De Waard staat op in de finale: ‘Ook blij zonder aanvoerdersband’

Xan de Waard (29) speelde een aardig EK, maar liet tijdens de finale tegen Duitsland (2-1 winst) pas zien wat ze echt in huis heeft. Ze stond op, wanneer het moest. ‘Iedereen wil goed zijn in de finale, en daar ben ik er ook eentje van.’

Ze blijft bescheiden als ze gecomplimenteerd wordt over haar optreden. De veelzijdige middenvelder excelleerde toen het moest. Plukte in de slotsecondes de laatste Duitse aanval uit de lucht waarmee ze de dertiende EK-titel verzekerde, begon vlak daarvoor aan een heerlijke hockeyshow met een fijne solo vanaf de eigen cirkel met een Duitse gele kaart als gevolg en was zestig minuten lang een constante factor. 

‘Ik ben bij dat ik er weer kon staan. En dat ik een pijnvrij toernooi heb gedraaid. Ik kon lekker blijven hobbelen’, lacht Xan de Waard. Na de Olympische Spelen besloot ze Oranje tijdelijk on hold en proefde ze aan het werkende leven bij Hypercube, een adviesbureau op het gebied van sport en mobiliteit. Ze draaide werkweken van veertig uur, maar merkte echter al snel dat het oranjevuur nog brandde. Ze sloot in maart weer aan bij de groep. ‘Ik ben er heilig van overtuigd dat een topsporter geen dingen half kan doen’, vertelt ze. Nadat ze een half jaar achter een bureau zat, koos ze voor Oranje. Ze sloot in maart alsnog aan bij de groep. 

Drie kwartier kijken naar de verdedigende corner

‘Het is wennen met een andere coach’, vertelt de veelzijdige middenvelder. Het team heeft die periode van gewenning al gehad, maar De Waard heeft een kleine inhaalslag te maken. ‘Het grootste verschil bij Raoul?’, herhaalt ze de vraag. ‘Dat we 45 minuten lang naar de verdedigende corner kijken’, lacht ze. ‘Daar kan hij zelf denk ik ook wel om lachen’, zegt ze. Drie kwartier lang keek de cornerdefensie van Oranje – De Waard als ‘linker-blocker’ – in aanloop naar de halve finale beelden van de Spaanse corner. ‘Zul je altijd zien. Hebben we geen corner tegen gekregen’, zegt ze met een flinke dosis humor. 

Marleen Jochems en Xan de Waard. Foto: Willem Vernes

‘Paul van Ass was vrijer met deze dingen’, zegt ze over Ehrens voorganger. ‘Maar toen ging het ook goed. Kwamen die dingen wat meer uit het team. Dat is denk ik ook onze sterkte. Dat het niet uitmaakt wat de coach precies wil, want uiteindelijk hebben weten we ook heel sterk wat er in het veld moet gebeuren’, legt ze uit. ‘We durven best een discussie aan te gaan met de coach, want we winnen al zo lang goud. We weten wat er nodig is.’

De Waard ziet niet zoveel verschillen in de manier van spelen. ‘Het spel van Paul was echt niet veel losser, al riep hij dat wel in de media. Hij deed het voorkomen of het allemaal heel vrij was, maar hij had echt wel een visie’, verzekert ze. ‘En die visie komt aardig dicht in de buurt van die van Raoul. Paul zei: als je goed bent in je actie, dan maak je die actie. Raoul denkt daar niet anders over.’

De schitterende solo van De Waard

Die actie kwam er. Aan de solo waar ze aan begon toen Oranje behoorlijk onder druk stond, zag je de kwaliteit die ze in huis heeft. Bij haar eigen cirkel onderschepte ze de bal en zette hem op het lopen. Door de as sneed ze zich een weg richting de Duitse cirkel, alsof de verdedigers slechts pionnen op een schaakbord waren, die ze moeiteloos aan de kant schoof. ‘We konden elkaar moeilijk verstaan op het veld, door al het geluid van de supporters. Ik wil dan naar iedereen roepen dat ze rustig moeten blijven, maar dat was niet te doen.’ Dus moest het anders. ‘Ik dacht: ik ga heel hard rennen met de bal. En hoop op een overtreding.’ Die kwam er, inclusief een gele kaart. ‘Het was vooral tactisch bedoeld. Om rust te creëren. Ik hoefde er niet perse uit te scoren’, grijnst ze.

Foto: Willem Vernes

Ze had toen immers ook al een assist op haar naam. Ze bediende Luna Fokke die met een schitterende tip de 2-0 binnen schoot. Maar De Waard geeft de credits aan de afmaker en Yibbi Jansen. ‘Ik stuurde Luna weg omdat ik zag dat ik ruimte had’, haalt ze het moment terug. ‘Ik weet dat Yibbi de bal vanuit de lucht zo op mijn stropdas kan leggen. Dat doen we al jaren. Ze zag me lopen en gaf een perfecte bal. Ik hoefde ‘m alleen op goal te slaan. Luna maakte ‘m knap af. Dat was echt niet makkelijk, hoor.’

Geen aanvoerder meer

Omdat ze wat later aansloot bij de groep, kreeg Pien Sanders de aanvoerdersband om. De band die De Waard eerder droeg. Toen de middenvelder weer aansloot bij de groep, bleef de band bij de Brabantse. Maar daar ligt De Waard absoluut niet wakker van. ‘Het is niet anders dan anders’, vertelt ze. ‘Ik probeer het nog steeds tactisch neer te zetten. Net als dat ik dat als aanvoerder deed. Pien pakt het hartstikke goed op. Ik ben er oké mee. Ik hoef niet in de schijnwerpers te staan. Het verandert niets, behalve dat ik wat minder interviews hoef te geven’, lacht ze. ‘En dat vind ik heel prima.’

Ik ben er oké mee dat ik geen aanvoerder meer ben. Ik hoef niet in de schijnwerpers te staan. Het verandert niets, behalve dat ik wat minder interviews hoef te geven. Xan de Waard

De gouden medaille om haar nek is alweer haar vierde EK-titel. Maar deze editie moest ze er behoorlijk diep voor gaan. Het was tegen Duitsland geen walk in the park, zoals in de poulefase. ‘Een EK winnen, is een EK winnen. Of je dat nou met 2-1 of 4-0 doet. Maar we hebben absoluut hard gewerkt met z’n allen. En dat moest ook.’ Met De Waard voorop. ‘Ik ben blij met mijn aandeel. Iedereen wil op zijn best zijn, op het juiste moment.’

Ze heeft weer goed kunnen proeven aan Oranje. Het wennen is bijna voorbij. Een ding weet ze zeker: voorlopig even geen bureaustoel, maar een hockeystick. ‘Veertig uur werken ga ik echt nooit meer doen’, lacht ze. ‘Eerst een WK in eigen land. Dat is supermooi. En wellicht de Olympische Spelen van Los Angeles als groot eindtoernooi.’

Xan de Waard. Foto: Willem Vernes