FIH: ‘De droge mat in Oman leverde gevaarlijke situaties op’

Vorige week zette de wereldhockeybond FIH een streep door de ambitieuze plannen om al tijdens het WK 2026 in Nederland en België te spelen op een nieuwe, waterloze kunstgrasmat. De reden daarvoor had alles te maken met de bevindingen tijdens het afgelopen WK Hockey5s in Oman, waar voor het eerst op zo’n droge ondergrond werd gehockeyd. We vroegen Jon Wyatt, sportdirecteur van de FIH, om tekst en uitleg.

Met welk gevoel kijkt de FIH terug op het WK Hockey5s voor vrouwen en mannen?
Jon Wyatt: ‘Met een positief gevoel. Het was een toernooi van vele primeurs: het eerste WK in deze hockeyvariant, het eerste titeltoernooi op droog kunstgras en met een bal die water afgaf, het eerste in die regio van de wereld. We hebben genoten van de gastvrijheid van Oman en de cultuur van het land. Ook de Omaanse hockeyhistorie heeft ons aangenaam verrast. De deelnemende teams waren vol lof over de venue, die in zeven maanden tijd middenin de woestijn is gebouwd.’

Hockey5s is mede ontstaan vanuit de wens om meer landen te laten kennismaken met de hockeysport. In dat opzicht is het toernooi geslaagd, toch?
‘Dat is zeker gelukt. Landen die nog nooit meededen aan een mondiaal toernooi waren erin geslaagd hun deelname te financieren. Op de laatste dag van het WK bij de vrouwen was er op het hoofdveld een WK-duel bezig, terwijl op de velden daarachter drie oefenwedstrijden werden gespeeld tussen mannenteams die een dag later in actie zouden komen. Elk continent van de wereld was op dat moment op de venue vertegenwoordigd: Fiji, Uruguay, Oekraïne, Australië, Oman, Nigeria. Dat vond ik geweldig om te zien.’

Jon Wyatt (links) in gesprek met een FIH-collega. Foto: Frank Uijlenbroek/WorldSportPics.

Maar aan de andere kant waren er ook onduidelijkheden. Zo wisten teams niet welk type schoenen het beste gebruikt kon worden.
‘We hebben in december online met alle coaches gesprekken gevoerd en uitgelegd wat ze konden verwachten. De boodschap was: ‘This is all new, please come with an open mind’. We konden nog geen passend advies geven over welk schoeisel het beste gebruikt kon worden. De Nederlandse coach Siegfried Aikman heeft met zijn ploeg Oman als eerste een paar keer kunnen trainen op het veld waarop gespeeld zou worden. We hebben hun bevindingen meteen teruggekoppeld aan alle coaches, nog vóór het toernooi van start ging.’

De WK Hockey5s deed daardoor een flink beroep op het aanpassingsvermogen.
‘Voor alle teams was het de eerste keer dat ze op dit type veld speelden. Met deze veldinnovatie is veel geld gemoeid. Je hebt niet zomaar de beschikking over tientallen velden waarop vantevoren geoefend kan worden. Er wordt heel veel onderzoek gedaan in laboratoria en er gaan veel stappen vooraf aan het moment dat een speelveld uiteindelijk kan worden gebruikt. Er zijn in zo’n innovatietraject altijd meer momenten van failure en aanpassingen dan onmiddellijk succes. We hebben we ervoor gekozen om de nieuwe grasmat bij Hockey5s te gebruiken. Deels omdat het minder duur is dan wanneer je het test bij een veld voor elf tegen elf, deels ook omdat dit past bij het vernieuwende karakter van Hockey5s.’

Oranje-aanvoerder Imre Vos aan de bal tijdens de gewonnen halve finale tegen Oman op het WK hockey5s. Foto: Rodrigo Jaramillo/WorldSportPics

Hoe kijk je aan tegen de drie zware knieblessures – onder meer voor Oranje-speelster Noor de Baat – die tijdens het toernooi zijn ontstaan?
‘Vooropgesteld: elke blessure is er natuurlijk één teveel. Maar blessures heb je helaas altijd en overal, op elk type veld. Jij, ik en iedereen die heeft gekeken naar de Hockey5s vraagt zich meteen af: heeft dit met het veld of andere omstandigheden te maken? Iedereen zal daar zijn mening over hebben. Ik heb tijdens het WK veel gesproken met de artsen van de teams. Zij zeggen allemaal dat het heel moeilijk is een blessure toe te schrijven aan een specifieke reden of omstandigheid.’

Wat heeft uiteindelijk voor de FIH de doorslag gegeven om over twee jaar tijdens het WK nog niet op dit nieuw type kunstgras te spelen?
‘We waren niet blij met het grote aantal stuiterende en omhoogschietende ballen, als gevolg van verminderde balcontrole door het droge veld. Spelers die in beweging op doel wilden schieten, merkten dat ze uit balans raakten bij het neerzetten van hun voet. Ze sloegen de bal hoog over of raakten de bal niet eens goed. De mat gedroeg zich anders, zeker in combinatie met de hoge temperaturen in Oman. En aangezien WK’s en het olympisch hockeytoernooi altijd in het warmste deel van de zomer worden gehouden, was dat voor ons een reden om nu dit besluit te nemen.’

Van spelers en coaches hoorden we dat zelfs flatsen lastig bleek op deze mat.
‘Als je een superslomo zou maken van een slag op een waterveld, dan zie je dat de bal als het ware glijdt over het veld. Dat was in Oman anders. Een droge grasmat is bij mindere hockeyvaardigheden veel minder vergevingsgezind dan een waterveld. Dat leverde gevaarlijke situaties op en vergrootte de kans op vervelende botsingen met de bal, zeker omdat hockey5s een spel met hoge intensiteit en veel acties is.’

Oranje-speelster Marloes Timmermans ontwijkt een schot van een Poolse tegenstander. Foto: Frank Uijlenbroek/WorldSportPics.

Was dat ook de voornaamste kritiek die jullie hebben teruggekregen uit de feedbackformulieren van spelers, coaches en officials?
‘Nee, dit is de conclusie uit onze eigen observaties en uit de gesprekken die we in Oman zelf hebben gevoerd met de deelnemers en betrokken bedrijven. De officiële feedback die de teams via online formulieren konden geven, moet nog verwerkt en geanalyseerd worden. Dat doen we in samenwerking met de Universiteit van Loughborough in Engeland.’

Al met al hebben de eerste ervaringen op droog kunstgras voor aardig wat vraagtekens gezorgd in de hockeywereld. Wat zou je tegen alle sceptici van deze ontwikkeling willen zeggen?
‘Het is allang geen discussie meer of we de hockeysport moeten verduurzamen en de grote hoeveelheden water waarmee velden worden besproeid moeten terugbrengen. Daar zal iedereen het over eens zijn. Het gaat er inmiddels om hoe snel we dat met zijn allen voor elkaar kunnen krijgen. Het is belangrijk nogmaals te benadrukken dat de FIH daarbij altijd de veiligheid van de spelers in het oog zal houden en het vertrouwde, attractieve aspect van het huidige hockey wil behouden.’

Eerdere berichtgeving over dit onderwerp:
FIH: Parijs 2024 wordt laatste hockeytoernooi op waterveld
Veld van toekomst hot topic op Hockeycongres: ‘Voelt als tapijtje’
De veldrevolutie: ‘We gaan watervelden niet verbieden’
Wereldprimeur in Weesp met kunstgrasmat van de toekomst
De eerste keer op droog kunstgras: ‘Sliding is geen optie’
KNHB-directeur Gerritsen: ‘Waterloos veld heeft nog steeds toekomst’
Primeur: WK hockey5s wordt gespeeld met ‘slimme sponsbal’