Keurslijf van Oranje paste Lijsbeth van Kessel niet

Het Nederlands elftal is het hoogst haalbare voor een hockeyer. Slechts 866 spelers trokken ooit het shirt van Oranje aan. Voor Lijsbeth van Kessel (41) bleef het bij twee interlands in Kuala Lumpur tegen Maleisië. Beide duels werden door de Oranje Dames met 13-0 gewonnen.

‘Dat ik niet halverwege ben weggegaan, is eigenlijk een godswonder.’ Lijsbeth van Kessel zegt het met een lach, maar er zit wel een serieuze toon in de woorden die ze uitspreekt over de trip van de Oranje Dames naar Maleisië begin 2001. Het keurslijf van international paste Van Kessel niet. Als spits van Den Bosch misstond Van Kessel niet in de selectie van Oranje, maar als persoon was er geen match.

Gevoel

‘Ik weet nog dat ik uit Maleisië terugkeerde en tegen mijn ouders zei: het gaat ’m niet meer worden.’ Het gevoel dat Van Kessel op Schiphol uitsprak, uitte ze al eerder in een mail die ze op haar kamer in het Hilton in Kuala Lumpur schreef aan haar ouders en zus Bloeme na haar debuut bij de Oranje Dames.

‘Ik moet echt mijn leefstijl gaan veranderen wil ik het volhouden, want het is redelijk pittig. Als we niet trainen op het veld, hangen we in het fitnesscentrum van het hotel.’ Van Kessel moet lachen als het voorleest: ‘Ja, het fitnesscentrum, daar kwam ik normaal gesproken niet zo veel.’

Praatsessies

‘Ik heb ook nog nooit zoveel praatsessies meegemaakt.’ Van Kessel legt het blaadje met daarop de uitdraai van de mail even opzij. ‘We hadden twee weken lang echt de ene praatsessie naar de andere. Hoe gaat de toekomst eruit zien? Hoe moeten we het als team doen? Het ging maar door. Wat een geouwehoer man.’

Ze pakt het blaadje weer op en leest voor: ‘Ik dacht dat we dat alleen bij Jong Oranje deden. Hier wordt dat echt verdriedubbeld.’ Van Kessel kijkt op en lacht: ‘Zie je wel, ik had er al niet zoveel vertrouwen in dat dit echt voor mij weggelegd was.’

Foto: Lijsbeth van Kessel

Familie

De familie Van Kessel is een bekend Nederlands hockeygeslacht. Lijsbeth is een van de zes kinderen van het gezin. Zus Lieve is de bekendste Van Kessel. Zij speelde 68 keer voor Oranje en haalde in 2004 olympisch zilver. Ook broer Benjamin kwam uit voor Oranje – vier interlands – net als moeder Jeanneke, die in de jaren zestig twaalf keer voor het Nederlands elftal speelde. De andere zussen Esther, Hedwig en Bloeme acteerden ook op hoog niveau.

Van Kessel: ‘Ik ben opgevoed dat er meer is dan alleen hockey. Mijn ouders zeiden: geniet van het leven, ontmoet mensen, en kijk goed om je heen. Als we met de nationale ploeg ergens naartoe gingen was het hockeyen, hockeyen, hockeyen en dan weer terug.’

Cultuur

‘Ik ging met Jong Oranje naar Buenos Aires, hadden we een uitje naar de dierentuin, maar er is toch veel meer dan dat? Er is cultuur, geschiedenis, moeten we ons niet meer verdiepen in het land waar we naartoe gaan? Wanneer kom je nou in Argentinië?’

‘Ik heb echt wel topsportmentaliteit in me, met alles wat ik doe’, gaat van Kessel verder. ‘Alleen had ik niet die tunnelvisie van het jezelf richten op één ding. Dat leek, en lijkt, mij ongezond, alleen maar bezig te zijn met het balletje. In mijn ogen stomp je een beetje af.’

Gesprekken

‘De gesprekken aan tafel in Maleisië gingen altijd over hockey. Over de wedstrijd of de wedstrijd daarvoor. Over de training of weet je nog toen? Altijd gesprekken waarvan je dacht: geen idee, ik was er niet bij. Maar als dat het enige in je leven is, is het ook het enige waar je over praat.’

Van Kessel: ‘Ik vind hockey onwijs leuk, anders zou ik het nu ook niet meer doen, maar uiteindelijk is het sociale aan het hockey het leukst. De familie Van Kessel staat er wel bekend om dat we houden van vrolijkheid en een biertje. Dat hebben we een beetje meegekregen van onze ouders. Bij Den Bosch werd echt niet alleen maar keihard getraind. Natuurlijk was er de volle focus op het kampioenschap, want je speelde bij Den Bosch om kampioen te worden, maar we eindigden ook wel eens in de plaatselijke kroeg.’

Den Bosch

In de zomer van 2000 was Van Kessel bij Den Bosch gekomen na een overstap van Hilversum. Haar zus Lieve had al eerder dezelfde route genomen. ‘Als spits speelde ik die eerste wedstrijden voor Den Bosch ook wel goed en scoorde een paar keer.’ Daarmee kwam de aanvalster op de radar van de nieuwe bondscoach Marc Lammers. Hij was op 1 januari 2001 Tom van ’t Hek opgevolgd bij de Oranje Dames.

Schema individuele trainingen Nederlands damesteam. Foto: Lijsbeth van Kessel

In aanloop naar zijn eerste trip als bondscoach moest Lammers de selectie op twee plaatsen wijzigen. Karlijn Petri werd vervangen door Aniek van Hees en Van Kessel nam de plek in van Suzanne Boogaard, die met een ontstoken keel kampte.

Ik had nog helemaal niet meegetraind. Het was tas inpakken, paspoort zoeken en ik kon mee Lijsbeth van Kessel over haar selectie voor de Oranje Dames

‘Ik werd gebeld dat ik mee mocht. Dat was echt een paar dagen van tevoren. Ik had nog helemaal niet meegetraind. Het was tas inpakken, paspoort zoeken en ik kon mee. We zaten in het Hilton en alles was perfect geregeld. Je hoefde nergens over na te denken. Er werd door de speelsters gedaan alsof het heel normaal was. Weet je wat het kost om hier met een man of 25 te zitten? Zouden jullie hier ook zitten als jullie het zelf hadden moeten betalen?’

Keurslijf

In Kuala Lumpur werd Van Kessel in het oranje keurslijf geperst. ‘Elke dag was oprecht hetzelfde. Je gaat naar het trainingsveld, naar het hotel, naar het fitnesscentrum, eten op de bovenste verdieping van het hotel en naar bed. En de volgende dag begon het weer van voren af aan.’

‘Weet je wat ik het meest benauwend vond en eigenlijk nog steeds? De macht van zo’n coach. Dat hij voor jou gaat bepalen dat je nu moet gaan slapen of wanneer je moet gaan fitnessen.’

Individu

Van Kessel vist het schema uit haar tas: ‘Om 16.25 uur hadden we een plas- en drinkpauze en om 16.35 uur gingen we weer door. We hadden maar tien minuten, dat is voor jou bepaald. Waarom? Wij zijn toch individuen. Ik zie niet in waarom ik niet zeventig minuten goed kan hockeyen als ik een boek wil lezen in plaats van slapen.’

‘Waarom moet je ook de hele tijd bij elkaar zijn? Dat je dan wrijving en gezeik krijgt om vervolgens daarover een praatsessie te hebben over dat gezeik, ja, dat begrijp ik wel. Als je drie dagen met dezelfde personen in een ruimte zit, is het vrij logisch dat er wrijving ontstaat.’

Bondscoach Lammers

En dan trof Van Kessel het niet dat Lammers op dat moment bondscoach was. ‘Die man zat van perfectie in elkaar. Het was niet echt mijn type coach. Een perfectionist ben ik sowieso niet. Ik weet hoe je het spelt, maar daar houdt het ook mee op’, lacht Van Kessel.

Lijsbeth van Kessel (zittend bovenste rij zesde van links) viert het kampioenschap met de dames van Den Bosch. Foto: Lijsbeth van Kessel

Na Maleisië maakte ze nog even deel uit van het Nederlands B-elftal, maar daarna werd het boek Oranje definitief gesloten. ‘Ik weet ook niet of ik het lang had volgehouden met deze lichting, met de mening en de instelling die ik heb als persoon. Het mannelijke denken dat ik ook heb: kappen met lullen, laten we een keer gaan hockeyen.’

De wereld over

Successen vierde Van Kessel met Den Bosch met vijf kampioenschappen en vijf Europese titels. Ze speelde in Spanje, hockeyde in Italië en sloot haar loopbaan af bij Pinoké. Met haar man, voetbaltrainer Robert Maaskant, woonde ze vervolgens in de Verenigde Staten, Polen en Wit-Rusland. In dat laatste land werd ze kampioen met HC Minsk.

‘Als je ziet wat voor leven ik nu leid, de mensen die ik heb ontmoet en welke deuren er open gaan omdat ik hockey, dan maakt het niet uit of je twee of vierhonderd interlands hebt gespeeld. Het gaat erom: wat doe je ermee? Blijf om je heen kijken en leer overal van. Je gaat dan veel verder komen dan dat je je blindstaart op dat oranje shirt. Ik heb de rest van mijn leven ongelooflijke mooie verhalen. Ik weet niet of ik die had gehad als ik tien jaar in het Nederlands elftal had gespeeld.’

Lijsbeth van Kessel (41) is freelance project manager hackathons.