Dit zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoeksrapport

De KNHB heeft donderdagochtend de resultaten naar buiten gebracht van het onafhankelijk onderzoek naar het prestatieklimaat van de Oranje Dames van de afgelopen jaren. Hieronder staan de belangrijkste conclusies van het onderzoek.

Het onderzoeksbureau schetst in de samenvatting van haar rapportage een beeld van een prestatiecultuur onder leiding van bondscoach Alyson Annan die erop gericht was om het hoogst haalbare te bereiken, maar die tegelijkertijd voor een blinde vlek heeft gezorgd.

Volgens het onderzoeksbureau was er sprake van onder meer de volgende punten:

• Een prestatiecultuur waarbinnen onprettige, kwetsende en dubbelzinnige interacties worden ervaren in relatie tot bondscoach Alyson Annan, en in mindere mate tussen speelsters en stafleden.
• Een blinde vlek waardoor relationele en emotionele struggles en problemen met mentaal welzijn niet zijn opgemerkt.
• Een situatie waarin een aanzienlijk deel van de speelsters – maar ook enkele stafleden – (grote) druk, onzekerheid en angsten hebben ervaren.
• Een prestatiecultuur waarin openheid, eigenheid en eerlijkheid op de achtergrond zijn geraakt; mede door de ambitie en de wil om te winnen.
• Het ontstaan van aangepast gedrag door de cultuur, de selectiedruk, de sportieve ambitie en de angst door kwetsende/dubbelzinnige interacties.

Negatieve ervaringen met Annan

Uit het onderzoek komt naar voren dat een deel van de speelsters negatieve ervaringen heeft gehad met de relatie en de leiderschapsstijl van bondscoach Annan. Genoemde negatieve effecten hebben betrekking op bijvoorbeeld het verlies aan spelplezier, psychosociaal welzijn en vertrouwen in elkaar.

Voormalig bondscoach Alyson Annan doet een teambespreking tijdens Nederland-India (5-1) op de Olympische Spelen. Foto: Koen Suyk

Aangepast gedrag

Duidelijk wordt dat een deel van de spelersgroep zogenoemd ‘aangepast gedrag’ is gaan vertonen. ‘Uit wens om zich niet meer onveilig te voelen gaan mensen hun gedrag zo aanpassen dat ze proberen bescherming te vinden voor de bron van de onveiligheid’, omschrijft het onderzoeksbureau die term.

‘Wanneer aangepast gedag ontstaat bij een grote groep individuen, dan ontstaat er meestal ook een blinde vlek. Mensen voelen zich immers geneigd om de ‘schone schijn’ op te houden, daarom zullen zij niet open en eerlijk durven zijn. Belangrijke informatie blijft dus onbekend, er ontstaan ‘undiscussables’; een soort publieke geheimen of taboes. Het effect laat zich raden: door die blinde vlek worden bepaalde knelpunten niet gezien, oorzaken worden niet weggenomen en de situatie blijft bestaan.’

Uit het onderzoek komt ook naar voren dat niet alle speelsters en stafleden zich bewust zijn geweest van het aanzienlijke aantal personen dat moeite had met de situatie. Zij waren ‘verrast door de ernst, de emotie en de mate van escalatie van de situatie’.

Hard werken

Het onderzoeksbureau beschrijft in de rapportage naast negatieve kenmerken ook positieve kenmerken van de prestatiecultuur van het Nederlands elftal. De cultuur wordt door betrokkenen als zeer professioneel ervaren. Ook onderdelen als hard werken, altijd willen winnen en alles geven voor het team zijn deugden zijn als zeer positief omschreven. Deze zaken worden geduid als essentieel voor de successen die het team heeft geboekt. Ook worden er door de speelsters zorgen over geuit: als de cultuur verandert, dan zou dat niet ten koste moeten gaan van het harde werken.