Margje Teeuwen: ‘Ik kan rare dingen bedenken’

In ‘Leven na tophockey’ spreken we oud-tophockeyers over hun leven na de Hoofdklasse. Wat doen zij nu en op welke manier heeft hun topsportcarrière bijgedragen aan hun keuze? In deze aflevering de 148-voudig international Margje Teeuwen. De voormalig speelster van onder meer Oranje Zwart en Den Bosch studeerde af aan de Kunstacademie. Teeuwen is binnenhuisarchitect, ontwerper en exposeerde schilderijen in binnen- en buitenland.

‘Wat zegt hij nou?’ Margje Teeuwen kijkt haar docent aan Instituut Schoevers vragend aan. Hij heeft haar zojuist een baan aangeboden bij zijn reclamebureau. Als ze is doordrongen van de boodschap, zegt Teeuwen resoluut: ‘Ik heb geen interesse om te werken. Ik hockey. Dit is een tussenjaar voor mij.’

‘Dan moet je naar de kunstacademie’, werpt de docent tegen. ‘Jij denkt zo raar, zo anders. Dat is wat je nodig hebt in dit vak. Ik heb nog nooit iemand gezien die zo extreem creatief is als jij. Als je daar niets mee doet, is dat hartstikke zonde. Ik wil je een lerares aanbieden die je helpt om werk te maken om aangenomen te worden op de Kunstacademie.’

Aanbod aangenomen

Teeuwen is verbaasd. Oké, haar vader is binnenhuisarchitect en haar ouders hebben een zaak met minimalistische meubels, maar Teeuwen vindt zichzelf niet creatief. Toch besluit ze in te gaan op het aanbod.

‘Een jaar lang heb ik elke twee weken les gehad om op papier te zetten wat ik blijkbaar in mij had, terwijl ik echt niet kon tekenen. Dat sloeg nergens op. Ik kon wel rare dingen bedenken. Met het werk dat ik dat jaar maakte, ben ik aangenomen op de Kunstacademie.’

Margje Teeuwen aan het werk in haar atelier. Foto: Margje Teeuwen

Tot op dat moment was Teeuwen in haar leven helemaal niet bezig met kunst. De Olympische Spelen. Dat was haar droom. Daar wilde ze naartoe. Een droom die ontstond door de fascinatie voor de in 2013 overleden keepster Det de Beus. ‘Ze heeft een tijdje bij ons in huis gewoond toen ze ziek was. Mijn vader was haar manager bij EMHC. Ik was een jaar of zeven en Det was een grote zus voor me. Zij ging met Oranje naar de Olympische Spelen en ik wilde ook naar de Spelen.’

Olympische droom komt uit

In 1996 kwam de droom van Teeuwen uit toen ze met de Oranje Dames deelnam aan de Spelen in Atlanta en de bronzen medaille veroverde. ‘Het was fantastisch, a dream come true. Het winnen van de medaille was een soort ontploffing in het hoofd. Die totale euforie waar alles samenkomt. Dat moment, dat gevoel, zeker van die medaille, heb ik altijd proberen te vangen in elk schilderij.’

De inmiddels 46-jarige Teeuwen speelde 148 interlands voor Oranje waarin ze 14 doelpunten maakte. De creatieve middenvelder begon bij Oranje Zwart en belandde via MOP bij Den Bosch waarmee ze vele successen behaalde. Met Oranje won ze twee keer olympische brons en eenmaal WK-zilver. Bij de Champions Trophy was er goud en zilver en kroonde Teeuwen zich twee keer tot Europees kampioen. Na de Spelen van 2000 zette ze een punt achter haar sportieve loopbaan, maar keerde Teeuwen in het seizoen 2005-2006 terug op het hockeyveld bij Pinoké. Met die ploeg promoveerde ze naar de Hoofdklasse en speelde ze vervolgens nog enkele duels op het hoogste niveau.

Margje Teeuwen voor de Oranje Dames in actie op de Olympische Spelen in Sydney 2000. Foto: KNHB/Jeroen van Bergen

Het waren twee bizarre werelden. Welke kunstenaar houdt van hockey en andersom Margje Teeuwen over de combinatie van sport en studie

Jarenlang combineerde ze de sport met haar studie. Dat was niet altijd even gemakkelijk, bekent Teeuwen. ‘Het waren twee bizarre werelden. Welke kunstenaar houdt van hockey en andersom’, zegt Teeuwen, die in 2000 als binnenhuisarchitect afstudeerde aan de academie. ‘In het begin voelde ik mij in beide werelden niet thuis. Ook al had ik blond haar en een staartje, als persoon was ik in het hockey een vreemde eend in de bijt en zeker in de kunstwereld omdat ik ernaast hockeyde. Ik was constant tussen twee werelden aan het pendelen, waardoor ik nooit volledig ergens was. Wat dat betreft was ik een gespleten persoonlijkheid.’

Die gemoedstoestand illustreert Teeuwen met twee voorbeelden. ‘Ik had zo’n grote olympische Audi. Die zette ik altijd op de hoek en pakte het laatste stukje de bus naar de Kunstacademie. Een keer had ik een tentamen gemist. Ik had me ziek gemeld, maar kwam bruin terug. Ze dachten dat ik op wintersport was geweest, maar ik was met Oranje op trainingskamp in Zuid-Afrika. Dat had ik niet verteld. Ze werden heel boos. Het was een olympisch jaar en ik wilde naar de Spelen, maar dat snapten ze niet.’

Verschillende werkzaamheden

Een jaar voor haar afstuderen richtte Teeuwen haar eigen bedrijf op: product Margje. Na haar studie aan de Kunstacademie pakte ze ook veel andere dingen aan. Teeuwen freelancete voor radio 3, radio 2 en KX Radio, het station van haar toenmalige partner Rob Stenders, was analist voor hockeywedstrijden bij de NOS en NET5 en maakte bouwprogramma’s op tv zoals ‘Je leven in de stijgers’ en ‘De Bouw’, waarin twaalf stellen samen een villa bouwden waarin uiteindelijk slechts een stel zou gaan wonen.

Margje Teeuwen als analist naast John van Vliet bij hockeywedstrijden. Foto: KNHB

‘Het tv-werk noemde ik altijd mijn best betaalde bijbaan. Ik deed dat werk om mijn carrière als kunstenaar, die ik aan het opbouwen was, te kunnen bekostigen. Kwam ik aan bij de opnames van ‘De Bouw’ zat Mari van der Ven te wachten om mijn make-up te doen. Wat heb jij nou op je nagels? Verf.’

Hoewel Teeuwen was afgestudeerd als binnenhuisarchitect hield ze zich tien jaar lang alleen met schilderen bezig. Daar kwam twee jaar geleden abrupt een einde aan. ‘Mijn galerie brandde af en sindsdien heb ik niet meer geschilderd. Misschien begin ik over een week weer of over zes jaar. Ik weet het niet.’

Ik moet oprecht blanco zijn om te schilderen, vrijheid in het hoofd hebben Margje Teeuwen over haar werkwijze

Dat heeft volgens Teeuwen te maken met haar werkwijze als kunstenaar. ‘Het moet van binnen komen. Zelfs al zou ik nu een serie maken over verbrande kunst, dan zou dat bedacht zijn. Ik moet juist wegblijven van dat bedachte. Ik moet oprecht blanco zijn om te schilderen, vrijheid in mijn hoofd hebben.’

Teeuwen: ‘Als ik een schilderij maakte, kraste ik met een naald in het doek wat ik wenste voor de koper. Op het moment dat ik merkte dat mijn tekst geen schrijftaal meer was, maar vormtaal, wist ik dat ik was geswitcht van de linker- naar de rechterhersenhelft. Dan was ik blanco. Wat er dan kwam, kwam recht vanuit mijn ziel of waar dan ook. Niet vanuit het bewuste nagedachte rationele brein.’

Haar schilderijen hingen in galeries in binnen- en buitenland en exposeerde ze onder meer bij Sanquin, de Nederlandse bloedbank die een van de grootste Europese kunstcollecties bezit. ‘Ik kon ervan leven en dacht dat ik de architectuur niet meer nodig had. Heel langzaam begon het toch te knagen. Ik pakte het inrichten weer op en voor ik het wist, mocht ik grote architectuuropdrachten doen’, zegt Teeuwen, die onder meer de kantoren van Qmusic en ID&T inrichtte.

Proplamp

Gevraagd naar haar mooiste ontwerp, antwoordt Teeuwen: de proplamp. Deze lamp is gemaakt van materiaal dat geheel naar eigen wens kan worden gevormd. ‘Ik ben d’r echt trots op. We verkopen de lamp volgens mij al in zeventien landen. Het is inmiddels een hele serie geworden.’

De proplamp kwam eigenlijk per ongeluk tot stand. Toen voor het inrichten van een restaurant in Amsterdam geen budget meer was voor de verlichting, moest Teeuwen een alternatief bedenken. Ze ging aan de slag, maar wat ze ook schetste het ‘gouden’ idee zat er niet bij. Het ene na het andere vel eindigde verfrommeld op de grond. Op het moment dat Teeuwen zich omdraaide en al die proppen op de grond zag liggen, viel het kwartje.

‘De vorm van die proppen was zo mooi. Ik heb letterlijk een prop om een lamp heen geniet. De volgende dag ben ik naar de klant gegaan en gezegd: dit kan ik voor je maken. Doe maar, zei hij en toen heb ik grote lampen van kalkpapier aan elkaar geniet en boven de bar gehangen.’

Intussen was een andere ontwerper, Erwin Zwiers, met een soortgelijk ontwerp bezig. Teeuwen en Zwiers besloten de handen ineen te slaan en een versie van de lamp te maken die tussen beide ontwerpen lag. ‘Binnen twee dagen hadden we de perfecte lamp’, zegt Teeuwen. ‘Ik omhelsde de lamp, omdat ik hem tof vond. Dat was na een fotoshoot. De fotograaf maakte van dat moment een foto en zette die online. De volgende dag had iedereen het over de ‘huggable lamp’. De foto ging de hele wereld over. Het stond in alle grote designmagazines.’

Dealen met gezondheidsproblemen

Het verhaal van Teeuwen leest als een succesverhaal, maar lange tijd kampte ze met ernstige gezondheidsproblemen. De afgelopen jaren dealde Teeuwen onder meer met vier nekhernia’s, de ziekte van Lyme en een hartprobleem. Op haar eigen manier. ‘Ik moest een hartoperatie ondergaan en dat klonk mij zo heftig in oren. Ik besloot mezelf niet te laten opereren en te kijken of ik het op mijn manier, zoals ik dat vaker had gedaan, kon doen. Ik had veel vertrouwen in mijn eigen kunnen. Ik durfde het wel aan. Ik ben gaan mediteren. Dagenlang. Zes uur per dag. Ik merkte dat ik dan minder pijn had. Hoe kan dat? Ik ben gaan lezen, mij erin gaan verdiepen, oplossingen gaan zoeken. Uiteindelijk is het gelukt. Net voordat corona uitbrak, was ik bij de cardioloog. Hij zei: ik weet niet wat je gedaan hebt, maar ik zou dit hart niet meer opereren. Het klinkt als een raar verhaal, maar ik voel mij beter dan ooit’

Mediteren heeft Margje Teeuwen geholpen te dealen met haar gezondheidsproblemen. Foto: Margje Teeuwen

Met haar kennis en eigen ervaringen wil Teeuwen anderen helpen. ‘Dat is iets wat ik altijd al deed. Er kwamen altijd mensen bij mij langs die hun verhaal kwijt wilden. Dan zette ik een extra voelspriet op om te kijken hoe ik ze kon helpen. Coachen? Nee, dat vind ik geen leuk woord, maar een ander woord heb ik er nog niet voor gevonden.’

Meaningful creativity

Door alles is Teeuwen in haar werk als binnenhuisarchitect anders tegen dingen aan gaan kijken. ‘Ik wil niet alleen mooie dingen maken, maar het moet, zoals ze dat noemen, meaningful creativity zijn. Ik merk dat ik nu heel erg doorsla naar de kant dat een ontwerp ook gezond en goed voor de aarde moet zijn. Ik kan mensen echt helpen om van hun huis een gezond thuis te maken. Mensen die een alternatief zoeken, want in elke tegellijm, elk beton zitten wel giftige stoffen. Ik wil dat mensen weer met natuurlijke materialen gaan werken, zonder die geitenwollensok te worden.’

‘Ik maak mijn markt een stuk kleiner, maar ik geloof nog steeds dat de doelgroep naar je toe komt als ze iets nodig hebben. Het is niet dat ik enorme reclame maak. Eigenlijk nooit. Het komt op mijn pad of niet. Zo heb ik altijd geleefd en zo doe ik dat nog steeds.’

Lees ook:

• Maud Mulder: ‘Altijd genoten van hockey, maar zingen vond ik leuker’
• Denise Mosbach: ‘Schrijven is het leukste wat er is’