‘Maartje laat in dit boek zien dat topsport niet alleen leuk is’

Gekscherend zei Volkskrant-verslaggever Robèrt Misset een jaar geleden na een interview met Maartje Paumen: ‘Er schuilt een boek in jou.’ Nadat Paumen een paar weken later haar interlandcarrière had beëindigd, vroeg ze aan Misset of hij dat boek wilde schrijven. Het eindresultaat – Paumen, Altijd tot het uiterste – ligt sinds afgelopen week in de winkel.

Tientallen intieme gesprekken voerde Misset met de voormalige aanvoerder van Oranje voor de totstandkoming van haar biografie. Eén van de gesprekken die hem het meest bijbleef, is het gesprek over de trainingsstage in het Spaanse Alicante. In aanloop naar de gewonnen Olympische Spelen van Londen stelde bondscoach Max Caldas de Oranje Dames bloot aan een loodzware, driedaagse militaire training in Alicante. Het was eens maar nooit weer, vertelde Paumen aan haar ghostwriter.

Robèrt Misset luistert aandachtig naar de speech van Maartje Paumen tijdens haar boekpresentatie in Eindhoven. Foto: Willem Vernes

‘Maartje had de militaire training als een film in haar hoofd opgeslagen’

‘Eigenlijk wilde ik met Maartje naar Alicante gaan, om het gevoel van toen opnieuw op te roepen. Maar wegens tijdgebrek is dat niet gelukt. Daarom hebben we bij haar thuis over Alicante gesproken. In dat gesprek stond het kippenvel op mijn armen. Zoals tennissers jaren na een wedstrijd nog precies weten bij welke stand ze een beslissende backhand sloegen, zo had Maartje de militaire training als een film in haar hoofd opgeslagen. Ze wist alle details nog. Dat geeft aan hoeveel impact die dagen op haar hebben gehad. Toen ze me dit verhaal vertelde, wist ik dat dit de klapper van het boek was.’

In de Volkskrant publiceerde Misset onlangs een voorpublicatie van het boek, over hoe de basis van de olympische titel werd gelegd op een vervloekte bergtop. In het boek staat daarover onder meer de volgende alinea, verteld vanuit het perspectief van Paumen:

‘We verlieten de bus en moesten binnen een minuut op lijn staan, van groot naar klein. Voor iedereen lag een uniform klaar, je kreeg vijf minuten om je in dat pak te hijsen en weer klaar te staan. Als je niet op tijd was of je houding deugde niet volgens die militairen moest alles opnieuw. Het was drillen tot het uiterste, vanaf het eerste moment. Moesten we op handen en voeten klaarstaan en opdrukken. Vijf uur lang liepen we die berg omhoog, we hadden vijf zakken met tien liter water die je om de beurt moest dragen.’

Max Caldas, voormalig bondscoach van de Oranje Dames, sprak op haar boekpresentatie mooie woorden over Maartje Paumen. Foto: Willem Vernes

‘Ik zou niet weten over welke andere hockeyer je een boek kunt schrijven’

Misset is sinds 2002 sportjournalist bij de Volkskrant en volgt Paumen als hockeyverslaggever al intensief sinds het EK in 2009. Hij staat bekend als de meest kritische journalist binnen de hockeywereld. Vrijwel geen enkele speler of coach is veilig voor zijn vaak vernietigende analyses, maar voor Paumen koestert hij warme gevoelens.

‘Ik zou niet weten over welke andere hockeyer je een boek kunt schrijven. Maar Maartje? Maartje ontstijgt het hockey. Zij heeft – samen met haar generatiegenoten, vooral met Naomi van As – de sport naar een hoger niveau getild. Hockey is wereldwijd geen grote sport, maar Maartje heeft iets fascinerends. Ze is een vrouw met rafelranden. Een sporter die opstaat als het moet. Als ze de beastmode aanzet, kan ze helemaal losgaan. Maar ze is ook kwetsbaar. In het boek laat ze zien dat topsport voor tachtig procent niet leuk is. Dat het vooral hard werken en overleven is. Maartje heeft diepe dalen gekend en is daar openhartig over. Dat maakt het een fascinerend boek.’

Maartje Paumen en Robèrt Misset. Foto: Willem Vernes

‘Ik vind het knap dat Maartje mij zo dicht bij haar heeft toegelaten’

Dag in, dag uit, voerden Paumen en Misset openhartige gesprekken met elkaar. ‘Ik heb van tevoren tegen haar gezegd: ik zal scherp zijn, zoals je me kent. Af en toe zal ik een indiscrete vraag moeten stellen, maar alleen dan krijg je een mooi boek. Ik vind het knap dat Maartje mij zo dicht bij haar heeft toegelaten. Ik heb heel dicht op haar huid gezeten. We hebben bijna alle gesprekken bij haar thuis gevoerd, omdat ze daar makkelijk een keer een traan kon laten als het moest.’

‘Het is één keer gebeurd dat Maartje me heeft weggestuurd. We zouden elkaar na een training van Den Bosch spreken, maar toen had ze geen zin in me. Nou, toen ben ik naar huis gegaan. Het heeft voor mij geen nut om te gaan duwen en trekken. Dat komt het boek niet ten goede. Ik dacht: ik kom morgen wel terug.’

Maartje Paumen signeert haar boek. Foto: Willem Vernes

‘We hebben een boek gemaakt dat recht doet aan haar kwaliteiten als topsporter’

In haar biografie vertelt Maartje Paumen openhartig hoe ze in Limburg begon als jonge linksback, over haar coming-out en hoe ze door haar winnaarsmentaliteit, ongekende inzet en mentale weerbaarheid crises overwon en de top bereikte. In het boek staan geen grote onthullingen, maar schetst wel een prachtig beeld van een van de beste hockeysters die Nederland heeft gekend.

‘We hebben een boek gemaakt dat recht doet aan haar kwaliteiten als topsporter. Het zou raar zijn als het een boek was geworden waarin ze de helft niet had verteld. Ik heb het zo mooi mogelijk proberen op te schrijven, maar het is haar verhaal. Een openhartig verhaal.’