Jorge Nolte: ‘Trainers van de oude stempel hebben nu minder succes’

In de serie ‘Het nieuwe coachen’ vertellen ervaren trainers over hoe het vak de afgelopen jaren is veranderd. In de eerste aflevering Jorge Nolte, die in de Hoofdklasse aan het roer stond van de vrouwen van Bloemendaal (2011-2016), Hurley (2016-2019) en Klein Zwitserland (2019-2022). Hij ziet dat coachen tegenwoordig minder om het hockey gaat en meer om de mens. ‘Empathische coaches komen nu beter tot hun recht.’

De 49-jarige Nolte, tegenwoordig coach van Leiden Dames 1 in de Promotieklasse, nam afgelopen zomer een beslissing die tien jaar geleden volgens hem intern op meer weerstand had gestuit. Slechts tien dagen voor de start van de competitie gaf hij één van zijn speelsters toestemming om per direct met vakantie te gaan. Hoewel zijn ploeg middenin de voorbereiding zat, gaf hij haar alle tijd om lekker uit te rusten. En daar zaten niet eens consequenties aan. Tijdens de eerste competitiewedstrijd stelde hij haar gewoon op. Nolte: ‘Ik vind dat niet meer dan logisch.’

De speelster om wie het ging, had volgens hem een goede reden om zo laat nog met vakantie te gaan. Ze was arts in opleiding. Heel de zomer lang had ze zich de barsten gewerkt. Pas nu de voorbereiding op het nieuwe seizoen al op volle toeren draaide, kon ze eindelijk een paar dagen vrij nemen. De boog kan niet altijd gespannen staan, vindt Nolte. Dus gaf hij haar toestemming om er even tussenuit te gaan. Om een mentale blessure, oververmoeidheid, bij haar te voorkomen.

Nolte: ‘Vroeger had deze beslissing intern op veel meer weerstand gestuit. Dan hadden niet alleen speelsters, maar ook bestuursleden gezegd: regels zijn toch regels? Nu is er veel meer begrip voor situaties als die van haar. Regels zijn nog steeds regels, maar er zijn wel steeds meer uitzonderingen. Coachen is, in vergelijking met vroeger, veel meer maatwerk geworden.’

Jorge Nolte in 2021 aan het werk als coach van Klein Zwitserland. Foto: Willem Vernes

Trainers van de oude stempel, die nooit de vraag stellen hoe het met iemand gaat, zijn in het vrouwenhockey doorgaans niet zo succesvol meer Jorge Nolte

Nolte, die al meer dan vijfentwintig jaar in het vak zit, is naar eigen zeggen altijd een zogenoemde intuïtieve coach geweest. Tactiek vindt hij belangrijk en daar besteedt hij veel aandacht aan, maar het is voor hem niet heilig.  ‘Minstens zo belangrijk is het om te weten hoe jouw speelsters zich voelen. Als een speelster lekker in haar vel zit, is de kans vele malen groter dat ze als hockeyer beter functioneert.’

Voor coaches zoals hij – mensgericht – is de afgelopen jaren meer waardering gekomen, merkt hij. Terwijl zijn werkwijze de afgelopen jaren nauwelijks is veranderd. ‘Empathische coaches komen tegenwoordig beter tot hun recht. Vroeger, als een speelster slecht presteerde, hoorde ze vooral dat ze harder moest trainen en fitter moest worden. Maar speelsters willen geen nummer meer zijn. Ze hebben veel meer behoefte gekregen aan het mentale aspect. Trainers van de oude stempel, die nooit de vraag stellen hoe het met iemand gaat, zijn in het vrouwenhockey doorgaans niet zo succesvol meer.’

Jorge Nolte geeft als coach van Hurley speelster Hannah Lemmens een knuffel. Foto: Willem Vernes

Knuffelen in het MeToo-tijdperk

Een groot verschil met vroeger is dat speelsters, maar ook coaches zich nu kwetsbaarder durven op te stellen, zegt hij. Sneller dan vroeger geven zij tegenwoordig een kijkje in hun ziel. ‘Vroeger durfden speelsters die niet goed in hun vel zaten niet snel aan de bel te trekken. Ze dachten dat ze dan op de bank terechtkwamen. Maar daar zijn ze nu niet bang meer voor. Speelsters zijn in vergelijking met vroeger een stuk opener. Er zijn de afgelopen jaren meerdere meiden geweest die mij in vertrouwen iets uit hun privéleven vertelden dat ze met nog weinig andere mensen hadden gedeeld. Het taboe is eraf.’

Tegelijkertijd loopt die manier van coachen in het huidige MeToo-tijdperk tegen een steeds duidelijkere grens aan. Nolte is een mensenmens. Hij heeft nogal snel de neiging om een arm om iemand heen te slaan. Maar lang niet iedereen zit daar op te wachten.

Nolte: ‘Vroeger kon je bij wijze van spreken iedereen een knuffel geven. Tegenwoordig ligt dat anders. De één vindt het fijn, maar de ander niet. Ik heb volgens mij altijd wel aangevoeld wanneer het wel of niet kon. Maar ik denk er nu nog meer over na dan vroeger. Ik ben er terughoudender in geworden.’

Coach Jorge Nolte juicht voor een overwinning van Klein Zwitserland in de Tulp Hoofdklasse Dames. Foto: Koen Suyk

Op stap zonder de coach

In het verlengde daarvan maakte Nolte vorig jaar iets mee wat hij in een kwart eeuw als coach nog nooit had meegemaakt. Het gebeurde tijdens de winterstage in Valencia, zijn eerste trainingskamp met de vrouwen van Leiden. Als coach was hij gewend om tijdens feestavonden van zo’n winterstage gezellig met de speelsters mee de stad in te gaan. Nu gaven de speelsters echter aan dat zij al jaren zonder staf op stap gaan tijdens het teamweekend.

Nolte: ‘In eerste instantie vond ik dat vreemd. Waarom wilden zij zonder staf op pad gaan? Maar later begreep ik het wel. Ze hebben volkomen gelijk. Mensen in een feeststemming gedragen zich anders, of het nu stafleden zijn of speelsters. Die meiden hebben ook helemaal de behoefte niet om in de discotheek te gaan dansen waar de staf bij is. Dat heb je te respecteren.’

Dat is volgens hem een wezenlijk verschil met vroeger. ‘De stafleden zijn niet meer de enigen die de regels maken. Het team komt nu zelf ook met regels. Dat was tien jaar geleden ondenkbaar.’