De pijnlijke wissel van de Russische keepster Viktoriia Aleksandrina

Meedogenloos was de coach van de Russische keepster Viktoriia Aleksandrina door haar twee fouten tegen Nederland af te straffen en haar voor het oog van een paar honderdduizend televisiekijkers te wisselen. En dat terwijl ze juist aan een sterk toernooi bezig was. Wie is Viktoriia Aleksandrina en wat vond ze van de vernederende wissel?

Om meerdere redenen valt ze op. Allereerst omdat ze opmerkelijk klein is. Ze kan net bij de lat. Daarnaast pronkt haar rugnummer 18 ook levensgroot op de vóórkant van haar groene keepersshirt. Verder heeft ze een aantal neurotische trekjes. Bijzonder vaak moet ze iets aanraken met haar stick. Is het niet de paal, dan is het wel de lijn.

Sterk eerste kwart tegen Nederland

Bovendien keepte ze in het begin van het EK goed. Achtenvijftig minuten duurde het voor Spanje om haar na een aantal reddingen eindelijk te laten capituleren. Tegen Nederland speelde ze in het eerste kwart ook sterk. Kelly Jonker, Frédérique Matla, Marijn Veen, Caia van Maasakker, Marloes Keetels: één voor één stuitten ze op haar handschoen, haar klomp of haar legguards. Het was aan haar te danken dat Rusland na het eerste kwart met 2-0 achter stond, in plaats van 6-0.

Maar toen brak opeens dat gekke tweede kwart aan. Opeens ging ze met haar verkeerde hand naar een schot van Eva de Goede toe. Opeens glipte er een sleeppush van Caia van Maasakker onder haar door. Door twee fouten van Aleksandrina stond het plotseling 4-0. Bondscoach Svetlana Ivanova was meedogenloos en haalde haar direct naar de kant. Het was een pijnlijk moment. Enigszins eerherstel volgde in het vierde kwart, toen haar vervanger het in de ogen van de coach blijkbaar ook niet goed deed en Aleksandrina bij een stand van 9-0 weer het veld werd in gestuurd. Maar haar niveau van het eerste kwart haalde ze bij lange na niet meer. Het hele toernooi niet.

Nederland had het in het eerste kwart moeilijk met de Russische keepster. Foto: Willem Vernes

Wat gebeurde er met haar in dat tweede kwart? Hoe kwam het dat ze die fouten opeens maakte? Hoe voelde het om na zo’n goede start gewisseld te worden en de ultieme vernedering voor een keeper te moeten ondergaan?

Het zijn interessante vragen aan de keepster, van wie we eigenlijk niets weten. De avond voor de wedstrijd Rusland-Wit-Rusland (die afgelopen vrijdag werd gespeeld) sturen we een appje naar Moses Lodarmasse, de Nederlandse assistent-coach van Rusland. Russisch spreekt hij niet en Engels spreekt Aleksandrina niet. Maar hij belooft dat er na de wedstrijd iemand aanwezig is die tijdens het interview met Aleksandrina kan helpen met vertalen. ‘Regel ik’, appt hij.

Aleksandrina is making a number of brilliant saves to keep Russia in this game #EHC2019 pic.twitter.com/cl5EmDCE0a

— EuroHockey (@eurohockeyorg) August 21, 2019

Neurotische trekjes

Via Google is niets te vinden over Aleksandrina. Een blik in het datasysteem van de FIH leert ons een paar dingen. Ze heeft veertien interlands gespeeld, voor de wedstrijd tegen Wit-Rusland begint. Vanuit Jong Rusland is ze doorgestroomd naar de A-selectie. We zouden haar vooral kunnen kennen van de Europa Cup Zaal van afgelopen jaar, toen ze tegen Laren speelde, dat het toernooi won.

Dan begint de wedstrijd tegen Wit-Rusland. De Russen zijn veel beter en winnen met 5-0. Aleksandrina krijgt weinig te doen. De bal is vooral op de helft van de tegenstander, waardoor het extra opvalt welke neurotische trekjes ze heeft. Ze zoekt regelmatig haar doel op, tikt met haar stick tegen de paal aan en loopt vervolgens naar de andere paal, die ze ook aantikt. Alleen in het vierde kwart doet ze dat al twintig keer. Dat is vaker dan één keer per minuut.

Viktoriia Aleksandrina tikt de paal aan en vervolgens ook de andere paal. Foto: Willem Vernes

Ze knikt vriendelijk, glimlacht en is vrolijk

Als de bal niet in haar buurt is, loopt ze ook regelmatig naar de kop van de cirkel toe. Dan tikt ze met haar stick de lijn aan en loopt ze weer terug. In het vierde kwart doet ze dat acht keer. Zes keer raakt ze met haar stick haar helm aan. Wanneer alle speelsters van Rusland tussen het derde en het vierde kwart in een kringetje de koppen bij elkaar steken, blijft Aleksandrina in haar eentje op haar vertrouwde plek in het doel staan.

Na de wedstrijd melden we ons in de I-zone, de plek waar journalisten spelers kunnen interviewen. Binnen een minuut of tien arriveert Aleksandrina. Ze heeft haar keeperspak al uitgetrokken. Het is de eerste keer dat we haar gezicht kunnen zien. Ze maakt een andere indruk dan je zou verwachten wanneer je een kwartier lang al haar rituelen hebt geturfd. Ze komt sociaal over. Ze knikt vriendelijk, glimlacht en is vrolijk.

Viktoriia Aleksandrina zonder helm. Foto: Willem Vernes

Een secondenlange stilte

Aleksandrina heeft de manager van het team meegenomen, een man met de naam Mikhail Mokrushin. Hij spreekt Engels met een Russisch accent. Het principe is elke keer hetzelfde: wij stellen een vraag in het Engels, hij vertaalt het naar het Russisch, Aleksandrina geeft antwoord in het Russisch en hij vertaalt het weer naar het Engels.

Om het ijs te breken, beginnen we met een makkelijke vraag. ‘Hoe blik je terug op de prestaties van Rusland dit toernooi?’ Maar het gesprek begint moeizaam. Secondelang denkt Aleksandrina na over haar antwoord. Misschien komt het omdat het haar allereerste interview ooit is. De stilte duurt zo lang dat het een beetje ongemakkelijk begint te worden. Uiteindelijk begint ze toch in het Russisch antwoord te geven.

De manager vertaalt het als volgt: ‘Het is geweldig om hier te zijn. Dit is een toernooi van een hoog niveau. We hebben ons goed voorbereid, maar helaas nog niet goed gepresteerd. We verloren van Spanje door een doelpunt twee minuten voor tijd. Tegen België werden we pas in het tweede kwart wakker. Daarna hebben we goed gespeeld, maar toen was het al te laat.’

Aleksandrina wil een hele analyse van het EK geven, maar we moeten snel door. Interviews na de wedstrijd mogen van de organisatie maximaal een kwartier duren. We willen natuurlijk ook nog inzoomen op de wedstrijd tegen Nederland. Daarom zijn we hier. Maar eerst willen we Aleksandrina beter leren kennen.

Ze is een kop kleiner dan de keepster van Wit-Rusland. Foto: Willem Vernes

‘Ze vindt het zelf ook gek, ze weet ook niet waarom ze het doet’

Ze vertelt dat ze 24 jaar is en dat ze sinds haar twaalfde keept. Ze heeft het als aanvaller geprobeerd, maar dat was niets voor haar. Ze heeft de universiteit gedaan, wil later fitnesscoach worden, maar richt zich eerst volledig op het hockey.

Hoe luchtiger de vragen worden, hoe meer ze begint te ontdooien. Als haar lengte ter sprake komt, moet ze voor het eerst lachen. Ze reageert gevat door te zeggen dat de keepster van Spanje ook niet de grootste is. Bij de vraag waarom ze steeds de paal aantikt, lacht ze opnieuw. Ze weet van zichzelf dat ze dat heel vaak doet. Aan haar reactie te zien, schaamt ze zich er niet voor, maar ziet er juist de humor wel van in. De manager zegt: ‘Ze vindt het zelf ook gek. Ze weet ook niet waarom ze het doet. Ja, om geconcentreerd te blijven. Denkt ze.’

Aan het eind van de wedstrijd tegen Wit-Rusland legt Viktoriia Aleksandrina haar helm tegen de paal. Foto: Willem Vernes

Haar reactie op de pijnlijke wissel tegen Nederland

Een medewerker in de I-zone geeft het seintje dat we nog maar een paar minuten hebben. Het is het moment om over de wedstrijd tegen Nederland te beginnen. Wat ging er nu precies mis in dat tweede kwart? Was ze tot die tijd misschien boven zichzelf uit gestegen? Of vond ze het zelf ook vreemd dat ze opeens twee keer gruwelijk in de fout ging?

Aleksandrina schrikt van de vraag. De lach op haar gezicht verdwijnt. Ze kijkt weg en denkt lang na over haar antwoord. Het is duidelijk dat het haar raakt. De manager vertaalt: ‘Het was heel moeilijk voor haar. Ze weet zelf ook niet wat er gebeurde. Ze maakte opeens een paar enorme fouten.’

Wanneer we tot slot vragen hoe ze het vond om gewisseld te worden, hebben we duidelijk een gevoelige snaar geraakt. Ze zegt in het Russisch een paar dingen tegen de manager, die die zinnen opeens niet meer vertaalt, maar juist tegen haar terug begint te praten. Hun onderonsje gaat enkele keren over en weer. Uiteindelijk zegt de manager: ‘Ze was teleurgesteld. Extreem teleurgesteld. Toen ze weer terug in het veld kwam, maakte ze meteen weer een paar fouten. De wissel heeft haar concentratie geruïneerd.’

Geruïneerd. Het is een uitspraak die binnenkomt, aan het eind van het interview. Twee dagen later is Aleksandrina tegen Ierland opnieuw niet op haar best. Misschien zegt het iets over hoe coaches (niet) met hun keepers om moeten gaan.