Sonja Thomann: ‘Op het kruispunt koos ik nu wél voor mezelf’

Sinds haar vertrek bij HDM ruim drie jaar geleden bleef het muisstil rondom Sonja Thomann (1964), in de reacties onder onze artikelen weleens de ‘Jomanda van het hockey’ genoemd. Een bijnaam die haar tekort doet. Tijd voor een gesprek met één van de kleurrijkste hoofdklassecoaches van de afgelopen jaren.

Een doordeweekse middag, Den Haag. Aan tafel in haar woonkamer komt haar periode bij de vrouwen van HDM (zomer 2017-eind 2018) ter sprake, wanneer ze er met haar Duitse accent opeens een typische Thomann-quote uitgooit.

‘Mijn plan was om van schapen leeuwen te maken.’

Sonja Thomann troost Floris Benschop na het mislopen van de play-offs met Cartouche. Foto: Willem Vernes

You’ll Never Walk Alone

Thomann is nooit een doorsnee coach geweest. Ze heeft altijd haar eigen aanpak gehad. In haar periode bij Cartouche vertelde ze haar spelers wekenlang dat de bestemming van hun trainingskamp in de winter het zonnige Malaga was. Pas vlak voor vertrek, toen het hele team zich met koffers en al had verzameld in het clubhuis, deelde ze onverwacht mee dat hun hockeyspullen in Nederland achter mochten blijven. Net als hun teenslippers. De busjes die voor kwamen rijden, brachten hen helemaal niet naar het vliegveld. Ze gingen niet naar Malaga, maar naar de Ardennen.

Ook bij HDM maakten ze kennis met de methode-Thomann. Vaste supporters konden sinds haar aanstelling de speelsters van Dames 1 opeens tijdens de warming-up in horizontale houding zien liggen. Het planken was een idee van de Duitse coach. Ook schalden soms ineens de klanken van You’ll Never Walk Alone door de kleedkamergang, zodra Thomann het lied van Gerry & The Pacemakers ter inspiratie liet horen. Mede die kenmerkende aanpak leverde Thomann een prachtige en decennialange trainerscarrière op, met avonturen bij de mannen van HGC en Klein Zwitserland als hoogtepunten.

Sonja Thomann kijkt naar haar speelsters van HDM die ze voor de wedstrijd laat planken. Foto: Willem Vernes

Ik kreeg in de gaten dat speelsters niet meer met mij praatten, maar met andere mensen binnen de club.

Vanachter een kop thee vertelt Thomann dat ze nog altijd actief is in het hockey. Tegenwoordig geeft ze één avond per week training aan Roomburg Dames 1 en Meisjes A1. Sporadisch neemt ze ’s zondags plaats op de bank bij Dames 1. Daarnaast neemt ze in opdracht van de KNHB HT4-examens af op de trainerscursus. ‘Maar mijn passie is blijft om als hoofdcoach betrokken bij een team betrokken te zijn. Ik mis dat nu heel erg.’

Met afstand blikt Thomann terug op haar periode bij HDM, waar ze was aangesteld om de ploeg door middel van een cultuurverandering dichter naar de play-offs te duwen. In haar eerste seizoen waren de resultaten goed, met een zesde plek tot gevolg. Maar toen in het seizoen daarna de hoge verwachtingen tegenvielen, ontstonden de eerste haarscheurtjes tussen het team en de coach.

‘Inmiddels realiseer ik me dat ik niet waakzaam genoeg ben geweest. In mijn eerste jaar stopte ik veel tijd in de persoonlijke ontwikkeling van de speelsters. Dat bedoelde ik met dat het mijn plan was om van schapen leeuwen te maken. Maar in het jaar daarna, toen de resultaten uitbleven en ik daardoor meer stress ging ervaren, was ik minder ontvankelijk voor de signalen van de speelsters. Ik dacht: we kennen elkaar inmiddels door en door. Als er iets is, komen ze vanzelf naar mij toe. Maar dat was niet zo. Ik kreeg in de gaten dat speelsters niet meer met mij praatten, maar met andere mensen binnen de club. Dat was natuurlijk een slecht teken.’

Sonja Thomann doet oefeningen met jeugdspeelsters van HDM. Foto: Willem Vernes

Op een kruispunt

Thomann ging met de speelsters om tafel zitten. ‘Samen maakten we een lijstje met wat er moest veranderen. Bij mij, bij de staf en bij het team. Daar was ik heel blij mee, dat we dat helder hadden. Maar na een week of twee bekeek ik dat lijstje nog eens en dacht ik: dit is niet wie ik ben.’

Thomann werkt voor het Instituut voor Toegepaste en Integrale Psychologie (ITIP). Ze leidt bezinningstochten, waarbij deelnemers slapen in de woestijn. Dat zijn doorgaans mensen die op een kruispunt in hun leven staan, om hulp vragen en zodoende van Thomann het advies krijgen om een balans te creëren tussen hoofd en hart.

Deze keer dat ik op een kruispunt stond, koos ik niet voor de club, maar voor mezelf. Ik was veel krachtiger geworden.

Nu stond Thomann bij HDM ineens zelf op een kruispunt. Opeens was ze haar eigen klant geworden. ‘Bij elke club waar ik gewerkt heb, heb ik op dit kruispunt gestaan. Elke keer bleef ik loyaal aan de club. Stoppen zag ik als een zwaktebod. Bij Klein Zwitserland resulteerde dat erin dat de druk zó opliep dat ik ’s avonds alleen nog maar in slaap kon komen door slaappillen te nemen. Eigenlijk is het een wonder dat ik nooit een burn-out heb gehad’, vertelt Thomann.

‘Maar nu vond ik het tijd om wat ik anderen bij het ITIP leer, zelf uit te dragen. Ik wilde me niet meer laten leiden door mijn hoofd en mijn lichaam niet meer zien als instrument om te presteren, maar juist als kompas om te voelen. Voelen heb ik nooit gedaan. Ik heb mezelf nooit afgevraagd hoe het nu eigenlijk met mij gaat. Deze keer dat ik op een kruispunt stond, koos ik niet voor de club, maar voor mezelf. Daarmee was ik trouw aan mezelf. Iets waar ik nu ontzettend trots op ben. Ik was veel krachtiger geworden.’

Sonja Thomann durft niet te kijken als coach van Cartouche. Foto: Willem Vernes

Terug als coach?

Momenteel vindt Thomann het wel even goed zo, om geen hoofdcoach te zijn. Maar uiteindelijk keert ze graag weer terug in het vak. Het liefst vanaf het seizoen 2023/2024, bij een club in de Hoofdklasse of de Promotieklasse. ‘Ik mis het gevoel dat je elke zondag met elkaar een missie hebt. Voor mij is er eigenlijk niets mooiers dan dat.’