Erik Gerritsen: ‘Liever in verlegenheid dan dat mensen zwijgen over racisme’

Na de dood van George Floyd in Amerika woedt wereldwijd de discussie over racisme. Ook in Nederland lopen de emoties hoog op. Dat werpt de vraag op: hoe zit het in hockeywereld? In dit (voorlopig) laatste deel van onze serie een gesprek met Erik Gerritsen, directeur van de KNHB. ‘Wij moeten als bond zelf het goede voorbeeld geven. Vooral door explicieter in gesprek te gaan.’

De internationals Terrance Pieters en Xan de Waard die naar buiten treden over racisme in de hockeysport, de ervaringen van de voorzitter van Feijenoord, van oud-international Maartje Scheepstra en van coach Siegfried Aikman. Plus het betreurenswaardige racisme-incident bij Groningen – Pinoké. In de racismediscussie zijn ook uit de hockeysport de afgelopen weken diverse voorbeelden naar boven gekomen. Hoe kijk jij daar naar?
Erik Gerritsen: ‘Ik ben er toch wel van geschrokken. Het uitschelden van gekleurde spelers vind ik in die verhalen het meest schokkend. Voor mij is dat totaal onacceptabel. Dat mag nooit voorkomen, maar zeker niet in een sport waar we sportiviteit en respect hoog in het vaandel hebben staan en we volgens mij over het algemeen fijn met elkaar omgaan. Ik hecht veel waarde aan tolerantie en vind het belangrijk iedereen te accepteren zoals hij is. Maar dat geldt, zo blijkt nu weer, helaas niet voor iedereen in onze sport.
Net als Seve van Ass bij Studio Sport moet ook ik erkennen dat ik niet wist dat dit speelde. Volgens mij komt dat omdat we er in het hockey niet expliciet over praten. Daardoor weten of horen we het niet. Dat geldt niet alleen voor racisme, maar gold bijvoorbeeld ook voor de problemen rond homo-acceptatie, waarmee Thijs de Greeff (oud-international, red.) enkele jaren geleden naar buiten trad.’

Bijeenkomst Hockey voor iedereen tijdens het EK 2017. Erik Gerritsen nu: ‘Wij moeten beter duidelijk maken dat we racisme niet tolereren. En uitdragen dat als het wel gebeurt, je daar met ons heel gemakkelijk en laagdrempelig over kunt praten. Wij moeten daarbij als bond zelf het goede voorbeeld geven.’ Foto: Koen Suyk

Dat is toch opmerkelijk aangezien al jaren de campagne ‘Hockey voor Iedereen’ voeren. Kunnen we constateren dat jullie tekort zijn geschoten?
‘Ik ben er altijd van overtuigd geweest dat Terrance, Siegfried en Maartje net als iedereen onderdeel uit konden maken van onze wereld. Ik schrik er daarom niet alleen van dat zij dit meegemaakt hebben, maar ook dat zij zich lang niet comfortabel genoeg voelden om erover te praten. Dat zegt iets over ons en over onze wereld. Dat ligt niet aan hen, wij moeten ons meer open stellen.’
‘Wij moeten beter duidelijk maken dat we racisme niet tolereren. En uitdragen dat als het wel gebeurt, je daar met ons heel gemakkelijk en laagdrempelig over kunt praten. Wij moeten daarbij als bond zelf het goede voorbeeld geven. Vooral door explicieter in gesprek te gaan.
Laat ik een persoonlijk voorbeeld geven. Siegfried Aikman ken ik al vanaf het moment dat ik een jongetje van elf jaar was en met mijn vader elke week meeging die toen zijn trainer-coach van AMVJ Heren 1 was. Toen ik 31 jaar was, werd Siegfried mijn trainer bij Kampong Heren 1. Ik durf te zeggen dat wij altijd een goede band hadden en nog steeds hebben. Maar in al die jaren hebben Siegfried en ik nooit expliciet over zijn racisme-ervaringen in het hockey gesproken. Ik heb altijd gedacht dat hij zich heel fijn beweegt in de hockeywereld. De les van nu is: vraag ernaar, praat erover en stel je er open voor. We zullen ook als bond extra stappen moeten zetten.’

Paul Veldhuijzen is oprichter en verenigingsmanager van HC Feijenoord, volgens Erik Gerritsen een voorbeeld van een hockeyclub met een divers ledenbestand doordat de vereniging vanuit de Rotterdamse wijk is opgezet. Foto: Willem Vernes

Meldingen

Registreren jullie als KNHB het aantal meldingen van discriminatie? Er is namelijk geen meldpunt voor discriminatie. Waar kunnen hockeyers zich melden als ze te maken krijgen met racisme of discriminatie?
‘Racisme en discriminatie zijn ongewenst gedrag. Alle gevallen van ongewenst gedrag kunnen worden gemeld bij de vertrouwenscontactpersoon bij de club en de KNHB. Dat systeem werkt goed. Wij registreren het aantal meldingen van ongewenst gedrag. De meeste van die gevallen hebben betrekking op de gezagsrelatie, machtsmisbruik en bijvoorbeeld verbaal geweld. We hebben de afgelopen jaren weinig officiële meldingen van discriminatie gekregen. Wat niet wil zeggen dat er geen voorvallen zijn geweest, maar wij zijn daarover niet geïnformeerd. Dat betreur ik.
Een paar jaar geleden onderzocht een commissie onder leiding van Klaas de Vries seksuele intimidatie en misbruik in de sport. Ook toen heb ik gezegd dat wij ons graag zo open mogelijk stellen voor meldingen. Het aantal meldingen steeg na uitkomst van dat rapport ook licht.
Ik roep nu iedereen in de hockeywereld op zich met voorvallen van racisme of discriminatie te melden bij de club of de KNHB. Ik heb liever dat we daarmee geconfronteerd worden en dat ik het een paar keer moeilijk heb of in verlegenheid wordt gebracht door voorvallen van mensen die naar voren durven te stappen, dan dat mensen die voor zich houden.’

In 1998 tijdens het WK in Utrecht zijn we een familiesport geworden. We moeten nu de stap zetten naar een sport voor iedereen.’ Erik Gerritsen

Behalve incidenten van racisme blijft hockey in vergelijking met andere sporten ook een erg witte wereld. Wat doen jullie er aan?
‘Hockey is geen afspiegeling van de maatschappij. Dat zouden we meer kunnen, moeten en willen zijn. Historisch gezien waren we een elitesport. In 1998 tijdens het WK in Utrecht hebben we onze coming out gehad en zijn we een familiesport geworden. We moeten nu de volgende stap zetten naar een sport voor iedereen.’

Strategie

Zitten alle clubs daar wel op te wachten? We zien amper initiatieven om een meer gemêleerde samenstelling van het ledenbestand te krijgen bij clubs. Het lijkt of clubs het wel prima vinden zo.
‘Dat vinden ze dus niet. We hebben voor ons nieuwe strategieplan, dat in de loop van dit jaar wordt gepresenteerd, ook gevraagd wat de clubs belangrijk vinden. Die sessies en enquêtes hebben we al eind vorig jaar en aan het begin van dit jaar gedaan. Daar kwam als een van de belangrijke punten uit dat de clubs juist meer diversiteit op de verenigingen willen.
Probleem daarbij is wel dat een deel van de verenigingen vol zit. Die kunnen geen kant op. Dan steek je minder tijd in nieuwe leden, maar ben je vooral bezig om je huidige leden te bedienen en bijvoorbeeld voldoende scheidsrechters te regelen. Maar in de basis vinden die clubs de huidige situatie niet prima. En wij als bond ook niet. Dat ga je terugzien in het nieuwe strategieplan en daar hebben we ook al plannen voor.’

Terrance Pieters met Agustin Mazzilli van Argentinië. Foto: Koen Suyk

Als veel bestaande verenigingen vol zitten, hoe krijg je dan meer diversiteit in het hockey?
‘Door nieuwe hockeyverenigingen op te starten vanuit de wijken, het hockey dus naar de wijken te brengen. Daar willen we in meerdere steden een rol in gaan spelen. Zo hebben kinderen een minder hoge drempel om op hockey te gaan. Een goed voorbeeld hiervan is hockeyclub Feijenoord. Die is vanuit de wijk gestart en heeft nu een heel divers ledenbestand.’

Als we over vijf jaar dit gesprek weer hebben. Waar moet de hockeysport dan staan?
‘Ik hoop dat we dan duizenden nieuwe kinderen hebben die vanuit stadswijken bij een hockeyclub spelen. En dat de nieuwe Terrance Pieters niet voelt dat het nog nodig is om zo’n interview te geven over racisme in de hockeysport.’