Nolte neemt Zwitsers op sleeptouw: ‘Ik had ze nog nauwelijks gezien’

In het verleden stond Jorge Nolte (50) aan het roer van Klein Zwitserland. Sinds november is hij bondscoach van het ‘grote’ Zwitserland. Al kun je dat nauwelijks zo zeggen, aangezien de complete Zwitserse hockeypopulatie bijna net zoveel hockeyers telt als de club uit Den Haag. Zondag begint Nolte aan zijn eerste grote test als bondscoach: het EK voor B-landen, in Polen.

‘Het verschil in faciliteiten tussen de Hoofdklasse en wat ik híér aantref, is líchtjaren.’ Het is woensdagmiddag, vier dagen voor de start van het ‘EuroHockey Championship II’, als Nolte aan de telefoon klinkt alsof hij nog niet kan geloven wat voor wereld hij is binnengestapt. Een kwartier geleden stond hij nog op het trainingsveld in de Poolse stad Gniezno, waar Zwitserland op jacht gaat naar een stunt op het EK voor de nummers negen tot en met zestien van Europa. Het was de eerste trainingssessie van zijn elftal op Poolse bodem. Nolte keek om zich heen alsof hij in een parallel hockeyuniversum was beland.

‘Ze zijn nu nog bezig met het neerzetten van de dug-outs. Ook de videotoren voldoet allerminst aan de standaard: die zou bij elke Hoofdklasseclub direct worden afgekeurd. Van ballen hadden we er slechts dertig: zelf meegenomen uit Zwitserland. Van de ons beloofde Poolse ballen ontbreekt vooralsnog elk spoor. Mijn fysiotherapeut en teammanager fungeerden de hele training als ballenmeisjes, rennend achter elke verdwaalde bal aan.’

Nee, Nolte is in het Alpenland niet bepaald neergestreken in het hockeywalhalla. Zwitserland, de nummer 43 van de wereldranglijst, is het schoolvoorbeeld van een hockeydwerg. Drie keer speelde de nationale vrouwenploeg mee op het wereldtoneel van het WK: in 1972 (zevende), 1974 (negende) en 1976 (achtste). Daarna zakte het team zo diep weg in de krochten van het internationale hockey dat het sinds de eeuwwisseling jarenlang was veroordeeld tot het derde niveau van Europa. Een vijfde plaats op het kwalificatietoernooi in 2024 betekende een historische promotie naar het EK voor B-landen, één trede onder het niveau waarop de Nederlandse vrouwen al jarenlang domineren.

Jorge Nolte (bovenste rij, tweede van links) met de EK-selectie. Foto: Zwitserse hockeybond

Het is mijn droom om bondscoach van Spanje te worden. Maar als ik die stap wil maken, heb ik internationale ervaring nodig. Jorge Nolte

Wat doet een coach met elf jaar hoofdklasse-ervaring bij hockeybolwerken als Bloemendaal en Hurley ineens in de dug-out van Zwitserland? ‘Normaal gesproken zou ik dit nooit zo snel doen. Ik heb het al druk genoeg. Maar een klus als bondscoach heeft altijd een bepaalde aantrekkingskracht op me gehad. Mijn droom is altijd geweest om bondscoach van Spanje te worden. Ik hou van het land, van het eten, van de mensen.’

‘Het lijkt me fantastisch om samen met mijn vriendin naar Spanje te verhuizen en daar de Spaanse dames onder mijn hoede te nemen. Ik ben ook benieuwd wat ik uit de Belgische of Duitse vrouwen kan halen. Maar als ik die stap wil maken, heb ik internationale ervaring nodig. Dus toen Zwitserland op mijn pad kwam, dacht ik: waarom niet? Dit is dé kans om die ervaring op te doen.’

Het was Jaïr Levie, zijn voormalige assistent bij Klein Zwitserland en nu technisch directeur van de Zwitserse hockeybond, die hem attendeerde op de vacature. Daarna ging het balletje rollen. Uit de 35 sollicitanten van over de hele wereld werd hij geselecteerd voor een shortlist van vijf. Die werd teruggebracht tot twee. Uiteindelijk viel de keuze op hem. Afgelopen november werd zijn aanstelling officieel bekendgemaakt.

Jorge Nolte als coach van dat andere Zwitserland: Klein Zwitserland. Foto: Koen Suyk

In zeven maanden tijd zag Nolte zijn speelsters slechts zeven dagen

Vol verwondering, maar met respect vertelt Nolte over de uitdagingen die als bondscoach al snel op zijn pad kwamen. Het totaal aantal hockeyers in heel Zwitserland komt niet boven de 2000 uit, minder nog dan wat een grote club als Kampong al aan leden telt. Het bondsbureau, als je het überhaupt al zo mag noemen, bestaat uit niet veel meer dan een klein kantoor in een flatgebouw. Van budget is nauwelijks sprake. Om interlands te kunnen spelen, moeten de speelsters zelf de portemonnee trekken: een jaarlijkse bijdrage die, inclusief vluchten en verblijf, al snel oploopt richting de duizend euro.

Het kneden van zijn selectie kon hij de eerste zeven maanden na zijn aanstelling ook wel vergeten. ‘Ik heb mijn speelsters nauwelijks gezien. Tussen mijn aanstelling in november en de aftrap van de EK-voorbereiding, drie weken geleden, zijn we in totaal maar zeven dagen bij elkaar geweest. Eind februari hadden we een kennismakingsweekend in Luzern. Eén maandag ben ik naar de groepstraining in Zwitserland geweest. En met Pinksteren zijn ze vier dagen naar Leiden gekomen. Dat was alles. Pas op 4 juli begon de daadwerkelijke EK-voorbereiding in Zwitserland. Maar zelfs afgelopen dinsdag, vijf dagen voor de start van het toernooi, waren we nog niet compleet. Door werk en studie miste ik nog drie speelsters.’

‘Ze staan open voor creatieve oplossingen’

Als je Nolte hoort praten over de bergen die hij moet verzetten, dan begrijp je meteen waarom de Zwitserse hockeybond voor hém heeft gekozen. Hij is niet het type coach dat zich laat gijzelen door beperkingen. Toen hij ontdekte dat het aanschaffen van hartslagmeters er niet in zat, liet hij zijn speelsters wekelijks de ‘YoYo’-test afleggen, een variant op de shuttle run, zodat hij tóch inzicht kreeg in hun fitheid.

Ook voor het probleem van ontbrekende tegenstanders voor oefenwedstrijden — ‘Niet elk land wil naar Zwitserland komen, want het leven hier is hartstikke duur’ — vond hij een antwoord. Hij organiseerde gewoon een oefenwedstrijd tegen Zwitserland Jongens U18. ‘Ik denk niet in beperkingen, maar in mogelijkheden. De vijf medewerkers van de bond zijn gelukkig heel flexibel. Ze staan open voor creatieve oplossingen.’

Jorge Nolte loodste Rotterdam in mei in de play-outs in veilige haven. Foto: Willem Vernes

De offers die deze meiden brengen, zijn echt enorm. Daardoor weet je dat ze supergemotiveerd zijn Jorge Nolte

Ondanks alle hobbels op de weg maakt Nolte zich geen zorgen over de inzet van zijn ploeg. ‘De offers die deze meiden brengen, zijn echt enorm. Daardoor weet je dat ze supergemotiveerd zijn. Ze hebben geen zomervakantie, want al hun vrije dagen gaan op aan hockey. Ze verdienen er niets mee, het kost ze alleen maar geld. Maar ze wíllen dus echt.’

Ondanks een voorbereiding van slechts drieënhalve week ziet Nolte volop kansen voor zijn ploeg, zeker in een poule met Wales, Tsjechië en Litouwen. Hem is het wel toevertrouwd om in zo’n kort tijdbestek een vechtmachine te smeden. Dat kunstje flikte hij onlangs nog in de Tulp Hoofdklasse. Slechts twee weken voor de play-outs stapte hij in bij de vrouwen van Rotterdam, na het plotselinge vertrek van Jordy van der Waart. Desondanks loodste hij de ploeg in de beslissende duels tegen Nijmegen in veilige haven. Zijn Zwitserse vrouwen onderwerpt hij nu aan zo’n zelfde spoedcursus ‘Hollandse bravoure’. Al zal het als promovendus niet makkelijk worden om op dit EK te stunten, weet hij.

Eén gelukje: degraderen naar het derde niveau van Europa kan deze keer niet. Het systeem gaat drastisch op de schop. In 2026 telt het EK voor A-landen niet langer acht, maar twaalf deelnemers. Daarom is het EK voor B-landen ditmaal vooral een springplank naar een zo gunstig mogelijke uitgangspositie voor het kwalificatietoernooi voor het EK voor A-landen. Een plek in de halve finale kan daarbij helpen. Nolte: ‘Als we dát voor elkaar krijgen, mogen ze ons in een gouden koets door Polen rijden.’