Groot niveauverschil in voorcompetitie: mercy-regel?

De jeugd speelt momenteel de voorcompetitie en daarin komen grotere uitslagen nogal eens voor. Dat dit veel stof doet opwaaien, bleek uit een bericht over Groningen vorige week. Hoe worden de voorcompetities ingedeeld? En als er toch sprake is van groot niveauverschil in een wedstrijd, wat kun je daar dan aan doen?

In het verleden werden de competities ingedeeld op basis van de prestaties van teams in de voorgaande seizoenen. Omdat de sterkte van jeugdteams per seizoen nogal kan verschillen is een aantal jaar geleden de voorcompetitie in het leven geroepen. Sinds een aantal seizoenen wordt ook een rating-systeem gehanteerd. Dennis de Lugt, competitie-coördinator bij de KNHB: ‘Daarin kijken we niet alleen naar het niveau van het team, maar ook naar het niveau van individuen.’

Rating-systeem

Clubs geven door uit welke spelers/speelsters een team is opgebouwd, en waar ze vorig seizoen speelden. Op basis van de behaalde resultaten van de spelers in de voorgaande competitie krijgt het team een ‘rating’, en wordt het ingedeeld in een voorcompetitie. De excessen waarbij er met torenhoge doelsaldo’s wordt gewonnen, zijn daardoor al veel minder. ‘Maar we kunnen het nooit helemaal voorkomen’, stelt De Lugt. ‘Belangrijk is ook dat we de juiste informatie van de clubs krijgen. Soms wordt er een inschattingsfout gemaakt, waardoor het team niet op het juiste niveau wordt ingedeeld. Dat is voor niemand leuk.’

Wat kun je doen als je toch in een situatie zit waarin het ene team overduidelijk sterker is dan het andere? ‘Een lastige kwestie’, vindt De Lugt. ‘Respect voor de tegenstander staat voorop, alleen spelen er wel verschillende belangen. Bij de jongste jeugd kun je nog zeggen dat ze een maximaal aantal keer de bal mogen raken voor ze scoren, maar bij oudere spelers is dat lastig. En daarbij: het doelsaldo kan soms ook doorslaggevend zijn voor een eerste of tweede plaats.’

‘Richten op gedrag, niet op score’

Mark Borgers, technisch manager topjeugd van Kampong, stelt dat protocollen over een groot niveauverschil bij de oudere jeugd gericht moeten zijn op gedrag. ‘Als spelers of speelsters in zo’n wedstrijd gedrag gaan vertonen dat niet oké is, dan moet je ingrijpen. Verder kun je met de scheidsrechters afspreken dat er strenger gefloten wordt bij het betere team, maar daar houdt het wel op.’

Ook met grote cijfers verliezen hoort bij de sport, vindt Borgers. ‘En bovendien: waar trek je de grens? Is 12 doelpunten teveel, of 20? Het is een kwestie van slikken voor het verliezende team, en de coach heeft vervolgens een pedagogische taak. Er niet teveel aandacht aan besteden, maar gewoon zeggen: deze ploeg was een maatje te groot, op naar de volgende.’

Bij Amsterdam komen extreme niveauverschillen in de jeugd niet veel voor, vertelt Technisch Manager Topjeugd Rein van Eijk. ‘Eigenlijk alleen bij de jongste jeugd. Daar passen we het spel dan op aan: bijvoorbeeld dat de spelers van de sterkere ploeg de bal maar twee keer mogen aanraken. Het belangrijkste is dat het leerdoel wordt bereikt, en zo stimuleer je dat. Omdat we een relatief sterk district hebben, komen extreme niveauverschillen weinig voor. Daar hebben we dus ook geen beleid voor.’

Coaches: praat met elkaar

Ook Marij van Tienen, projectmanager Sportiviteit & Respect bij de KNHB, heeft niet een direct antwoord op de kwestie. ‘In de jeugd is het zo dat het leerproces en het plezier centraal staan, ook in de prestatieteams. Bij exorbitante uitslagen van 40-0 zijn die twee dingen bij beide teams niet aanwezig.’ Van Tienen pleit ervoor dat in zo’n geval de coaches in de rust met elkaar praten. ‘Dan kun je onderling afspraken maken om de tweede helft voor iedereen leuk te houden. Bijvoorbeeld door de uitslag van de eerste helft als einduitslag te nemen, en in de tweede helft de teams te mixen en dan nog een partijtje te spelen.’

Mercy-regel

Maar ook als je de oplossing zoekt in ‘goed overleg’, kan het doelsaldo van een team uiteindelijk bepalend zijn. In het Amerikaanse jeugdvoetbal (soccer) is daar een oplossing voor gevonden: de mercy-rule. Wanneer een team een marge van tien goals heeft bereikt, wordt de wedstrijd vroegtijdig beëindigd, om het verliezende team te sparen. Van Tienen is wel een voorstander van zo’n type regel, en ook De Lugt kan er zich iets bij voorstellen. ‘Voorlopig moeten we het echter hebben van de ongeschreven regels: heb respect voor je tegenstander, en overleg met elkaar om alles in goede banen te leiden.’

Wat denk jij? Moet er een mercy-regel komen in het jeugdhockey?