50ste editie Hoofdklasse Heren: einde aan jarenlange discussie

De Hoofdklasse Heren viert een jubileum. Het hoogste niveau van het herenhockey beleeft dit seizoen zijn vijftigste editie. Op 16 september 1973 was de afslag van de eerste speelronde in de Hoofdklasse Heren, de landelijke topklasse die niet zonder slag of stoot tot stand kwam.

‘Het hockey-drama Hoofdklasse is ten einde. Na veertig jaar discussie, toegespitst in een emotionele jaarvergadering in september, is zaterdag definitief besloten medio 1973 een Hoofdklasse bij de heren in te voeren’, schrijft De Volkskrant op 13 december 1971.

Twee dagen eerder is in de Glazen Zaal in de Amsterdamse RAI na een vergadering van ruim drie uur een akkoord bereikt over het formeren van de Hoofdklasse vanaf het seizoen 1973-1974 bestaande twaalf teams: vier uit het westen, vier uit het zuiden, twee uit het oosten en twee uit het noorden. Tot dan bestaat de competitie uit vier afzonderlijke regionale afdelingen. De beste teams van de regio strijden vervolgens in een kampioenscompetitie om de landstitel.

Roze olifant

De Hoofdklasse is al jaren de roze olifant in de hockeywereld. Discussies over één landelijke topklasse, waarin de beste clubs elke zondag tegen elkaar spelen, zijn ‘zo oud als in de internationalisering van de hockeysport’, schrijft de Volkskrant.

Al in 1932 zet Jaap Quarles van Ufford, voormalig international, bondscoach en bestuurder van de bond, op papier waar hij binnen de burelen van de KNHB jarenlang voor heeft gepleit: ‘We zullen te zijner tijd, zeg over twee jaar, een Hoofdklasse over het gehele land instellen.’ Dat gebeurt niet, maar na de Tweede Wereldoorlog steekt het onderwerp weer de kop op.

Krantenkoppen uit 1971 over de Hoofdklasse Heren.

Voorstanders zijn van mening dat de invoering van de Hoofdklasse de afstand tussen de internationale top en het beste clubhockey verkleint, de competitie sneller wordt afgewerkt en het kwaliteitshockey meer wordt gespreid. Bovendien zal de Hoofdklasse leiden tot een grotere speelruimte voor interlands. Tegenstanders vrezen een ondermijning van de amateurstatus, het vertrek van de beste spelers naar de hoofdklasseclubs, een verruwing van het spel en kostenverhoging door meer training, verzorging, begeleiding en reiskosten.

De vorming van een Hoofdklasse wordt begin 1971 concreet. Het bondsbestuur stelt de invoering van een Hoofdklasse met tien clubs met ingang van het seizoen 1972-1973 voor. ‘Wij konden dat doen omdat het bestuur gemachtigd is het competitiebeleid te bepalen’, legt voorzitter Koos Idenburg uit in het Nieuwsblad van het Noorden.

Meerderheid is tegen

Het plan wordt voorgelegd tijdens de algemene ledenvergadering op 25 september 1971 in de Grijze Zaal van de Martinihal in Groningen. Het idee krijgt de handen niet massaal op elkaar. Er is veel weerstand. Ruim twintig Noord-Hollandse clubs dienen een motie in. Ze vinden dat het bondsbestuur te weinig rekening heeft gehouden met hun wensen. In de motie vragen de clubs om een commissie die de materie – de invoering van een Hoofdklasse – nog eens nader gaat bestuderen.

Er is vanuit de bond rekening gehouden met tegenstand, maar niemand verwacht dat de tegenstanders veruit in de meerderheid zijn. De motie wordt met 343 tegen 236 stemmen aangenomen.

Een teleurgestelde Idenburg zegt na de vergadering tegen het Nieuwsblad van het Noorden: ‘Vanaf heden worden daarmee de huidige competitiedoeleinden – het komen tot een Hoofdklasse- gestaakt. Wel zal het bestuur een nota over de Hoofdklasse gaan opstellen die wellicht nog dit jaar aan een buitengewone algemeen vergadering zal worden overhandigd.’

Dat gebeurt drie maanden later. De bond heeft een nota heeft samengesteld waarin de invoering van een landelijke hoofdklasse met ingang van 1973-1974 wordt bepleit. De nota is tot stand gekomen na overleg met de voorzitters van de zes districten van de KNHB. Hierin wordt niet alleen de invoering van een Hoofdklasse met twaalf clubs beschreven, maar ook tot de instelling van twee landelijke Eerste Klasse-afdelingen met elk tien clubs.

Het duel tussen Schaerweijde en Hattem (0-0) op de allereerste speeldag van de Hoofdklasse Heren op 16 september 1973. Foto: Hockey Sport.

Het voorstel wordt behandeld op de bondsvergadering van 11 december in Amsterdam. Dit keer is er dus wel een meerderheid voor het plan. De Volkskrant constateert na afloop: niet alleen waren de voorstanders dus talrijker opgekomen, maar ook maakte een deel van de stemgerechtigden een ommezwaai.

Ommezwaai

Die kentering valt mogelijk mede te verklaren door de toezegging van Idenburg dat het bondsbestuur de amateurbepalingen streng zal handhaven met het oog op de Olympische Spelen. Ook de teleurstellende zesde plaats van de Oranje Heren op het eerste WK in Barcelona in oktober dat jaar voedt de vrees dat het gat met de internationale tophockey groeit.

NRC Handelsblad concludeert: ‘De elfde december van het jaar 1971 zal een historische datum blijven in de geschiedenis van het Nederlandse hockey, dat op het punt stond te verpieteren naar feesthockey ofwel speeltuinwerk doch nu een nieuwe impuls heeft gekregen verder uit te groeien naar een tak van sport, die aan de gewijzigde verlangens van de jeugd alle mogelijkheden tot ontplooiing biedt.’

Quarles van Ufford maakt het helaas niet meer mee. De vurige voorstander van de komst van de Hoofdklasse overlijdt op 25 september 1971. Bijna twee jaar na zijn dood rolt de bal voor het eerst in de Hoofdklasse Heren, in een seizoen waarin Kampong zich uiteindelijk kroont tot landskampioen.

Uitslagen eerste speeldag Hoofdklasse Heren:
MEP – Venlo 1-1
Schaerweijde – Hattem 0-0
HTCC – Amsterdam 3-4
Gron.Studs – HGC 0-3
EMHC – Kampong 0-1
Nijmegen – GCHC 2-0