Hockeymonoloog DvdH: ‘Uit liefde voor het spel naar SCHC gegaan’

In de serie ‘De liefde voor hockey’ praten hockeyers uitgebreid over hun liefde voor het spel. Vandaag middenvelder Carlien Dirkse van den Heuvel (31), aanvoerder van de Oranje Dames, die dit jaar in Londen hun wereldtitel prolongeerden. ‘Passjes over twee meter. Daar gaat het om in het hockey.’

‘Hockey is een teamsport. En ik hou ervan als dat zichtbaar is in ons spel. Eigenlijk zoals Barcelona voetbalt. Dat vind ik het mooiste wat er is. Dat je een tegenstander uitspeelt door positiespel en slimmigheidjes. Niet met een individuele actie, maar door passing. Dat is het ideaal. Als je kijkt hoe we met het Nederlands team het WK hebben gespeeld, dan benaderden we dat. De goals die we daar maakten: wij lieten hockey er makkelijk uitzien. Terwijl dat juist moeilijk is.’

‘Dat Lidewij Welten presste en ik een interceptie maakte. Dan ging de bal naar Laurien Leurink, naar Frédérique Matla, die weer terug passte naar Lidewij. Dat werkt bevrijdend. Dat niemand zelfzuchtig is en iedereen elkaar de bal gunt. In Londen was er de drive om het samen te doen. Daar hadden we de speelsters voor. Als mensen weten dat je gaat passen, lopen ze niet van je weg, maar komen ze naar je toe. Iedereen wilde de bal hebben in Londen. Daar hebben we hard op getraind. Dat er altijd drie opties zijn voor de pass. Dat vindt Alyson (Annan, red.) ook superbelangrijk.’

Dolle vreugde bij Oranje, na de 2-0 van Laurien Leurink tegen Engeland, in de kwartfinale van het WK. Vanaf links Frédérique Matla, Laurien Leurink, Lidewij Welten, Xan de Waard en Carlien Dirkse van den Heuvel. Foto: Koen Suyk

De heilige tweemeter pass

‘Waar ik het meest van houd zijn de tweemeter-balletjes. Dat vinden veel mensen onzinnige passjes. Dat zijn ze totaal niet. Je kunt elkaar natuurlijk over vijf meter inspelen. Je kunt elkaar ook op twee meter inpassen en de bal meteen weer terugkrijgen. Er zijn weinig mensen die dat begrijpen. Veel speelsters denken: hou ‘m gewoon zelf. Terwijl die twee meter balletjes iets doen met een tegenstander. Al is het maar een soort van mindfuck. Zoals Barcelona voetbalt. Die geven elkaar continu balletjes van twee meter, als ze naast elkaar staan.’

‘Die passjes geven een uitstraling van totale controle. Dat je het met elkaar doet. Je traint nooit op die twee meter passjes, maar ze zijn schitterend. Teamgenoten moeten elkaar begrijpen. Je hebt ook speelsters die een bal krijgen en dan gaan rennen. Die hartstikke goed zijn in een actie. Die moeten dat ook doen. En er zijn mensen waarmee ik die korte balletjes kan spelen. Bij SCHC begrijpen ze me. Caia (Van Maasakker, red.) speelt mij kort in. Dan krijgt ze die bal meteen terug. Als ik dat bij Ireen van den Assem (Den Bosch) en Lauren Stam (Amsterdam) doe, dan moet ze daar aan wennen en vragen ze: wat doe je?’

Door de as hockeyen is moeilijk

‘In de as gebeurt het. Daar is de magie. Dat heeft bondscoach Max Caldas op een mooie manier beïnvloed, voor de Olympische Spelen van 2012. Met twee middenvelders in het centrum en twee ervoor. Marilyn Agliotti en ik aanvallend. Maartje Paumen en Eva de Goede verdedigend. Max zei dat we niet in een bepaalde positie moesten staan, maar moesten voelen in het veld waar de ruimte lag. Eva, Maartje en Marilyn begrepen dat. Max wilde met ons door de as hockeyen. Tina Bachmann (afgelopen twee seizoenen coach SCHC, red.) wilde bijvoorbeeld altijd over de buitenkant. Terwijl ik dacht: je kunt wel altijd naar de zijkant spelen, maar dan komen we uit bij de hoekvlag. Uiteindelijk houd je het als team breed, om ervoor te zorgen dat je door de as kunt hockeyen. Ik waardeer de opbouw via de zijkant wel, maar de magie is in de as. Dat doet niets af aan wat er aan de zijkant gebeurt. Neem een Kyra Fortuin bij SCHC. Die is supersnel en belangrijk met haar rushes. Aan de zijkant kan ze haar talenten kwijt. Net zoals Ellen Hoog en Naomi van As graag aan de zijkant wilden hockeyen.’

‘Voor mij is dat anders. Ik vind door de as hockeyen het mooiste wat er is. Dat is ook het moeilijkste is wat je kunt doen als team. Als jonge speelsters – zoals Anna de Geus bij SCHC – dat snappen, kan ik daar zó van genieten. Je hebt een bepaald inzicht en gevoel voor ruimte nodig om door de as te hockeyen. Je hoeft geen actie te kunnen maken, maar kunnen voelen waar de andere middenvelders zijn.’

Na de wedstrijd tegen Huizen (5-1) praten aanvoerder Carlien Dirkse van den Heuvel en Caia van Maasakker over de tactiek. Foto: Willem Vernes

‘De gevaarlijkste pass die je als team kunt geven is de directe bal naar voren. Heel veel mensen zien of spelen die gewoon niet. Die draaien liever terug naar achteren. Terwijl de dodelijkste bal in het hockey de bal rechtdoor over de linkervoet van de verdediger voor je neus is. Dat is niet te verdedigen. Het mooiste is als je linie over linie hockeyt. Dat de verdediger de spits inspeelt en daarmee een linie overslaat. Die legt de bal dan weer terug. Dan ben ik een van de middenvelders die verbinding zoekt met de aanvallers. Verdedigers zijn over het algemeen ballwatchers. Als je combineert, passeer je ze makkelijker, dan met solo’s. Alyson wil ook het liefst door de as spelen. Als we dat een kwart proberen en het lukt niet, zegt ze ook: nu gaan we buitenom. Voordeel is dat het centrum weer vrijkomt.’

Hele lichte stick, met veel kromming

‘Ik heb een hele lichte stick, met het gewicht bovenin. Ik sla of flats bijna nooit. Dat kan ik ook niet. In mijn spel doe ik alles met een push. Dit seizoen speel ik met een nieuwe, krommere stick. Dat komt door Lauren Stam. Ik ging er deze zomer op een training mee spelen. Die wil ik, dacht ik. Het is eigenlijk een sleepstick. Daardoor kan ik er heerlijk mee pielen en pushen. Ik wilde met die stick in Londen spelen. Maar een training voor het WK gaf ik er een paar slechte ballen mee. Ik durfde het uiteindelijk niet aan. Nu ben ik even vrij geweest en speel ik het nieuwe seizoen met mijn krommere stick.’

‘Slaan gaat met die nieuwe stick een beetje ongecontroleerd, maar dat maakt me niet zoveel uit. Het is niet mijn favoriete oefening, om op goal te slaan. Ik mik altijd op de kruising en dan komt er negen van de tien keer zo’n lullig stuiterballetje. Voor de wedstrijd met elkaar overslaan vind ik verschrikkelijk. Maar dat doe ik wel, ook een beetje voor mijn teamgenoten, zoals Caia. Ik ben niet alleen gek op mijn stick, maar ook verliefd op mijn grip. Iedereen vindt dat ik een hele dikke grip heb, maar ik vind het zelf lekker. Ik draai altijd nog een dikke grip over mijn originele grip heen. Ik wil demping, ik wil in een soort kussentje knijpen, als ik hockey.’

Eva de Goede, Carlien Dirkse van den Heuvel en Kitty van Male met de wereldbeker. Foto: Koen Suyk

Naar SCHC gegaan uit liefde voor het spel

‘Toen ik twintig was en in Jong Oranje zat, ben ik van Den Bosch naar SCHC gegaan. Bij Den Bosch was het vooral veel ‘Let’s go, let’s go, let’s go. Sterk spelen. Schieten op doel!’ Ik heb megaveel respect voor hun succes. Maar bij Den Bosch voelde ik me onbegrepen en had ik het idee dat ze mijn spel niet waardeerden. Dan kreeg ik de bal en kaatste ik ‘m door. Maar zo spelen zij niet. Dan zeiden ze tegen me: Carlien, neem die bal aan en ga je duel spelen. Waarom geef je al die korte balletjes? Hak eens op goal! Terwijl ik wilde kaatsen. Ik dacht: hoezo neem je mijn kaatsbal niet aan? Ik ben als speelster te frivool, te losbandig om bij Den Bosch te spelen. Je moet mij niet in een hokje plaatsen en opdrachten geven. Zo, van: je móét dit doen als je op deze positie staat. Ik kan dat niet.’

‘Toen zag ik SCHC hockeyen, waar mijn zus (Daniek Dirkse van den Heuvel, red.) en Marise Jongepier, mijn huisgenoot, ook speelde. Toen ik ze zag, dacht ik: zo kan het dus ook. Dit is veel leuker, lekker combineren met elkaar. Het was een moeilijke keuze om weg te gaan, want ik speelde in het beste team van Nederland. Maar ik heb het uit liefde voor het spel gedaan. Ik koos op dat moment voor lekker hockeyen.’

Carlien Dirkse van den Heuvel met overzicht, in de wedstrijd tegen China, bij de 4-Nations in Breda. Foto: Koen Suyk

Als liefhebber geniet ik van ons spel

‘Vroeger stond ik in de aanval en maakte ik vijftien goals per seizoen. Maar Janneke Schopman heeft me bij SCHC op het middenveld gezet. Dat is achteraf een goede keuze geweest. Omdat ik meer oog heb voor anderen, dan dat ik zelf op goal wil schieten.’

‘Als liefhebber vind ik het spel dat wij met SCHC spelen, mooier dan dat van Den Bosch. Maar we zijn er tot nu toe geen kampioen mee geworden. Dat is wel het doel. Want ik haat verliezen. Als ik een duwtje links of rechts moet geven om te winnen, zal ik dat nooit nalaten. Het is irritant dat lelijk hockey soms wint. En frustrerend als schoonheid verliest. Uiteindelijk wil ik als speelster dat schoonheid en effectiviteit samen komen, zoals op het WK met Oranje.’

Lees ook:

• Hockeymonoloog Valentin Verga: ‘De bal is als een vrouw’