Het goud van 1980 dat pas gewonnen werd in 1984

In aanloop naar de Olympische Spelen in Rio de Janeiro blikken we terug op historische olympische hockeymomenten. In aflevering 5: de Oranje Dames winnen in 1984 voor het eerst goud. In 1980 zijn ze ook al topfavoriet, maar in dat jaar trekt Nederland zich een paar maanden voor de Olympische Spelen terug.

Fieke Boekhorst herinnert zich het moment nog goed. De 116-voudig international hoorde het nieuws op trainingskamp in Keulen. ‘Het moet ongeveer in mei zijn geweest, 1980. We werden bij elkaar geroepen en het bestuur van de bond vertelde ons dat zij – en wij dus ook – de Olympische Spelen in Moskou zouden boycotten. We waren in februari alvast in Moskou geweest om een kijkje te nemen, maar dat was voor niks geweest. We gingen niet naar de Olympische Spelen.’

Russische inval

Door de Russische inval in Afghanistan worden de Olympische Spelen van Moskou (1980) door een deel van de Nederlandse sport geboycot, waaronder de hockeyers. Het is de allereerste editie dat dameshockey op het olympisch programma staat. De Oranje Dames zouden topfavoriet zijn geweest: op de 7 daaraan voorafgaande WK’s hebben ze maar liefst 5 keer goud gewonnen, waaronder op de laatste editie in 1979. Maar goud in Moskou: dat zit er niet meer in.

Boekhorst: ‘Je kunt wel raden hoe wij hebben gereageerd toen we hoorden dat we niet zouden gaan. Als sporter vind je dat sport en politiek 2 totaal verschillende dingen zijn. Maar het was een andere tijd. Een tijd waarin politiek de sport als middel gebruikte. De mannen waren in 1978 ook al naar het WK in Argentinië geweest, waarvan ook iedereen vond dat dat niet kon.’

Opvallende winnaar: Zimbabwe

Niet alleen Nederland boycot de Olympische Spelen van Moskou, ook enkele andere landen doen dat. Er blijven 6 deelnemers over en het vrouwentoernooi kent een wel heel bijzondere winnaar: Zimbabwe is de allereerste olympisch hockeykampioen. ‘Nou, dat zegt al genoeg. De toplanden deden niet mee, dus het was kwalitatief gezien een minderwaardig toernooi’, zegt Boekhorst. ‘Wij deden in die tijd erg ons best om het dameshockey te promoten en van het imago van meisjeshockey af te komen. Als we goud hadden gewonnen, zou ons dat enorm hebben geholpen. Maar het mocht niet zo zijn.’

Goud in 1984

In 1984 in Los Angeles zijn de Oranje Dames wel van de partij. De 6 deelnemers spelen in een poule tegen elkaar. Na een matig begin met nipte overwinningen op Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten (2-1) verpulvert Oranje aartsrivaal Duitsland met 6-2. Vervolgens speelt Nederland met 2-2 gelijk tegen Canada, waardoor de allerlaatste poulewedstrijd tegen Australië een soort finale is. Als Australië niet met minstens 2 doelpunten verschil wint, gaat het goud naar Oranje.

Boekhorst: ‘Voor mij persoonlijk was het doel om te scoren in de finale. Dat was me op andere toernooien nog nooit gelukt. In halve finales wel: daar sleepte ik ons er met de strafcorner wel doorheen. Maar in de finale nog nooit.’ En ja hoor, Boekhorst scoort uit een strafcorner en geeft de beslissende pass bij een variant, waardoor Nederland met 2-0 wint. De gouden medaille die in 1980 al gewonnen had moeten worden, is 4 jaar later alsnog binnen.

‘Basis gelegd voor hockey van nu’

Boekhorst: ‘Wij hebben de basis gelegd voor het dameshockey van nu. Dankzij ons werden de wedstrijden voor het eerst op tv uitgezonden. Daar hebben we hard voor gewerkt en de gouden medaille was daar een beloning voor. Het is alleen jammer dat sommige speelsters uit de groep van 1980 dat niet gegund was. Ik heb gelukkig een herkansing gehad, maar zij niet. Zij hebben door de boycot nooit op de Olympische Spelen gespeeld.’