Hoe muizen en vleermuizen de verhuizing van De Kraaien dwarsbomen

Dit is het ongelooflijke verhaal van De Kraaien uit het Noord-Hollandse dorp Wijdewormer, een club die al jarenlang concrete plannen heeft om naar een nieuwe locatie te verhuizen. Eerst was het een beschermde vleermuizensoort die de plannen dwarsboomde. Nu is het de Noordse woelmuis.

‘Ik wil onderhand weleens een punt achter dit hele verhaal zetten. Ik ben er nu wel klaar mee’, zegt Cees Willemse, voorzitter van De Kraaien, gefrustreerd.

Al in juni 2016 kreeg De Kraaien hun gedroomde plek aan de Fortuinweg in Zaandijk door de gemeente aangewezen als nieuwe locatie. Maar een deel van de bewoners was er niet bepaald blij mee dat er voor de komst van een hockeyclub 153 bomen moesten worden gekapt. Zij haalden in de loop der jaren alles uit de kast en maakten overal bezwaar tegen. Was het niet tegen de kapvergunning, dan wel tegen het bestemmingsplan.

Eerst was er geen Noordse woelmuis, toen opeens wel

Spechten, spreeuwen, kievieten, scholeksters, fazanten, nachtegalen, koperwieken, waterrallen, buizerds, sperwers, haviken, waterspitsmuizen en rugstreeppadden werden linksom of rechtsom allemaal in de strijd gegooid met één doel: de komst van De Kraaien en het kappen van de bomen tegenhouden.

Het meest bizarre detail aan het hele verhaal is het volgende. Tijdens een onderzoek dat de gemeente in 2017 in het Fortuingebied liet uitvoeren, werd de beschermde Noordse woelmuis niet aangetroffen. Eindelijk groen licht dus voor De Kraaien. Het kappen zou in feite mogen beginnen. Maar de vier bewoners die zich hadden verenigd in de Werkgroep Natuurgebied Fortuin, dwarsboomden de plannen alsnog. In samenwerking met Kontakt Milieubeheer Zaanstreek lieten ze een eigen onderzoek uitvoeren. Toen kwam de Noordse woelmuis opeens wél in het gebied voor. Vijf exemplaren werden ervan gezien.

Op de vraag aan de voorzitter of hij denkt dat deze tegenpartijen de Noordse woelmuis in de tussentijd misschien stiekem zelf in het gebied hebben uitgezet, antwoordt hij veelzeggend: ‘Daar doe ik geen uitspraak over’.

Vertraging op vertraging

Het is een groot probleem voor De Kraaien (700 leden), dat niet door kan groeien op de huidige locatie in Wijdewormer, net buiten Zaanstad. Het complex is te oud en de bereikbaarheid is slecht. Beide velden zijn aan vervanging toe. De club betaalt ieder jaar onnodig veel geld aan het onderhoud daarvan. Geld dat niet meer hoeft te worden uitgegeven als de club eindelijk naar een nieuw complex met nieuwe velden verhuist.

Jarenlang werd er gesteggeld over de locatie. Financieel moesten de eindjes aan elkaar worden geknoopt. In juni 2016 koos de gemeente voor de droomplek van De Kraaien, het gebied aan de Fortuinweg. De hockeyclub zou zich binnen de gemeentegrenzen van Zaanstad vestigen, dat nog geen hockeyclub heeft. Eindelijk, dachten ze bij De Kraaien. Maar toen begon de ellende pas.

In de eerste plannen zou het complex vanaf eind 2018 in gebruik worden genomen. Nu is de voorzitter al blij als ze in het begin van 2020 aan het bouwen zijn.

Beschermde vleermuizensoort vastgesteld

In februari 2017 werden na bezwaren van bewoners de eerste maai- en snoeiwerkzaamheden gestopt. De verhuizing werd uitgesteld, omdat aanvullend ecologisch onderzoek nodig was. Door middel van een heuse detector werd uiteindelijk de aanwezigheid van een beschermde vleermuizensoort vastgesteld. In het kader van de Wet natuurbescherming moest de gemeente een ontheffing aanvragen. Daarom moest de hele procedure opnieuw, een proces van maanden. De gemeente kreeg de ontheffing uiteindelijk en de Werkgroep Natuurgebied Fortuin kon de beschermde vleermuizensoort niet meer als argument tegen het kappen aandragen.

Maar ook daarna zat het De Kraaien niet bepaald mee. De Werkgroep Natuurgebied Fortuin gooide de eventuele aanwezigheid van de Noordse woelmuis in de strijd. Na het onderzoek van de gemeente, waarbij het beschermde dier niet werd aangetroffen, kon tot 15 maart 2018 bezwaar tegen de kapvergunning worden gemaakt. Maar precies daarna begon het broedseizoen, waardoor het daadwerkelijke kappen pas na 1 juli kon beginnen. Opnieuw uitstel dus.

Natuurlijk hebben wij de Noordse woelmuis niet zelf in het Fortuingebied uitgezet Jonathan van der Sluis (Werkgroep Natuurgebied Fortuin)

In de tussentijd liet Werkgroep Natuurgebied Fortuin zijn eigen onderzoek naar de aanwezigheid van de Noordse woelmuis uitvoeren. Wéér liep de verhuizing vertraging op. ‘Natuurlijk hebben wij de Noordse woelmuis niet zelf in het Fortuingebied uitgezet’, zegt Jonathan van der Sluis van de Werkgroep. ‘Uit het slecht uitgevoerde onderzoek van de gemeente kwam een concrete aanwijzing naar voren dat hij er al zou leven. Er waren slechts drie veldmuizen gevangen, bijzonder weinig voor zo’n gebied. De veldmuis en de Noordse woelmuis zijn elkaars concurrenten. Als de veldmuis er niet is, is de Noordse woelmuis er wel.’

Nu mag er weer niet worden gekapt omdat het broedseizoen net is begonnen

De Werkgroep Natuurgebied Fortuin vindt het belangrijk dat er zoveel mogelijk natuur in de omgeving blijft. ‘Wij bewoners hebben niet om de komst van een hockeyclub gevraagd. Wij willen dat de bomen blijven staan. Ze staan tussen de A8 en onze straat in en nemen veel fijnstof weg. Bovendien is het een mooi gezicht en worden in Zaanstad al veel oude bomen gekapt.’

Een paar weken geleden besliste de rechtbank na een maandenlange strijd eindelijk dat de kap van de bomen door mag gaan. De Noordse woelmuis zou niet worden verjaagd, omdat hij wel deels in de directe omgeving voorkomt, maar niet in het specifieke gebied waar wordt gekapt. Maar nu is het broedseizoen weer net begonnen. De Kraaien moeten opnieuw een paar maanden wachten.

Tijd genoeg dus voor de Werkgroep Natuurgebied Fortuin om weer een nieuwe list te bedenken, denkt voorzitter Willemse. Ze zijn al naar de Raad van State gestapt om het bestemmingsplan aan te vechten. Als het kappen het leefgebied van de Noordse woelmuis niet verstoort, doet de aanwezigheid van de club zelf dat straks wel, is de gedachte. Het is de zoveelste aflevering van deze soap.

Willemse: ‘Ze verzinnen iedere keer weer wat nieuws. (De Werkgroep Natuurgebied Fortuin vindt dat hun argumenten inhoudelijk niet fundamenteel zijn veranderd, red.) Die muis is voor hen een middel om hun doel te bereiken. Ze willen alleen maar dat alles groen blijft. Dat is natuurlijk hun goed recht, maar voor ons is het wel jammer. Wij moeten echt dringend naar een nieuwe locatie toe.’