Hien The leeft mee met ‘zijn’ Oekraïne: ‘Onwerkelijk en confronterend’

‘Vijf dagen geleden was ik een trainer. Nu heb ik een machinegeweer in mijn handen en slaap ’s nachts niet om mijn land te verdedigen.’ Het is een van de vele appjes die Hien The de afgelopen dagen heeft ontvangen. De assistent-bondscoach van de Oekraïense dames heeft vanuit Nederland dagelijks contact met zijn spelers en de rest van de staf in het getroffen land.

‘Het is alsof mijn overburen worden gebombardeerd’, vat The zijn gevoel in één zin samen. ‘Het is onwerkelijk. Het houdt mij de hele dag bezig. Als ik even niks te doen hebt, kijk ik naar de televisie of volg het nieuws op internet. Het is lastig om op de bank naar de tv te kijken. Als je naar het nieuws kijkt, zie je tranentrekkende verhalen van mensen die je niet kent. Dat nog is erger als je ze wel kent. Confronterend.’

De Amersfoorter is een bekend gezicht geworden in de nauw verbonden, kleine hockeygemeenschap van Oekraïne. Hij vliegt op belangrijke momenten in bij de nationale damesploeg, inmiddels alweer zo’n vijf jaar. ‘In die periode ben ik 30 tot 35 weken met hen op stap geweest. Er is een hechte band ontstaan. Het zijn goede vrienden geworden.’

Hien The (l), Svitlana Makaieva (m) en Yevhen Bondarenko (r), de technische staf van de dames van Oekraïne. Foto: privéarchief Hien The

Berichten die door de ziel snijden

‘Ze gebruiken de term: our hockey family. Dat voelt sterker dan het verenigingsleven in Nederland. De vriendschap draait niet alleen om hockey, maar ook om de dingen buiten de sport. Een trouwerij of de geboorte van een kind. Dan hebben wij ook contact met elkaar.’

Het zijn vrienden die zijn steun harder nodig hebben dan ooit, na de Russische inval in Oekraïne. De groepswhatsapp van het nationale damesteam stroomt in deze beruchte week over van de berichten. ‘Ze waren heel bang dat het internet uit de lucht zou gaan. Gelukkig is dat tot op heden niet gebeurd. Nu kunnen we gelukkig met elkaar communiceren en kunnen de speelsters ervaringen met elkaar delen.’

The deelt een aantal berichten met ons. De ene snijdt nog harder door de ziel dan andere. Zoals die van Zhenya Moroz, een van de internationals en aanvoerder van topclub Sumchanka: ‘Terwijl iemand de dagen aftelt tot de competitie, berekenen wij hoeveel voedsel en water we in de nabije toekomst nodig hebben. Nu weet ik hoe ik mijn leven in één koffer moet stoppen, want je neemt niet veel mee als je je moet verschuilen.’

Vijf dagen geleden was ik een trainer. Nu heb ik een machinegeweer in mijn handen en slaap ’s nachts niet om mijn stad en land te verdedigen. Fysiotherapeut en fysieke trainer Yevhen Bondarenko in een van de berichten

Een ander bericht. Van fysiotherapeut annex fysieke trainer Yevhen Bondarenko. ‘Vijf dagen geleden was ik een trainer. Nu heb ik een machinegeweer in mijn handen en slaap ’s nachts niet om mijn stad en land te verdedigen. Vijf dagen geleden ging mijn kind naar school en training, nu verstopt hij zich in een schuilkelder.’

Fysiotherapeut en trainer Yevhen Bondarenko van het nationale damesteam van Oekraïne. Foto: privéarchief Hien The

The leest door: ‘Vijf dagen geleden dacht ik aan geld verdienen en carrièregroei, nu denk ik aan hoe ik kan overleven en mijn gezin kan redden. Vijf dagen geleden droomde ik van het kopen van een huis, nu droom ik dat het bestaande huis niet wordt gebombardeerd. Vijf dagen geleden sprak ik Russisch – nu wil ik het voor altijd vergeten.’

‘Onbeschrijflijk wat het met je doet’, zegt The over de berichten. ‘Het onvermogen om iets te kunnen doen en je eigenlijk ook niet weet wat je moet antwoorden. Elk antwoord doet namelijk geen recht aan de horror waarin ze zitten.’

Vluchten

The probeert zelf op afstand te doen wat hij kan. Hij postte een steunbetuiging op LinkedIn, aan zijn vrienden en teamgenoten in het getroffen land. ‘Je toont medeleven. Hoe meer steun, hoe beter’, zegt The. ‘Die mentale steun doet hen goed. Ze zeggen dat het hen helpt dat ze zoveel mensen in Berlijn en andere steden zien demonstreren. Ik houd mij verre van politieke en militaire dingen. Ik heb daar weinig invloed op. Ik wil zoveel mogelijk hun verhaal overbrengen en steun bieden, in hoeverre ik dat kan. Als ze bij de grens staan, haal ik ze op en regel onderdak.’

Niet iedereen kan en wil Oekraïne verlaten. De meeste speelsters wonen in Sumy, de thuisbasis van het nationale team, een plaats in Noord-Oekraïne op slechts een kilometer of veertig van de grens met Rusland. Een plek ook waar inwoners wordt geadviseerd binnen te blijven in verband met mogelijke gevechten in de stad.

Van links naar rechts: video-analist Thom Fokker, de andere Nederlander in staf van Oekraïne, Yevhen Bondarenko en Hien The met de bus op weg naar een wedstrijd van de dames van Oekraïne. Foto: privéarchief Hien The

Vluchten? Hij vraagt er niet naar. ‘Ik vraag liever hoe het met hen gaat. Een aantal wil ook niet vluchten. Zij willen hun land verdedigen. De mannen mogen sowieso het land niet uit. Laat je als vrouw je man achter? En, als ze al een auto hebben, hebben ze dan genoeg benzine om naar de grens te rijden? Vluchten is bijna geen optie meer, dat had alleen de eerste dag nog gekund.’

Ik functioneer gewoon minder. Op alle gebied. Hien The over wat de situatie in Oekraïne met hem persoonlijk doet

Af en toe laat The een stilte vallen in het gesprek. Hij bekent in al z’n openheid dat hij zijn antwoorden soms niet goed onder woorden kan brengen. ‘Ik functioneer gewoon minder. Op alle gebieden. Soms denk ik: laat maar even. Andere dingen zijn belangrijker. Iedereen die ik spreek, wenst mij sterkte toe. Dat snap ik en het is misschien ook logisch. Maar ik heb het minder nodig dan zij daar.’