eigenlijk is er geen peil op te trekken en dat maakt het erg lastig. Er zijn weken dat ik nergens last van heb, maar ik kan ook zomaar ineens middenin de nacht wakker worden met pijn in mijn voet. Die onvoorspelbaarheid is natuurlijk heel frustrerend. Ik wil de winterstop gebruiken om verder onderzoek te laten doen naar de klachten.’

De Waard viert een doelpunt van Luna Fokke in de olympische kwartfinale tegen Groot-Brittannië. Foto: Willem Vernes

Geen hockeyavontuur in India

De onregelmatige, maar aanhoudende klachten in haar voet hebben De Waard ook doen besluiten een streep te zetten door haar deelname aan de Hockey India League. Vorige maand werd ze samen met een handjevol andere topspeelsters uit Nederland geveild en zou ze samen met onder anderen keeper Elodie Picard (haar ploeggenoot bij SCHC) van december tot februari 2025 uitkomen voor de Delhi SG Pipers. Een avontuur dat haar een unieke ervaring en elfduizend euro rijker zou maken.

De Waard: ‘Zoals het nu geen optie is om aan te sluiten bij Oranje, is het ook geen optie om in de Hockey India League te spelen. Nog meer intensiviteit kan mijn lichaam op dit moment niet aan. Natuurlijk is het jammer, want dit jaar was hét moment om in die competitie te kunnen spelen. Daar gaf de bond de spelers ook de ruimte voor. Volgend jaar is dat anders, met de opbouw richting het WK van 2026.’

Als tophockeyer word je geleefd. Dat ervaar ik al twaalf jaar lang

De tijdelijke pauze bij Oranje moet bijna als een bevrijding voelen voor de spelbepalende middenvelder, die ondanks het gemis aan tophockey met Oranje halsreikend uitkijkt naar de komende maanden, met meer open plekken in haar privé- en werkagenda.

‘Ik ben nogal van de structuur, dus het zal best even wennen zijn om de komende periode mijn eigen tijd in te delen’, zegt De Waard met een lach. ‘Maar ik kijk er wel naar uit. Je mist veel als topsporter. Voor bijzondere momenten zoals de uitreiking van mijn vwo-diploma, het halen van mijn bachelor en mijn master heb ik nooit tijd kunnen vrijmaken. Dat deed je er even snel bij in een achterkamertje. Nu voel ik een sterke behoefte om langer bij dingen stil te staan en ook om extra tijd en aandacht aan familie en vrienden te kunnen geven, al is het maar voor een bepaalde periode.’

Wat De Waard betreft zou het zeer welkom zijn als de hockeybond samen met de internationals intensief blijft zoeken naar een goede balans tussen tophockey, studie en werk. ‘Het is heel belangrijk om je als Oranje-international ook optimaal op je studie of werk te kunnen blijven richten, naast je hockeycarrière. Ik was zeventien jaar toen ik bij Oranje kwam en heb er altijd alles voor aan de kant gezet. Misschien is dat helemaal niet de optimale manier geweest. Het is interessant om hier eens goed bij stil te staan en te onderzoeken wat de extra ondersteuning vanuit de bond zou moeten zijn, naast wat ze nu al doen.’

Xan de Waard een jaar geleden tijdens een training van de Oranje Dames. Foto: Willem Vernes