Schots eten met Bain (Hurley): over paniekaanvallen en prestatiedruk

In de serie ‘Aan tafel met’ zoekt hockey.nl de buitenlandse hockeyers in Nederland op, voor een uitgebreid interview en eten uit het land van afkomst. In deze derde aflevering de Schotse international Kenny Bain (30) van Hurley, die soms ten onder ging aan zijn eigen prestatiedrang.

Een onbekende geur vult de keuken in Amstelveen. Het is Kenny Bain die in zijn huis in Amstelveen zijn vakmanschap heeft getoond met het bereiden van een uitgebreide Schotse lunch. Het is zo Brits als je kunt verwachten, met gebakken spek, hash browns, Engels gehakt in de rare vorm van een rechthoek en een bloedworst. ‘Altijd als ik weer in Schotland ben, eet ik als een varken. Schots eten is gewoon echt ongezond. Alles is vet. Fish en chips. Haggis. Kebab. Worst,’ zegt Bain met een aanstekelijk Schots accent.

Schotse Haggis. Oogt niet lekker, kan wel lekker zijn.

Haggis is de Schotse specialiteit

Uit de oven haalt hij een glazen bak gevuld met Haggis, de Schotse specialiteit. Het is schapenmaag, gevuld met onder anderen long, hart, vet en tong van het schaap. Gemengd met havermout en uien. Het gerecht is ooit ontstaan vanwege pure armoede. Na het slachten van een schaap moesten vroeger alle onderdelen gebruikt die normaal misschien weggegooid worden. Haggis klinkt niet lekker en eerlijk gezegd ruikt het ook niet lekker. Het ziet er ook niet appetijtelijk uit, maar een hap is verrassend goed. Het smaakt als een soort gehakt, waarvan je de smaak niet helemaal kunt duiden, maar de eerste neiging is om meteen een volgende hap te nemen.

‘Dit aten we toen mijn broer trouwde. Ik hou zo van Haggis, ik kan echt alles nu eten wat er nu in die schaal zit. You can get the boy out of Glasgow, but you can’t get Glasgow out of the boy’, zegt Bain, die vorig jaar zijn coach Reinoud Wolff smeekte één keer een training te missen, omdat Feyenoord thuis speelde tegen Glasgow Rangers.

Met zijn vriendin Julia Müller en dochter Romy is Bain pas verhuisd naar Amstelveen. Daar zijn ze gesetteld, op een steenworp afstand van het Amsterdamse Bos, het epicentrum van het leven van de Schotse hockeyer. Elke dag is hij te vinden op Hurley, om zelf te hockeyen of om training te geven. Nu heeft Bain een mooi leven gecreëerd buiten Schotland. Hij zal niet snel terugkeren, geeft hij aan. Een verhuizing naar Duitsland zou ooit meer voor de hand liggen.

Kenny Bain, dochter Romy en Julia Müller in hun huis in Amstelveen. Foto: Sander Collewijn

196 interlands met Schotland. Bain is op zoek naar een nieuwe mijlpaal.

Bain werd geboren in Glasgow. Als kind hockeyde hij fanatiek. Dat was bijzonder, want hockey in Schotland wordt maar door zo’n vierduizend mensen gespeeld bij dertig hockeyclubs. Hockey is in Schotland vooral een schoolsport. Bain speelde zijn eerste A-interland toen hij pas zestien was. Nu heeft hij met 196 interlands bijna een enorme mijlpaal gehaald met Schotland, de nummer 19 van de wereld die in 2019 maar wat trots was dat het voor het eerst sinds 2005 meedeed aan het EK en toen zevende werd.

Voor Bain was Nederland tien jaar geleden het beloofde land, het paradijs waar hij het wilde maken als fulltime professional. ‘Dutchies zijn de meest bewonderde spelers van de wereld. Door iedereen in het buitenland worden ze gezien als hockeysterren en wordt tegen ze opgekeken. Hockey is sociaal en fun hier in Nederland. Dutch hockey is life’, concludeert Bain, waarbij life klinkt als laiiiiff. ‘Echt. Al die fietsers hier elke dag met hockeysticks. Zo cool.’

Qui Vive – Hurley 1-2, Hurley is kampioen van de promotieklasse, Kenny Bain in een karakteristieke actie. Foto: Willem Vernes

De jonge Schotse aanvaller met nummer 13 ging eerst voor hdm hockeyen. Hij vertrok daarna naar Hurley, maar werd nog niet gezien als de fulltime professional die hij zo graag wilde zijn. Om rond te kunnen komen als buitenlandse hockeyer moest hij vooral veel verschillende baantjes aannemen. Hij werkte jarenlang als hovenier in verschillende tuinen.

De eerste klus zal hij nooit vergeten. Tophockeyer Kenny Bain reed om vier uur ’s ochtends op zijn scooter naar zijn allereerste adres, waar hij in de tuin aan de slag zou gaan. Zijn mobiele telefoon met Google Maps had hij aan zijn broek vastgemaakt met hockeytape, zodat hij al rijdend op de scooter, met een blik naar beneden, de weg kon vinden naar zijn eerste klus. Hij had de routebeschrijving ingesteld op ‘auto’. Blindelings volgde hij de aanwijzingen, zelfs toen hij een opmerkelijke bocht moest maken.

Bain vond zichzelf terug op de Nederlandse snelweg, waar de auto’s vaak drie keer zo snel als een scootertje rijden. Voor hij het wist toeterden alle auto’s die langs hem reden. De navigatie op zijn mobiel had de Schotse klusjesman en tophockeyer op de driebaanssnelweg A9 bij Amstelveen gebracht. De paniekerige Bain wist niet hoe snel hij weer van de snelweg moest vluchten om zichzelf in veiligheid te brengen.

‘Ik had geen idee waar ik was en waar ik reed’, vertelt de Schot, die ervan houdt om veel en snel te praten. ‘Soms was het een hel, met al die baantjes die ik had om hier rond te komen. Ik werkte als tuinman, nam kantoorbaantjes aan, als ik als buitenlandse speler maar kon rondkomen als hockeyer. Ook werkte ik veel bij hockeyclub Naarden. Dat is echt een fantastische club. Maar het was soms zo druk. Tuinieren, daarna naar Naarden om training te geven, en nog zelf hockeyen.’

Ierland-Schotland 3-3. Kenny Bain heeft gescoord en viert dat, op het EK in Antwerpen. Rechts Alan Forsyth. Foto: Koen Suyk

Aanvankelijk maakte Bain zijn hockeydroom waar

De handen nog vies van het wroeten in tuinen, pakte Bain in het Amsterdamse Bos de grip van zijn hockeystick en werkte zich op de watervelden omhoog, in de hiërarchie van de hockeywereld. Bij Hurley maakte hij naam als superspits, als onvoorspelbare rouwdouwer zonder angst, die volle bak richting de goal rent, zonder al teveel na te denken. Het is de kracht en zwakte van de loose cannon, die altijd floreerde als het spel – zoals bij Hurley onder coach Peter Jonker – op hem was ingericht.

Hij scoorde zoveel doelpunten bij Hurley – waar hij altijd Kendo wordt genoemd – dat de topclubs geïnteresseerd raakten. Hij twijfelde, liet zich adviseren door zijn Ierse vriend Andy McConnell, de oud-captain van Hurley. Ook sprak hij er veel over met goede vriendin Eva de Goede. Uiteindelijk maakte hij een droomtransfer naar de buren van topclub Amsterdam.

Alyson Annan, nu bondscoach van de Oranje Dames, was als clubcoach van de hockeyers van Amsterdam in 2015 gecharmeerd van de Schotse aanwinst. Bain betekende een vleugje blinde Angelsakische werklust en sturm-und-drang-mentaliteit die ze in het Wagener Stadion leken te kunnen gebruiken. Bain kon het goed met de Australische coach vinden en is resoluut in zijn oordeel: ‘Alyson is de beste coach die ik ooit heb gehad. Ze is maar zes maanden mijn coach geweest, en nog steeds is dat mijn mening. Zij zorgt voor haar spelers. Zij wist dat Jamie Dwyer en Santi Freixa mijn idolen waren. Zij heeft speciaal voor mij een keer Santi gebeld, of hij op vrijdagavond mee kon doen, zodat ik samen met hem op één veld kon staan. Dat vond ik geweldig.’

Kenny Bain ontwijkt Sjoerd de Wert van Kampong tijdens de beslissende halve finalewedstrijd van de Play offs tussen Amsterdam en Kampong (3-1). Foto: Koen Suyk

Paniekaanvallen volgden door de druk van het tophockey

Annan werd in het tweede seizoen van Bain bondscoach van Oranje. Dirk Loots was haar vervanger. Met Loots klikte het niet, en Bain begon bij het topteam langzaam onzeker te worden over zijn hockey. Die laatste fase van zijn carrière bij Amsterdam werd het begin van een donkere fase in zijn hockeycarrière. De jongen die het moest hebben van blind gáán, begon te twijfelen over zijn spel. Elke keer als hij zijn naam hoorde in het team, was hij bang dat er kwaad over hem werd gesproken. Iets dat in de helft van de gevallen ook zo was, schat hij in.

‘Amsterdam is het moeilijkste maar ook coolste team waar ik ooit in heb gespeeld. Ik ging slechter spelen en kroop op dat moment zelf ook snel in de slachtofferrol, nadat Alyson weg was’, vertelt de zelfkritische Bain. ‘Ik ging van hero to zero. Het was allemaal misschien te snel gegaan. Ik speelde bij mijn droomclub, hockeyde in de Hockey India League, scoorde zestien doelpunten in mijn eerste seizoen bij Amsterdam. Vanaf toen ging het rap bergafwaarts. Alles ging verkeerd.’

De Schotse tophockeyer presteerde steeds slechter. Hij kon niet omgaan met de teleurstellingen en de druk van een topteam die hij bij Amsterdam en een jaar later bij HGC voelde. ‘Dat waren zware jaren. Ik heb er publiekelijk nooit eerder over gesproken, maar ik kreeg steeds meer last van paniekaanvallen. Ook daarna bij Hurley had ik er nog last van. Dan moesten we trainen, maar voelde ik alleen maar paniek. Dan belde ik Eva en mijn vriend Thom Hayward (aanvoerder Hurley, red.). Ik zei: ‘Mate, I’m not in a good place right now’. Ik kan niet komen trainen. Dan vertelde Thom dat aan Reinoud. Toen ik later zelf Reinoud sprak, begreep hij mijn gedrag soms beter. Ik voelde me vaak óf heel goed, óf heel slecht.’

Als Bain zich slecht voelde op het hockeyveld ging hij na de vrijdagavondtraining soms met zijn Britse vrienden heel veel bier drinken en sigaretten roken, waardoor hij zich de volgende dag alleen maar slechter voelde. ‘De stress werd me te veel. De stress om fulltime hockeyspeler te zijn en altijd te presteren. Ik had faalangst. Ook bij HGC, waar ze echt goed voor me waren, voelde ik me soms depressief. Ik heb overwogen om na HGC te stoppen met hockeyen, maar Hurley heeft me de kans op een tweede hockeyleven gegeven.’

Joaquin Menini (HGC) heeft gescoord tijdens HGC-Almere (4-1). Links Floris van der Linden (HGC), rechts Kenny Bain (HGC). Foto: Koen Suyk

Hurley-aanvoerder Hayward probeerde Bain zo goed mogelijk te helpen

Aanvoerder Hayward snapt heel goed waar de mentale problemen van Bain vandaan komen. ‘Zijn hele leven draait om hockey. Al zijn vrienden zijn verbonden met hockey. Als hockey zo belangrijk voor je is, dan is het logisch dat, als het niet zo lekker loopt, je in paniek kan raken’, reageert Hayward, die blij is dat hij zijn Schotse vriend heeft kunnen helpen op moeilijke momenten.

‘Een aantal keer heeft hij mij in paniek opgebeld. Dan zag hij gewoon niet in hoe het met zijn hockey en zijn relatie met andere spelers goed zou komen. Dat was faalangst. Hij vond dat hij niet de speler was, die hij kon zijn. Ik schrok er van. Ik ben wel nuchter en heb geprobeerd een spiegel voor hem te zijn. Ik denk zeker dat iedereen in de sport in min of meerdere mate faalangst heeft. Alleen bij Kenny was het extreem. Hij was vroeger de gevierde man bij Hurley en hij moest wennen dat de situatie anders is.’

De laatste keer dat Bain een paniekaanval kreeg, was in 2018 voor de playoff-wedstrijd tegen Almere, voor promotie naar de Hoofdklasse. Hij had het schitterende nieuws gekregen van Julia dat hij vader zou worden, maar hij raakte ook gestrest door de nieuwe situatie, een situatie die financieel meer druk zou geven op zijn werk als fulltime hockeyer. In het Amsterdamse Bos, op weg naar de belangrijke wedstrijd, kreeg hij een black-out en viel hij niet ver van Hurley van zijn fiets. Hij krabbelde op om naar de wedstrijd te gaan, maar was niet klaar voor een topprestatie. Die play-offs haalde de spits ondanks 27 goals in de reguliere competitie niet zijn niveau en brak hij zijn been. In plaats van te revalideren, ging hij juist meer feesten met vrienden. Hij wist dat hij toen iets aan zijn mentale problemen moest doen.

Kenny Bain met de Schotse lunch, in Amstelveen.

De paniekaanvallen zijn weg, de worsteling blijft

Hij praatte er vaak over met Müller, die eerder niet wist van zijn problemen. Hij ging naar de psycholoog. Sindsdien gaat het wat beter en heeft hij in ieder geval geen paniekaanval meer gehad. Dit seizoen worstelt hij bij de Bosuilen met zijn vorm. Het is iets wat hij maar niet kan accepteren. In zijn hoofd is hij nog de Kenny Bain van zijn glorietijd bij Hurley, de Schotse revelatie van het Amsterdamse Bos. In de realiteit behoort hij nu niet tot de eerste negen spelers van Hurley, zegt hij zelf. Net als iedereen heeft hij door de coronacrisis geld moeten inleveren van zijn salaris, maar Hurley heeft ervoor gezorgd dat hij door veel training te geven – onder andere bij Dames 1 – een bepaald basissalaris kan blijven ontvangen.

Wie Bain in zijn turbo-Engels hoort ratelen over zijn hockey, begrijpt de worsteling. Hij blijft hameren op het feit dat hij nu niet zijn niveau haalt, maar dat ‘ie dat zeker wel nog gaat doen. ‘Ik weet dat ik die Kenny weer kan zijn.’ Zijn gezicht betrekt elke keer als hij weer diezelfde woorden herhaalt. De prestatiedrang, de hunkering naar het verleden, de verbetenheid: je gunt de Schot wat meer ontspanning. Wat vaker die gulzige glimlach uit Glasgow, wanneer hij Haggis eet, in plaats van die dadendrang, die hem lijkt te verscheuren. ‘Ik ben een betaalde buitenlandse speler. Dit is mijn baan. Dit is mijn leven. Ik probeer mijn spel weer te vinden.’

Wil je jouw verhaal doen over mentale problemen of worstelingen in het hockey? Mail naar sander@hockey.nl

Lees ook 

• Empanadas eten met Mazzilli: ‘Nederlanders zouden harder moeten trainen’
• Ravioli eten met Tiddi: ‘Bizar dat we standaard geen krachttraining doen bij Kampong’