De mythe van het standbeeld van ‘een van de beste hockeyers ooit’

De Indiase hockeyer Dhyan Chand (1905-1979) zou zo’n legende zijn geweest dat er volgens meerdere internationale websites in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen een standbeeld van hem staat. Huh? Een standbeeld van een Indiase hockeyer helemaal in Wenen? Hieronder het verslag van onze zoektocht naar het standbeeld dat helemaal niet blijkt te bestaan. ‘Ik heb er nog nooit van gehoord.’

Zoals de winnaar van de Tour de France traditioneel met argusogen bekeken wordt, zo riepen in de jaren twintig, dertig en veertig van de vorige eeuw ook de prestaties van ’s werelds beste hockeyende dribbelaar scepsis op. Als we de verhalen mogen geloven die in India nog steeds de ronde doen, was het tijdens een wedstrijd in Nederland wéér zo verschrikkelijk moeilijk geweest om de bal van hem af te pakken, dat hij na het laatste fluitsignaal zijn stick onder dwang moest afstaan om te controleren of er misschien stiekem een magneet in zat.

Dat bleek niet het geval. Er zat ook geen lijm op. Chand bleek geen ordinaire valsspeler en was dus niet de Lance Armstrong van zijn tijd. Geconcludeerd werd dat hij een tovenaar moest zijn, waardoor hij de bijnamen The Wizard en The Magician of hockey kreeg. Chand scoorde aan de lopende band, bijna net zo vaak als een basketballer. In de 185 officiële wedstrijden die hij speelde, maakte hij 570 doelpunten. Vijf-hon-derd-ze-ven-tig! Gemiddeld ieder duel een hattrick. Ruim twintig jaar lang. Dát was Dhyan Chand.

Vreemd is het dus niet dat hij iets meer dan veertig jaar na zijn dood nog altijd een mythische status heeft in India (toen nog Brits-Indië), waarmee hij zowel in 1928, 1932 als 1936 olympisch kampioen werd. Vernoemd naar hem zijn onder meer het nationale stadion, een jaarlijkse prijs voor sporters, twee straten, een hostel en zelfs een nationale feestdag. Indiase media die over Chand schrijven, noemen hem regelmatig ‘een van de beste hockeyers ooit’.

Een van de meerdere standbeelden van Dhyan Chand in India. Foto: Google Maps

De zoektocht naar het standbeeld in Wenen

Tot zover zijn introductie. Terug naar de zoektocht. Wie Chand googelt, stuit op meerdere websites die schrijven dat in Wenen (in Oostenrijk welteverstaan, in de Verenigde Staten ligt ook een plaats die ‘Vienna’ heet) een standbeeld van hem staat. Een standbeeld met vier armen, elk met een hockeystick in de hand. Het zijn niet alleen onbekende of obscure websites die dat beweren, maar ook de BBC. De Britse omroep schrijft dat het beeld bij een ‘sportclub in Wenen staat’. Ook Indiase media maken er melding van.

Toch doet het hele verhaal de wenkbrauwen fronsen. Waarom zouden ze helemaal in Oostenrijk – niet echt het grootste hockeyland ter wereld – een hockeyer in het brons gieten en dan ook nog één die niet eens afkomstig is uit hun eigen land? Wenen organiseerde ook nooit het wereldkampioenschap of de Olympische Spelen, dus Chand kan er ook geen prestatie geleverd hebben aan wie de mensheid voor eeuwig herinnerd moet worden.

Geen foto’s gevonden

Wie op Google ‘Chand’ en het Engelse woord ‘statue’ intikt, krijgt echter wel degelijk foto’s van een standbeeld te zien. Van minimaal drie verschillende standbeelden zelfs. Maar op geen enkele van de foto’s heeft Chand vier armen en vier sticks. Blijkbaar heeft niet één Oostenrijker de moeite genomen om een foto van het opvallende bouwsel te maken en die op internet te plaatsen. Volgens Google Maps staan de standbeelden bovendien allemaal in India – en niet in Wenen.

Dit alles bij elkaar opgeteld is natuurlijk op z’n minst verdacht. Via Google stuiten we ook op diverse websites die beweren dat het hele verhaal niet waar is. Een mythe die ze dus zelfs in India tot op de dag van vandaag zouden geloven.

Het standbeeld van Luciana Aymar in Buenos Aires.

‘Ik heb nog nooit van het standbeeld gehoord’

We besluiten op onderzoek uit te gaan. We sturen e-mails naar instanties die zouden kunnen weten of er ergens een standbeeld van Chand in de Oostenrijkse hoofdstad staat. Dat zijn het Bureau voor Toerisme, HC Wien – een hockeyclub in Wenen die we via Google hebben gevonden – en de Oostenrijkse hockeybond.

Allereerst krijgen we antwoord van het Bureau voor Toerisme. Zij weten niet of er in Wenen een standbeeld van Chand staat en geven aan in ieder geval nooit door Indiase toeristen benaderd te zijn met het verzoek het te bezoeken.

Vervolgens ontvangen we een e-mail van HC Wien. ‘Ik heb nog nooit van het standbeeld gehoord’, schrijft de secretaris. ‘Maar behalve HC Wien zijn er nog vier hockeyclubs in Wenen. Misschien dat het daar staat?’

Uiteindelijk krijgen we bericht van de Oostenrijkse hockeybond. Zij geven het verlossende antwoord. ‘Dit beeld is een mythe. We weten niet hoe deze mythe is ontstaan, het spijt me heel erg’, schrijft de secretaris.

Een van de meerdere standbeelden van Dhyan Chand in India. Foto: Twitter

‘Ik geloof dat de mythe ergens in de jaren 80 na zijn dood is ontstaan’

Nergens in Wenen staat dus een standbeeld van de Indiase hockeylegende. Die staan alleen in India zelf. Vreemd blijft wel dat de mythe ooit ontstaan is. Hoe is dit verhaal in hemelsnaam ooit de wereld in gekomen?

De Oostenrijkse hockeybond verwijst ons door naar de Indiase journalist Rajan Thambehalli, die tegenwoordig in Zwitserland woont. Een aantal jaar geleden heeft hij onderzoek naar het standbeeld gedaan. Misschien dat hij weet hoe de mythe ontstaan is?

Via LinkedIn sturen we hem een bericht. De volgende dag ontvangen we zijn antwoord. ‘Het was een geweldig verhaal geweest als in Wenen inderdaad een standbeeld van Dhyan Chand had gestaan’, schrijft hij. ‘Maar het is niet waar. In zijn autobiografie wordt het standbeeld ook helemaal niet genoemd’, aldus Thambehalli.

‘Ik geloof dat de mythe ergens in de jaren 80 na zijn dood is ontstaan. India heeft sinds 1980 geen olympische medaille meer gewonnen en persoonlijk denk ik dat de mythe zijn legendarische status daarom heeft versterkt. De mythe stamt in ieder geval uit het pre-internettijdperk.’

Helemaal bevredigend is zijn antwoord niet, maar hier moeten we het helaas mee doen.

Lees ook

• Een bezoek aan het standbeeld van Luciana Aymar in Buenos Aires