Recordcoach Van den Heuvel is rustiger, maar nog steeds hongerig

Met zes landstitels is Bloemendaal-coach Michel van den Heuvel (52) de succesvolste coach ooit in de Hoofdklasse. Voor de buitenwereld oogt hij misschien nors, zijn spelers lopen met hem weg. ‘Hij is de allerbeste coach met wie ik ooit heb gewerkt. Hij is ook rustiger geworden’, zegt Bloemendaal-aanvoerder Wouter Jolie.

Zondag, bij zijn terugkeer met Bloemendaal in Eindhoven, had Van den Heuvel een houten stoeltje voor z’n dug-out gezet. Om op te zitten, zou je zeggen. Maar binnen een minuut na de afslag van de topwedstrijd was de coach al opgestaan om zijn team aan te moedigen, dat matig begon tegen zijn oude club Oranje-Rood, waarmee hij de afgelopen drie seizoenen landskampioen werd.

Nadat hij was opgestaan van de stoel die hij niet meer zou gebruiken, begon hij aanwijzingen te schreeuwen naar zijn spelers. Moedigde ze aan, maar was ook kritisch. Wond zich continu op. Liep even naar de bank om een slok van zijn sportdrankje te nemen, maakte een krabbel op A4-papier in zijn ouderwetse coachmap en schreeuwde nog wat tegen de scheidsrechter om hem te beïnvloeden. Ging dan weer met de voeten tegen de zijlijn aan staan, om de wedstrijd te observeren, met een potloodje in zijn hand. Deze rituelen herhaalden zich zeventig minuten lang, in willekeurige volgorde. Wat er maar nodig was om zijn team optimaal te laten presteren. ‘Wat staan we hier klote te verdedigen vandaag,’ zei hij in de eerste helft wat binnensmonds. Pas in de tweede helft – toen zijn team fanatieker hockeyde en ballen begon af te pakken – werd zijn toon positiever: ‘Now we are playing hockey!’

Michel van den Heuvel en zijn houten stoel. Foto: Koen Suyk

Eerder een Boeddhameester dan een heethoofd

Terwijl zijn spelers fysiek een wedstrijd spelen met bal en stick, maken de hersenen van de analytisch sterke Van den Heuvel overuren. Hij laat niets aan het toeval over. Hij is met zijn energieke manier van coachen ook moe na een wedstrijd, vertelde hij zondag na de 5-4 nederlaag tegen zijn oude club, waar hij van 1999 tot 2004 en 2012 tot 2016 werkte. Maar was hij na een teleurstellende eerste helft van zijn sterrenteam ook boos geworden in de kleedkamer?

Een extreem rustige Van den Heuvel, nu eerder Boeddhameester dan heethoofd, nam even de tijd om hier over na te denken. Zoals hij elke vraag eerst absorbeert, analyseert en dan pas antwoord geeft. ‘Boos zijn is een energie waarmee je niet zoveel kan. Een energie waarmee je niet in contact bent met je spelers. Het is belangrijker om iets los te maken in de groep. Om het met elkaar te doen en de tweede helft anders aan te pakken.’

Over zijn drukke gedrag langs de kant zei hij daarna: ‘Het is geen act. Ik doe wat mijn gut feeling me ingeeft. Het is een manier van werken. Iedereen die aan ons teamproces deelneemt, moet een bepaalde drive hebben. Dat moet je ook uitstralen als coach.’

‘Een observator. Supergedreven. Een groot analist. Extreem goed voorbereid. Iemand die altijd zijn thermometer aan heeft in de groep.’ Dat is de feedback van de mensen die met Van den Heuvel werken of hebben gewerkt. ‘Een vakman’, is het eerste woord waar zowel zijn oude assistent Frank van den Boogaard als Bloemendaal-aanvoerder Wouter Jolien aan denken bij Van den Heuvel.

Michel van den Heuvel en Bob de Voogd vieren in 2015 hun tweede landstitel. Foto: Willem Vernes

‘Hij wist precies de juiste snaar bij iedereen te raken’

International Bob de Voogd (28) van Oranje-Rood won drie landstitels en een Euro Hockey League (EHL) met Van den Heuvel. ‘Ik heb supermooie jaren met hem gehad. Veel mensen vinden hem geen ‘mensenmens’, maar toch denk ik dat hij dat bij ons wel was. Je kunt denken dat het een man is die alleen maar staat te schreeuwen en niet begaan is met zijn spelers’, zegt hij over zijn oude coach. ‘Maar hij voelde precies aan wat er nodig was. Hij wist de juiste snaar bij iedereen te raken.’

De Voogd vond het niet erg hoe zijn coach soms naar de buitenwereld communiceerde. ‘Na het tweede kampioenschap zei hij in zijn eerste interview, net na de wedstrijd: ‘Morgen begint het nieuwe seizoen’. Dat hij dan zoiets zegt, typeert hem. Dat doet hij niet om een mooi verhaal op te halen. Wij moesten er wel om lachen. Hij wil gewoon successen halen.’

Was hij een strenge coach? ‘Zo zou ik het niet willen noemen. Hij is gewoon perfectionistisch. Dan zaten we weer drie kwartier de verdedigende strafcorner te bespreken. Een paar jongens waren buiten aan het wachten. Die maakten dan wel grapjes dat het wel mooi was geweest. Hij vond dat niet altijd even fijn, maar hij liet ons wel af en toe een dolletje maken.’

Bob de Voogd en Michel van den Heuvel in een innige omhelzing na de derde landstitel op rij, in 2016 in het Wagener Stadion. Foto: Willem Vernes

Wouter Jolie hamerde op komst van Van den Heuvel

Oud-international Jolie (31) moest al jaren lijdzaam toezien hoe de successen uit het verleden – Jolie werd met Bloemendaal van 2006 tot 2010 landskampioen, met eerst Van den Heuvel en daarna Max Caldas als coach  – steeds doffer leken. Het was de reden dat hij zich binnen de club hard maakte voor de komst van de (zeker niet goedkope) succescoach Van den Heuvel.

‘Michel is de beste coach die ik ooit heb gehad’, zegt de aanvoerder van Bloemendaal. ‘Hij is ook altijd bezig om de allerbeste coach te willen zijn. In zijn voorbereiding op elke training en wedstrijd geeft hij altijd alles. Hij houdt van structuur. Altijd op dezelfde tijd en dezelfde plek verzamelen. Daar voelt hij zich fijn bij. En wij ook.’

De terugkeer van de Eindhovense coach en de komst van de buitenlandse hockeyers Florian Fuchs, Blake Govers, Manu Stockbroekx en Daniel Beale hebben tot nu precies de uitwerking waar ze in Bloemendaal op hadden gehoopt. Sinds de eerste weken staat de grootmacht van weleer bovenaan de ranglijst en met nog vijf wedstrijden voor het einde van de competitie is dat nog steeds zo.

Jolie ziet dat Van den Heuvel veranderd is, sinds die eerdere periode op ’t Kopje. De scherpe randjes zijn er wat af. ‘Aan de ene kant is Van den Heuvel natuurlijk dezelfde persoon. Net als tien jaar geleden bereidt hij zich extreem goed voor op alles, op strafcorners van tegenstanders, op spelers. Daarnaast hecht hij veel waarde aan persoonlijkheidsprofielen. Hij wil altijd weten hoe verschillende soorten mensen onder druk kunnen presteren. Daar is hij nog steeds nieuwsgierig naar’, verklaart Jolie. ‘Maar hij is wel rustiger geworden. Vroeger was hij vaker boos. Hij staat nu beter in contact met zijn spelers. Iedereen persoon is ook anders. De een speelt in Oranje. De ander werkt. Hij geeft mensen nu meer de ruimte. Daar is hij nog beter in geworden.’

Aanvoerder Wouter Jolie van Bloemendaal. Foto: Koen Suyk

Bondscoachschap een krasje op zijn carrière

Van den Heuvel vindt zelf ook dat hij zich ontwikkeld heeft als coach. ‘Als je liefde voor de sport en een passie voor je vak hebt, dan beschik je over een bepaalde drive. Dan wil je een bepaald doel nastreven en je ontwikkelen’, zei de coach zondag. ‘Door de jaren ben ik denk ik een stuk rustiger geworden in mijn hoofd, op de juiste momenten. Dat is een onderdeel van mijn ontwikkeling.’

Van den Heuvel was ooit bondscoach van het Nederlands Elftal, van 2008 tot 2010. Dat werd geen succesvol hoofdstuk in zijn trainersloopbaan. Sterker nog, het is een krasje op zijn carrière. Hij communiceerde extern moeilijk en kwam naar de buitenwereld niet overtuigend over. De wegen scheidden voortijdig. Hij maakt nu deel uit van de staf van het Belgische nationale team. Als adviseur van het Belgische team wist hij Oranje in de halve finale op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro de voet dwars te zetten.

Van den Heuvel is nu misschien wel op weg naar zijn zevende landstitel. Met zes landstitels is hij al de onbetwiste en onbedreigde recordhouder in de Hoofdklasse. Alleen Joost Bellaart (5, Klein Zwitserland) en Roelant Oltmans (4, Bloemendaal) benaderen Van den Heuvel in cijfers. Zou de succesvolste hoofdklassecoach nooit meer bondscoach willen worden? Van den Heuvel: ‘Ik wil werken met groepen waar je iets mee kunt. Die talentvol zijn en een drive hebben. Dat hoeft niet per se een land te zijn. Daar ben ik ook niet mee bezig. Ik ben verbonden aan Bloemendaal en ik heb een mooie rol bij de Belgische ploeg. Ik hoef niet eindverantwoordelijk te zijn, dat hoeft niets toe te voegen. Maar je weet het nooit.’

Meeste landstitels Hoofdklasse Heren 

 Data: Gracenote