200 Interlands voor Lidewij Welten: altijd frivool gebleven

Lidewij Welten beleeft een bijzonder moment in haar carrière. De Pro League-finale tegen Australië van 29 juni was haar tweehonderdste optreden in Oranje. Aan de hand van een aantal foto’s en persoonlijke video’s van betrokkenen halen we samen met de 28-jarige aanvaller herinneringen op.

Debuut in Helmond

Welten maakte haar debuut in Oranje op 7 april 2008. In Helmond speelde Nederland een interland tegen Duitsland (4-2 zege), in voorbereiding op de Olympische Spelen van Beijing later dat jaar.

‘Ik ben hier zeventien jaar. Man, wat een jonge koppies hadden wij toen! Ik weet niet veel meer van mijn debuut, je beleeft zo’n hele periode in een roes. Ik herinner me wel dat het erg druk was met ruim 4.500 toeschouwers. Ik denk dat ik best zenuwachtig was, maar de gretigheid overheerste. Ik had er enorm veel zin in en wilde gewoon dat het zou beginnen. In Helmond had ik eerder ook mijn eerste districtsselectie gehad, van waaruit ik in de Zuid-Nederlandse selectie terecht kwam. Bovendien komt de familie van mijn vader uit Helmond. Dat maakt het bijzonder dat ik juist dáár mijn eerste interland speelde.’

Onbevangen op pad

Met slechts zes interlands aan ervaring mocht Welten zich al opmaken voor haar toernooidebuut, en meteen eentje van jewelste: de Olympische Spelen van 2008 in Beijing.

‘Ik heb zo genoten van alles wat ik in Beijing heb meegemaakt. Ik was best wel ontspannen daar. Het overkwam me gewoon allemaal. Ik had wel zenuwen, maar op een heel andere manier dan later in je carrière. Het was meer de speelsheid van een jonge puppy. Dat zie je duidelijk terug op de foto met Naomi van As. Ik dacht alleen maar enthousiast: “Oh yes, wat gaan we allemaal doen?” Ik was in die fase van mijn leven vooral met mezelf bezig en met zin hebben.’

‘Ik weet nog dat we in Beijing een keer in een kamer waren met zijn allen en dat sommige speelsters toen moesten huilen. Ze waren onzeker en hadden last van de toernooispanning. Eva de Goede en ik zaten daar als broekies tussen en wisten helemaal niet dat dat speelde bij anderen. We vonden het allemaal wel leuk wat we meemaakten. Die onbevangenheid die we hadden was uniek, maar die gaat snel weg. Ook in je spel. Vroeger namen mensen genoegen met een leuke actie die ik maakte. Dat is nu niet meer. Nu moet het iets opleveren, anders doe ik het niet goed.’

Vertrouwen van Lammers

Het was Marc Lammers die Welten in oktober 2007 voor het eerst bij de Oranje-selectie haalde. Hij belde haar na een training van Jong Oranje en vroeg of ze naar Den Bosch wilde komen. Daar vertelde Lammers haar het goede nieuws. Welten zelf had dat niet zien aankomen: ‘Ik dacht dat ik op zijn kinderen moest passen of zoiets.’

‘De bondscoach die je laat debuteren, heeft altijd een bijzonder plekje in je sportloopbaan. Dat frivole waar Marc het hier over heeft, dat hoor ik vaker van mensen terug. Ik denk ook dat dat mijn rol is in een team: voor ontspanning zorgen, zorgen dat mensen lekker in hun vel zitten en dat de sfeer goed is. Dat doe ik niet door heel erg over dingen na te denken, maar door gewoon te zijn wie ik ben. Ik kan volledig mezelf zijn in de groep. Toen ik net bij Oranje aansloot leek ik rustiger, maar dat was eigenlijk niet zo. Ik ben een flapuit, en dat was toen niet anders. Laat ik het zo formuleren: ik bemoeide me minder met zaken die er echt toe doen. In dat opzicht was ik rustiger. Maar ik was niet het verlegen meisje. Dat ben ik nooit geweest.’

‘Als ik hoor hoe Marc mij beschrijft in mijn eerste interlands, dan denk ik dat je dat nog steeds terugziet. In de kern ben ik hetzelfde meisje gebleven, alleen dan een meer volwassen versie, met meer ervaring en meer hockeybagage. Die frivoliteit zal ik altijd houden, binnen en buiten het veld. Zo ben ik, dat zit in me. Uiteindelijk ben ik een vrolijk meisje en dat is wat ik uitstraal.’

Als puppy tussen de giganten

De gewonnen olympische finale van Beijing (2-0 tegen China) was Weltens dertiende interland in Oranje. Een enorm verschil met de karrenvracht aan ervaring die speelsters als Minke Smeets (270 caps), Fatima Moreira de Melo (257), Minke Booij (227), Janneke Schopman (171), Miek van Geenhuizen (160), Naomi van As (101), Lisanne de Roever (100) en Maartje Paumen (foto, 76) op dat moment hadden.

‘Héél vroeger keek ik op tegen Mijntje Donners. Toen ik haar voor het eerst zag, dacht ik: Wow, daar heb je Mijntje! Bij Den Bosch kreeg ik in de jeugd training van Minke Booij, een jaar later van Janneke Schopman. Daarna zag ik die twee samen met enkele andere meiden terug bij Oranje, dus het was geen enorme gewenning dat ik ineens met ze samenspeelde. Ik kende ze gewoon al. Ik weet nog wel dat ik voor het eerst op de kamer lag bij Fatima (Moreira de Melo, red.). Dat vond ik best spannend, want ik kende haar niet en zij was een belangrijke speelster. Maar Faat was eigenlijk heel relaxed. Wel luisterde ik als jonkie meteen naar de oudere internationals. Als die zeiden: Kom, we gaan eten, dan ging je meteen mee. Dat is het enige dat ik nu zelf ook merk. Voor de rest merk ik er weinig van dat anderen naar mij opkijken. Als dat al zo is.’

Dartelen onder Kruis

In haar 26ste interland kwam Welten voor het eerst tot scoren voor Oranje. Dat gebeurde tijdens het EK 2009 in Amstelveen op 22 augustus, in de groepswedstrijd tegen het nietige Azerbeidzjan (10-0), onder toenmalig bondscoach Herman Kruis. Die had haar ook jarenlang onder zijn hoede als hoofdcoach van Den Bosch.

‘Herman heeft mij op een sympathieke manier een bepaalde hardheid bijgebracht. Hij is van de no-nonsense, is recht voor zijn raap. Hij heeft van mij een betere hockeyster gemaakt, maar ook een betere sporter. De cultuur die we onder zijn leiding bij Den Bosch hadden, heeft hij bewaakt. Hij heeft mij geleerd om daarin mee te gaan. Zo’n opmerking over die studie, dat is typisch Herman. Hij is leraar en is iemand die je iets méér wil meegeven dan louter hockeytechnieken- en tactieken.’

‘Grappig dat ook Herman het heeft over hoe dartel ik was en hoe alles me in het begin overkwam. Het is moeilijk om altijd op die manier te kunnen blijven spelen. Er zijn periodes dat ik iets meer nadenk over wat ik op het veld doe, maar dat past eigenlijk niet bij het spelletje dat ik speel. Dat zijn lastige momenten. Als je in de flow zit, gebeurt het gewoon. Zoals afgelopen zomer tijdens het WK in Londen. Dat is hockeyen zonder na te denken. De momenten waarop je meer nadenkt zie je wel aankomen, maar je kunt ze niet stoppen. Je leert er door de jaren heen wel beter mee om te gaan, zodat je in die fases toch een voldoende kunt halen.’

De eeuwige lach

Wat opvalt na bijna tweehonderd interlands is het plezier dat Welten nog altijd uitstraalt. Tijdens de wedstrijd is er de concentratie en de focus, maar kijk naar haar gezicht tijdens de warming-up en bij de volksliederen en je ziet haar altijd lachen, met en óm haar ploeggenoten.

‘Je zou denken dat ik na bijna tweehonderd interlands de tekst van het Wilhelmus wel beheers, maar niets is minder waar. En ik ben niet de enige. We maken nog geregeld foutjes als we het volkslied zingen. Dan schieten we bijna in de lach als iemand zich verspreekt. Ik moet ook eerlijk zeggen dat we niet de beste zangkwaliteiten hebben, haha. Dat werkt ook vaak op de lachspieren. Het tekent ook de lol die we onderling hebben, want die is oprecht. We zijn een team dat plezier en frivoliteit uitstraalt. Dat willen we vasthouden. Uiteindelijk ben ik ooit gaan hockeyen omdat ik het leuk vond. Hoe hard we er ook voor werken en hoe spannend finales ook kunnen zijn, je doet het uiteindelijk omdat je het leuk vindt.’

Geleerd te juichen

De laatste jaren zien we deze beelden van Welten steeds vaker: een oerkreet en een gebalde vuist na een treffer die ertoe doet. Op bovenstaande beelden gebeurde dat op het WK na haar openingstreffer tegen Engeland (kwartfinale) en haar beslissende goal in de shoot-outserie tegen Australië (halve finale). Ook afgelopen donderdag, na haar winnende goal tegen Duitsland (2-1) in de halve finale van de Pro League, juichte ze op dezelfde manier.

‘Ik heb door de jaren heen leren juichen. Toen ik vroeger scoorde, juichte ik heel meisjesachtig, met zo’n blij sprongetje. Niet om aan te gluren. Vroeger overkwam het hockey me, nu beleef ik alles veel bewuster. Ik draag meer bagage met me mee. Door wat je allemaal hebt meegemaakt, wordt de beleving intenser. Zo’n WK-wedstrijd in Londen tegen Engeland, de ploeg waartegen we de olympische finale van 2016 verloren… Dan krijgt een doelpunt automatisch een extra lading. En dat uit zich dan op deze manier. Als ik de 9-0 maak tegen Italië zul jij mij niet zo zien juichen als op deze beelden.’

‘Ik heb nu 74 doelpunten gemaakt in 199 interlands. Natuurlijk hadden het er meer kunnen zijn, zeker als ik kijk naar de scoringskansen in de voorbije wedstrijden in de Pro League. Maar ja, niet alles kan raak zijn. Dat hoort ook bij het hockeyspelletje. In het begin had ik een andere taak als aanvaller. De defensie van de tegenpartij bezighouden, voor dreiging zorgen, strafcorners halen. Later onderscheid je je ook door te scoren. Al met al ben ik tevreden met mijn productie.’

Prijzenpakker

Welten speelde tot nu toe vijftien finales met Oranje en stapte daarin tien keer als winnaar van het veld, een ongekende score. In de rijke historie van de Oranje Dames zijn er slechts vier speelsters die nóg meer prijzen verzamelden met het Nederlands elftal: Maartje Paumen (twaalf), Naomi van As, Ellen Hoog en Kim Lammers (elk elf). Wint Welten met Oranje de Pro League en het EK in augustus van dit jaar, dan heeft ze het nationale record van Paumen al geëvenaard.

‘Dit vind ik een heel mooie foto, vlak na de gewonnen WK-finale tegen Ierland van vorig jaar. We stonden hier voor het vak waar onze families zaten. We hebben dit toernooi heel veel plezier gehad en dat ook uitgestraald. De trots en het plezier, dat zie je terug in deze foto. Persoonlijk was dit voor mij een geweldig toernooi. Mijn ouders, zus, vriend en mijn vriendinnen waren erbij, de sfeer in de groep was goed, we zaten op een mooie plek in Londen, ik speelde lekker: ik voelde me echt gelukkig. Alles klopte tijdens het WK.’

‘Dat ik de speelster kan worden met de meeste hoofdprijzen in de Oranje-historie, bezorgt me kippenvel en maakt me trots. Maar het is niet iets waar ik bewust mee bezig zijn. Als ik continu stil zou staan bij alles wat ik gewonnen heb, dan verlies ik de focus. Ik moet stap voor stap vooruit blijven kijken als topsporter. Ik ben onderdeel van een team en ben niet bezig met mijn eigen prijzenfestival. Ik wil goud pakken op het EK omdat we dan naar de Spelen van Tokio gaan. En in Tokio wil ik goud pakken omdat er genoeg meiden zijn die nog geen olympisch goud hebben gewonnen. Ik gun ze dat gevoel, dat succes. Ik wil daar zelf graag winnen omdat ik weet dat we het kunnen en omdat het zo tof is om daar goud te pakken.’

Onvoorwaardelijke steun

Martin en Silvia Welten zijn aanwezig geweest bij álle interlands van hun dochter, op de verre uitwedstrijden in de Pro League van begin dit jaar na. Van Helmond tot Amstelveen, van Beijing tot Rosario en van Athene tot Sydney. Tienduizenden kilometers hebben de twee afgereisd om ervoor te zorgen dat hun dochter altijd vertrouwde gezichten zag als ze tijdens de volksliederen naar de tribune keek.

‘Ik vind het heel speciaal dat mijn ouders zo betrokken zijn en altijd voor me klaar staan. Ze steunen me altijd, wat ik ook doe. Ze zullen zich nooit bemoeien met teamsituaties, alleen met mij persoonlijk. Als ik ze een berichtje stuur dat ik morgen ergens moet zijn, dan brengen ze me. Als ik even te druk ben en ik kom niet aan mijn was toe, dan komt mijn moeder naar Den Bosch gereden om me te helpen. Dat gebeurt gelukkig niet vaak hoor, maar ze zullen alles voor me doen als dat nodig is. Die onvoorwaardelijke steun, die waardeer ik enorm en daarom raakt deze video me ook zo. Zonder mijn ouders had ik dit allemaal nooit bereikt. Nooit.’

De getoonde foto’s bij dit verhaal zijn afkomstig van Koen Suyk en Martin Welten.