Analyse: tophockeyers mogen vaker hoofd boven maaiveld uitsteken

Het statement van Lidewij Welten woensdag op Instagram, die teleurgesteld was dat ze werd neergezet als amateursporter, kreeg massaal navolging. Eerder dit jaar sprak Terrance Pieters in De Volkskrant uitgebreid over racisme. Ook die actie kreeg veel aandacht. Het loont voor tophockeyers om zich uit te spreken, meer dan dat ze tot nu doen. 

‘Ik heb lang getwijfeld of ik mijn statement met de wereld wilde delen’, reageerde Welten op hockey.nl over haar statement op social media, waarbij ze stelde dat er door de overheid met twee maten wordt gemeten, waardoor de Hoofdklasse per direct gestaakt werd. Een maatregel die ze niet kon begrijpen. ‘Je steekt toch je hoofd boven het maaiveld uit’, vertelde de international met twee olympische titels en wereldtitels op haar palmares. In 2015 werd ze gekozen tot beste speelster van de wereld.

Haar bericht vond heel rap de weg naar mainstream media, onder meer de NOS, RTL, Het Algemeen Dagblad en De Telegraaf berichtten erover. Welten was ook op radio en tv.

De kop boven het maaiveld steken, betekende in dit geval een lans breken voor het hockey, en tophockey in het bijzonder. Het bericht van de absolute dribbelkoningin van Den Bosch en Oranje werd gretig gedeeld door haar collega’s in Oranje en de Hoofdklasse en zorgde voor saamhorigheid binnen het hockey.

Rabo fandag 2019. Opkomst van international Lidewij Welten. Foto: Koen Suyk

Juist die onderlinge solidariteit brokkelde de afgelopen weken hard af in de Hoofdklasse. De corona-affaire rondom Kampong zorgde voor tweespalt in de hockeywereld in het algemeen en tussen de clubs in Tulp Hoofdklasse Heren in het bijzonder. Kampong en de andere verenigingen kwamen steeds meer tegenover elkaar te staan en uitten stevige kritiek op elkaar. Zelfs KNHB-directeur Erik Gerritsen sprak openlijk uit dat hij zich zorgen maakt over het gebrek aan solidariteit bij de Hoofdklasse-clubs. ‘De stand op de ranglijst en de punten lijken boven het algemene belang te gaan.’

Diezelfde Gerritsen klom woensdag op de barricade voor de senioren en de Hoofdklasse. Die woorden weerklonken al tot in Papendal en Den Haag, maar pas nadat de ster Lidewij Welten zich op Instagram uitsprak volgde een golf van publiciteit. Het gaf eens te meer aan dat het voor tophockeyers loont, meer dan ze denken, om zich uit te spreken. Minister Van Ark liet weten dat de deur voor hervatting van de Hoofdklasse vooralsnog dicht blijft, maar de hockeysport staat – met dank aan Lidewij Welten – op de kaart.

Een vergelijkbaar voorbeeld was de rol van Terrance Pieters in het racismedebat. Toen de donkere George Floyd in de Verenigde Staten stierf en de aandacht voor racisme wereldwijd oplaaide, dankzij onder andere de Black Lives Matter-beweging, kwam het racisme-debat goed op gang in Nederland.

International Pieters voelde zich aangesproken, maar was ook bang voor de consequenties om te praten over zijn eigen nare ervaringen met racisme. Hij is tophockeyer, hij wil worden beoordeeld op zijn hockey en niet op zijn kleur. Pieters gaf een prachtig interview in de Volkskrant, dat ademloos werd gelezen door niet alleen de hockeywereld, maar de hele sportwereld en daarbuiten. Pieters zorgde ervoor dat het debat ook in het hockey en in heel Nederland goed op gang kwam. Massaal en unaniem spraken de hockeyers zich uit tegen racisme en werd een lang versluierde discussie eindelijk echt gevoerd.

Fatima Moreira de Melo oversteeg de sport.

Hockey leeft niet meer in de tijd van persoonlijkheden als Jacques Brinkman en Floris Jan Bovelander of sport overstijgende helden als Fatima Moreira de Melo en Naomi van As. Maar Pieters en Welten zijn dit jaar inspirerende voorbeelden hoe hockeyers wel hun sport kunnen overstijgen, door te laten zien wie ze zijn en waar ze voor staan.

De hockeyers van nu zijn vaak hoog opgeleid en komen goed uit hun woorden, maar lijken niet graag stelling te nemen of zich in het publieke debat te mengen. Daarmee doet de sport zich te kort en laat het mogelijkheden liggen om zich te onderscheiden en in de publiciteit te treden. Hockeyers worden namelijk door de buitenwereld en de media wél serieus genomen. Misschien wel omdat ze zich niet snel uitspreken, maar wel altijd zorgvuldig formuleren en succesvol zijn op EK’s, WK’s en de Olympische Spelen.

Je hoofd boven het maaiveld uitsteken, is kwetsbaar voor de hockeyer, die het meestal niet gewend is om te doen. Die cultuur is er nu ook niet in het tophockey. Maar het levert veel op voor het individu en de hockeysport. Nog meer tophockeyers die het hoofd boven het maaiveld steken heeft de sport keihard nodig, dat is wat Terrance Pieters en Lidewij Welten dit jaar hebben bewezen.