Waarom SCHC dit jaar weer geen landskampioen is

Wéér is het de vrouwen van SCHC niet gelukt de strijd om het landskampioenschap te winnen. Acht seizoenen op rij haalden ze de play-offs, acht keer grepen ze naast de landstitel, een prijs die het vrouwenteam van Stichtsche nog nooit wist te veroveren. Waarom gaat het telkens mis?

Het is een vraag waarvan de speelsters van SCHC weleens gek worden, al is het maar omdat ze het antwoord zelf ook niet meteen voorhanden hebben. Kansloos waren de Bilthovenaren dit seizoen zeker niet in de twee halve finales van de play-offs tegen Den Bosch (0-1 thuis en 4-2 uit), maar toch stonden ze na twee keer zeventig minuten opnieuw met lege handen.

Grof gezegd hebben de speelsters drie verklaringen voor de twee nederlagen tegen de recordkampioen. Allereerst hebben ze het over ‘het geluk van Den Bosch’, onder meer omdat in de tweede halve finale een doelpunt van SCHC ogenschijnlijk onterecht werd afgekeurd. De speelsters van Stichtsche vinden dat Den Bosch dat geluk afdwingt, jaar in, jaar uit.

Roos Drost troost Ginella Zerbo na de uitschakeling tegen Den Bosch afgelopen weekend. Foto: Willem Vernes

Blijkbaar eisen ze niet het onderste uit de kan van zichzelf

Daarnaast vinden ze dat Den Bosch nu eenmaal meer kwaliteit heeft. Van de meest recente trainingsgroep van de Oranje Dames spelen tien internationals bij Den Bosch en slechts vier bij SCHC, dat met enkele oud-internationals en met buitenlandse speelsters als Maddie Hinch (Engeland), Natalie Sourisseau (Canada) en Charlotte Stapenhorst (Duitsland) een andere groepssamenstelling heeft. Met de kwalitatief gezien derde selectie van Nederland is het niet gek dat je de competitie als nummer drie eindigt, is de gedachte.

In het verlengde daarvan ligt de laatste verklaring, het gebrek aan zelfvertrouwen. De speelsters van SCHC zeggen wel eens tegen elkaar dat ze zich niet moeten laten afbluffen door Den Bosch, dat er een meester in is om tegenstanders verbaal en non-verbaal te laten weten dat er voor hen niets te halen valt.

Opvallend is dat de vrouwen van SCHC het na de twee nederlagen in de halve finale moeilijk vonden om in de spiegel te kijken. Volgens de objectieve kijker was Den Bosch misschien te pakken geweest, maar niemand van Stichtsche sprak in interviews van een gemiste kans. Blijkbaar eisen ze niet het onderste uit de kan van zichzelf. Vooral de eerste halve finale leek het alsof ze speelden om niet te verliezen.

Verdriet en ongeloof bij de speelsters van SCHC in mei 2017, nadat ze de tweede en derde halvefinalewedstrijd van de play-offs hebben verloren van Amsterdam. Foto: Worldsportpics/Frank Uijlenbroek

Een gebrek aan ambitie of geld is het probleem niet

Het is duidelijk dat SCHC in de seizoenen 2013/2014 en 2014/2015, de enige twee jaren waarin het de finale van de play-offs haalde, meer zelfvertrouwen uitstraalde. Onder leiding van coach Janneke Schopman opende SCHC de aanval op Den Bosch. In het jaar 2013/2014 eindigde SCHC voor het eerst als nummer één van de reguliere competitie.

Het jaar daarop – het jaar dat keepster Inge Vermeulen overleed – wonnen de Bilthovenaren onder leiding van interim-coach Nettie van Maasakker de EHCC door in de finale eindelijk eens met aartsrivaal Den Bosch af te rekenen. Het is zeker niet zo dat SCHC toen vijf internationals meer had en dus een veel betere ploeg had dan nu. Sterker nog, na de winst van de EHCC werden internationale topspeelsters als Maddie Hinch (Engeland), Delfina Merino (Argentinië) en talent Xan de Waard aangetrokken.

Een gebrek aan ambitie of geld is het probleem ook niet – dit seizoen werd international Laurien Leurink van Laren in verband met SCHC gebracht – maar een landstitel leverde het (vooralsnog) niet op.

In 2015 boekt SCHC een daverend succes door in de finale van de EHCC Den Bosch te verslaan. Foto: René Broekman

SCHC leed dit jaar het meeste aantal nederlagen sinds het seizoen 2009/2010

Het is een pijnlijke conclusie dat SCHC na het winnen van de EHCC juist een stap heeft teruggedaan. In plaats van dat SCHC de recordkampioen uit Brabant is voorbijgestreefd, zijn de Bilthovenaren ingehaald door Amsterdam en hebben ze dit seizoen vooral achterom moeten kijken naar Oranje-Rood en Laren. SCHC leed dit jaar het meeste aantal nederlagen (zes) sinds het seizoen 2009/2010 (zeven). Ook het aantal doelpunten nam de afgelopen jaren duidelijk af: dit seizoen scoorde SCHC het minst (57 goals) sinds 2011/2012 (55 goals).

Het gebrek aan winnaarsmentaliteit is een verwijt dat SCHC al jarenlang krijgt. Veel speelsters – op uitzonderingen als Xan de Waard en Claire Verhage na – zijn in het veld geen uitgesproken types. Wanneer het spel even niet loopt, schelden ze elkaar niet uit en smijten ze niet woedend met hun stick. De meeste van hen zijn introvert.

De buitenwereld noemt het team wel eens ‘een vriendinnenteam’

Het laatste wat de speelsters willen, is dat hun coach typische Den Bosch-speelsters van hen probeert te maken, met hun expressiviteit, hun directe manier van communiceren en hun meedogenloze mentaliteit. Dat zit niet in hun DNA. Het is een aanpak die voor hen niet werkt. Aanvoerder Carlien Dirkse van den Heuvel, die in 2007 Den Bosch voor SCHC verruilde, voelt zich bij Stichtsche thuis en is er de speler geworden die ze nu is.

De buitenwereld noemt het team wel eens ‘een vriendinnenteam’. Een term waarvan de speelsters zelf walgen, alsof ze Dames 12 zijn, maar ook een term die misschien de vinger op de zere plek legt. Een deel van de ploeg gaat wel eens met elkaar op vakantie. Veel speelsters doen vaak leuke dingen samen. Natuurlijk trainen ze ook hard, een keer of zes per week. Natuurlijk willen ze winnen. Maar niemand doet er mysterieus over dat ze vriendinnen zijn en dat nieuwe aanwinsten zowel binnen als buiten het veld een klik met de rest moeten hebben om bij Stichtsche te kunnen functioneren. Het is alleen de vraag of dat nu juist hun kracht of hun zwakte is.

De club heeft er de afgelopen jaren voor gekozen het DNA van de selectie niet te veranderen en niet rigoureus in te grijpen door bijvoorbeeld elf driftkikkers aan te trekken. Intern zijn er wel discussies geweest over de meest geschikte coach voor deze spelersgroep. De selectie heeft wel eens geopperd een tegenpool voor de groep te zetten. Iemand als Etienne Spee, die in de zomer van 2015 werd aangesteld. Een praatjesmaker, een bluffer, die niet bang was voor Den Bosch of Amsterdam. In april 2016 trad hij terug vanwege ‘een verschil van inzicht over de uitvoering van het technisch beleid voor Dames 1 de komende jaren’, schreef SCHC in een persbericht.

Tina Bachmann met links Ginella Zerbo en rechts Xan de Waard: Foto: Worldsportpics/Sander Uijlenbroek

Tina Bachmann heeft het de afgelopen twee jaar moeilijk gehad

De Duitse coach Tina Bachmann is ook een soort aanjager. Ze heeft het de afgelopen twee jaar moeilijk gehad – de chemie met de speelsters ontbrak – maar ze bracht de ploeg op haar eigen manier iets extra’s. Ze hamerde op mandekking en op het dichttimmeren van de verdediging. Onder haar leiding zijn de talenten Famke Richardson en Suzanne Homma aantoonbaar beter gaan verdedigen. Daarnaast heeft Bachmann haar ploeg geleerd om lelijk te winnen. In de belangrijke wedstrijden tegen Laren en Oranje-Rood maakte SCHC het winnende doelpunt in de laatste vijf minuten.

Maar misschien was dat niet genoeg. Het lijkt erop dat Bachmann met haar harde manier van coachen een aantal speelsters niet heeft kunnen bereiken. Niet iedereen heeft dezelfde aanpak nodig om beter te gaan hockeyen. Misschien past Bachmann met haar stijl beter bij de vechtmachine van Oranje-Rood, haar nieuwe club.

Onduidelijk blijft welke aanpak het beste voor deze selectie is

Met de aanstelling van Nettie van Maasakker als hoofdcoach en Lucas Judge als assistent-coach gooit SCHC het roer om. Zij zijn minder vurige types en geen tegenpolen van de spelersgroep. Bovendien is Van Maasakker jarenlang assistent van Dames 1 geweest en kent zij een deel van het team door en door. Onduidelijk blijft welke aanpak het beste voor deze selectie is en of deze selectie het überhaupt in zich heeft kampioen te worden. Feit is wel dat Van Maasakker met de winst van de EHCC in 2015 als interim-coach verantwoordelijk was voor de enige hoofdprijs die SCHC met de vrouwen heeft gewonnen.

Nettie van Maasakker en haar dochter Caia. Foto: Koen Suyk