Hockeyvisie: laat de keeper zichzelf zijn en een eigen stijl ontwikkelen

Na tien jaar stopt Hockeyvisie, het digitale vakblad van de KNHB voor technisch kader. De komende periode duikt hockey.nl in interessante artikelen. Vandaag: hoe ga je met (jonge) keepers om? Leer de mens achter je keeper eerst goed kennen, is de visie van keeperexpert Nastasjia Erasmus van Erasmus Keepers Academy, in monoloogvorm.   

‘Wij weten allemaal dat keepers unieke mensen zijn en vaak anders dan spelers. Je hebt een keeper die van veel aandacht houdt en het heerlijk vindt om het middelpunt van de belangstelling te zijn en je hebt een keeper die nauwelijks iets zegt, erg op zichzelf is en zijn eigen ding doet. Dit zijn twee extremen. Daartussen zit ergens jouw keeper.’

‘Het is belangrijk dat je als keeperstrainer of trainer/coach de tijd neemt om de mens achter de keeper te leren kennen. Want als je de mens achter de helm kent, kan het vaak verhelderend zijn te begrijpen waarom een keeper de dingen doet zoals hij ze doet. Of het nou tijdens een teamtraining is of een wedstrijd is. Bedenk altijd dat keepers unieke individuen zijn in een teamsport en derhalve een andersoortige omgang vragen [dan een speler]. Als uitgangspunt gebruik ik mijn definitie van stijl: de manier waarop je je gedraagt of dingen doet.’

Keepster Josine Koning (Ned) en Anne Veenendaal (Ned) met de beker, na het winnen van de finale Nederland-Ierland (6-0) bij het WK in Londen. Foto: Koen Suyk

Als een kind echt graag wil keepen

‘Wanneer een kind ervan overtuigd is om keeper te zijn, zal ik het alleen maar toejuichen en ondersteunen als ouder, trainer of coach, ongeacht of het een heel goede speler is. Natuurlijk zijn er ook kinderen die het niet zeker weten en het allebei leuk vinden om te doen: zowel het keepen als het spelen. Dan is het een idee om op jonge leeftijd beide vormen te combineren.’

‘Voor de kinderen die vaste keeper zijn is het van belang dat ze keeperstraining krijgen op hun club. Keepen is een vak apart. Trainer/coaches kunnen niet alleen maar aandacht geven aan een keeper tijdens een teamtraining, want er zijn nou eenmaal meer spelers dan keepers in een team. Het blijft een uitdaging voor trainer/coaches om keepers optimaal te betrekken bij de teamtrainingen, en ook hoe zij met een keeper moeten omgaan. Het hoort er te vaak bij dat je als keeper een schietschijf bent op een training. Juist daarom is keeperstraining heel belangrijk, omdat tijdens de keeperstraining alle aandacht uitgaat naar de keeper. Gelukkig wordt tegenwoordig op meer en meer clubs keeperstraining gegeven.’

Keeepersexpert Nastasjia Erasmus.

Vanaf het begin moet het kind de basis van het keepen geleerd worden

De basis van het keepen, volgens Erasmus

‘– Wat is mijn rol/taak als keeper?

– Hoe doe ik mijn keepersuitrusting goed aan?

– De basishouding: hoe sta ik? (‘Wil ik een ‘monster’ of ‘zoutzak’ zijn?’)

– Hoe positioneer ik mijzelf in mijn goal?

– Hoe kan ik een bal schoppen met mijn klompen?

– Hoe en met welke onderdelen van mijn keepersuitrusting zou ik bepaalde ballen kunnen stoppen/ verwerken?

– Wat is de meest effectieve manier van een bal verwerken?

– Wat kan ik doen in een 1-tegen-1 situatie of in overtal situaties?

– Hoe zet ik mijn verdediging neer d.m.v. coachen?’

Keeper Marc Calzada van Spanje op de training, tijdens het EK 2017. Foto: Willem Vernes

Iedereen heeft zijn eigen stijl van keepen

‘Vanaf het moment dat een kind de keepersuitrusting aan doet, zie je al dat bij ieder kind de basis anders is. Op het moment dat de keeper vaste keeper is, merk je al heel snel dat iedere vaste keeper een eigen stijl van keepen heeft. Nog voordat de keeper het zelf bewust door heeft. Deze keepers zijn de ruwe diamanten die wij eigenlijk moeten en willen koesteren. De ‘monsters’ zoals ik ze noem.’

‘Regelmatig zie ik ‘joystick’-coaches (of -ouders) die tijdens 1-op-1 of in overtalsituaties tegen de keeper schreeuwen: “Uit je goal komen!”, nog voordat de keeper zelf een tactische keuze heeft kunnen maken. Maar wat coaches of ouders onvoldoende beseffen is dat een keeper op dat moment al meerdere mogelijke situaties in zijn hoofd heeft afgespeeld. Coaches moeten leren om keepers hun eigen keuze te laten maken. Sommige keepers zijn lijnkeepers en andere keepers zijn cirkelkeepers. Vaak zijn lijnkeepers personen die als mens meer afwachtend zijn, wat risicomijdend zijn en dingen goed willen analyseren en observeren. Lijnkeepers zijn meestal wat rustiger, kijken de kat goed uit de boom en vertrouwen op hun reactie. Cirkelkeepers doen dingen meer impulsief, waarbij dit ook regelmatig goed uitpakt. Ze zijn spontaan en erg aanwezig en nemen wat meer risico.’

‘Als je nu als coach jouw tactische keuze gaat afdwingen op momenten dat je denkt dat dat moet, dan leert de keeper nooit voor zichzelf denken. Met als gevolg dat er nogal eens een moment van twijfel is. Op zo’n moment leert een keeper helemaal niets van zijn actie, want het was niet zijn eigen keuze. Als de keeper een duidelijke keuze maakt om wel uit te komen en dit pakt toch niet goed uit (hij had ‘achteraf’ beter kunnen blijven staan…), dan weet hij het voor de volgende keer als een vergelijkbare situatie zich nog een keer voordoet. Dan twijfelt hij niet, maar reageert hij effectiever omdat hij weet dat die keuze goed uitpakt. Daar wordt hij een betere keeper van.’

Thijs van Dam ziet zijn shoot-out gestopt worden door keeper Vincent Vanasch (Belgie) tijdens de finale tussen België en Nederland bij het WK Hockey heren in het Kalinga Stadion. Foto: Koen Suyk

Techniek moet niet leidend zijn, maar of iemand bal tegenhoudt

‘Door de jaren heen zie ik veel keeperstrainers, keepersscholen en trainer/coaches die hun eigen stijl/visie projecteren op hun keepers. Als een keeper een bal heeft gestopt, hoor je vaak de keeperstrainer, trainer of coach zeggen: ‘Nee, niet zo, maar zo’. Er wordt met zo’n reactie meer gekeken naar de techniek die de keeperstrainer of trainer/coach zou willen zien bij de keeper dan naar de effectiviteit van de actie van de keeper. Wat ik ook zie is dat er in Nederland veel verschillende stijlen en visies zijn bij keeperstrainers, keepersscholen en coaches. Zoveel zelfs dat keepers niet meer weten naar wie zij nou moeten luisteren.’

‘Tel daarbij op dat nog niet alle trainer/coaches voldoende kennis hebben omtrent het keepen en hoe ze in trainingen en wedstrijden met hun keeper om kunnen gaan. Dat ze de neiging hebben om hun keeper niet alleen technisch, maar ook tactisch dingen te laten doen die niet helemaal bij hem passen. Dit kan naar mijn mening tot onzekere keepers leiden die geen plezier meer hebben in hun keepen.’

‘Een keeper moet wel een killermentaliteit hebben of ontwikkelen om er alles, en ook echt alles aan te willen doen om de bal uit het doel te houden. De wijze waarop zou dan niet echt uit moeten maken. Natuurlijk heeft het geen zin als de keeper een bal stopt op een manier die niet effectief is en waardoor de bal met een rebound alsnog makkelijk in het doel gaat. Het is zeer belangrijk dat, als de keeper de bal op zijn unieke manier blokt, dit effectief is om zo weinig mogelijk goals tegen te krijgen.’

‘Liefst wil je als keeper geen rebounds weggeven, maar dat is niet altijd mogelijk. Vooral op hoog niveau worden er vaker rebounds weggegeven in plaats van dat hij de bal al in zijn eerste actie heeft verwerkt. Daarom is het essentieel dat, als een keeper zijn unieke stijl ontwikkelt, deze ook resulteert in effectief keepen. Mochten er desondanks rebounds worden weggegeven, dat hij traint om een bal ook middels een tweede, derde of vierde actie te verwerken. In teamtrainingen zijn spelgerichte vormen daarvoor erg geschikt.’

Oranje-Keeper Maurits Visser tijdens een training van het Nederlands hockeyteam in het Wagener Stadion, in voorbereiding op de olympic qualifier tegen Pakistan. Foto Koen Suyk

Tot slot – plezier is het belangrijkste!

‘Mijn visie als keeperexpert is dat je als keeper presteert hoe je als mens bent. Hoe je bent als mens bepaalt derhalve jouw stijl als keeper. Als je als keeper jezelf mag zijn, dan zit je het lekkerst in je vel en keep je het best. Als je keept zoals je weet dat je kunt keepen, dan ervaar je plezier en kun je succesvol zijn.’

Dit is een verkorte versie van het originele stuk van keepersexpert Nastasjia Erasmus. 

Lees ook andere Hockeyvisies

• Hoe richt je trainingen in voor de juiste fitheid?