Talentontwikkeling: hoe combineren ze sporten bij Schaerweijde?

Zeven jaar geleden ging oud-international Suzan van der Wielen-Veen – 191 interlands, 70 doelpunten – met topopleiders uit onder andere de sectoren algemene lichamelijke opvoeding, hockey en tennis praten, om te achterhalen wat de beste jeugdopleiding zou zijn voor hockeyclub Schaerweijde. Het resulteerde in een programma waar er nadrukkelijk plek is gemaakt voor andere sporten.

In Zeist wordt er bij de selectieteams van de D- en C-jeugd drie keer per week getraind, maar is er in drie blokken van zes tot acht weken plek ingeruimd voor andere sporten*. Eén van de drie trainingen wordt er dan niet gehockeyd. Blokken kunnen er zo uitzien: eerst karate, dan loopscholing en in het derde blok judo. Andere balsporten zoals voetballen, handballen of rugby kunnen ook tijdens een hockeytraining gedaan worden. Volgens het jeugdplan van Schaerweijde is hockey vanaf veertien jaar een sport om te specialiseren en gaan ze uit van het idee dat motorisch breed opgeleide kinderen beter presteren dan kinderen die slechts één sport hebben beoefend.

‘In het begin moesten kinderen hier wel aan wennen. Ze vroegen: ik zit toch op hockey? Waarom moet ik judo of karate doen? Je moet het ze goed uitleggen, dan zien kinderen er het voordeel van’, vertelt Van der Wielen-Veen, partner van oud-international Stephan Veen. Ze wonen in Zeist en hun kinderen hockeyen bij Schaerweijde.

‘Hockey kan soms een eenzijdige sport zijn. Je kunt wel altijd oefenen op je linkerbeen voor zetten als je een bal slaat of pusht, maar als je nog geen bal kunt vangen is je algehele hand-oog-coördinatie laag. Je moet als kind goed leren bewegen en dat betekent tot je veertiende niet alleen maar hockeyen. Het is: jong geleerd, oud gedaan. Daar heb je de rest van je leven plezier van. Zeven jaar geleden ben ik samen met Bas Bogaard (oud-trainer van Schaerweijde, red.) begonnen met het transformeren van de jeugdopleiding. Het opleiden en aantrekken van een goed technisch kader is van heel groot belang om de kwaliteit van de training te vergroten, daar zijn we eerst mee begonnen. Na ongeveer twee seizoenen hebben we stap voor stap verbredingssporten, zoals judo, kickboksen, loopscholing en karate aan het trainingsprogramma toegevoegd. Nu zijn de details goed ingevuld en is het onderdeel van een trainingsweek. De verbredingssporten kunnen we in onze eigen sporthal aanbieden zodat deze makkelijk met de hockeytraining gecombineerd kan worden.’

Andere sportclubs in Zeist zijn niet bang dat ze worden ‘opgeslokt’ door de bijzondere benadering van hockeyclub Schaerweijde, dat naast tennisclub Shot ligt. ‘Integendeel. Het is echt een win-win-situatie. Wij hebben bijvoorbeeld een samenwerking met de judoclub. Die levert de matten en de trainers. Sommige kinderen gaan daardoor ook op judo.’

Stephan Veen en Suzan van der Wielen-Veen met zoon Lucas Veen bij de zaalhockeyfinale C-jeugd in Rotterdam. Foto: Koen Suyk

Opleiding

In het jeugdplan van Schaerweijde is er bij de jongste jeugd een focus op plezier (veel spelvormen en uitdagende trainingen) en ligt de technische nadruk op pushen, stoppen en slaan. In de D- en C-jeugd staat het breed motorisch opleiden, de ontwikkeling van het individu en het verhogen van de weerstand centraal. Vanaf de B wordt er echt gespecialiseerd in de hockeyspecifieke opleiding met drie trainingen van anderhalf uur, een focus op individuele specialismen, het herkennen van spelsituaties en het zelfoplossend vermogen. Met de nadruk op het proces en niet op het resultaat. Tevens wordt er een begin gemaakt met kracht- en looptraining zoals de topseniorenteams doen.

‘We zijn hier niet mee begonnen om kampioen te worden in de jeugd, maar om kinderen individueel beter te maken en te zorgen dat ze beter gaan hockeyen, zodat ze door kunnen stromen naar Heren en Dames 1’, aldus de oud-international, die wel ziet dat er sinds de implementatie van het jeugdplan in beduidende hogere klassen wordt gespeeld en meer talenten doorstromen naar vertegenwoordigende elftallen.

Den Bosch – Schaerweijde, coach Bas Bogaard.

Op zeventienjarige leeftijd debuteerde Van der Wielen-Veen zelf bij Oranje. Ze heeft een schat aan ervaring en zag de afgelopen jaren, met vallen en opstaan, in de jeugdopleiding bij Schaerweijde hoe het er in de jeugd aan toegaat. ‘De echte toppers van de toekomst herken je op zondagmiddag. Dat zijn de kinderen die bij de eerste elftallen komen kijken en dan alleen maar aan het rommelen zijn met bal en stick. Dat is niet omdat ze dat moeten, maar omdat ze dat zelf leuk vinden en intrinsiek gemotiveerd zijn om beter te worden. Als je als ouders gaat pushen hebben kinderen geen eigen keuze meer’.

Omdat de ouders zo belangrijk zijn, staat hun rol expliciet in het jeugdplan van Schaerweijde omschreven. Tijdens de wedstrijd moeten ouders het team en niet alleen hun eigen kind aanmoedigen. Ook moeten ze zich onthouden van aanwijzingen of commentaar met betrekking tot het hockeyspel of de arbitrage. Ook mogen ouders niet naast de dug-out staan en zich bemoeien met de coaching.

Suzan van der Wielen-Veen bij de NK-finale zaal in Rotterdam. Foto: Koen Suyk

Ouders: geniet van uw kinderen

Van der Wielen-Veen is ervan overtuigd dat ouders hun kinderen niet te veel moeten pushen maar ook absoluut niet te veel moeten pamperen. Mentaal weerbaar worden, leren doorzetten als het even niet lukt: ‘Kinderen moeten tegenwoordig al zo veel in hun leven. Als je te veel forceert in het begin, stoppen ze er op een gegeven moment mee. Geloof me, de echte schifting gaat automatisch, de grote talenten komen altijd bovendrijven. Het is daarom belangrijk om ze breed motorisch op te leiden en te zorgen dat ze zo lang mogelijk plezier blijven houden. Als ze écht goed worden, moeten ze namelijk nog heel lang mee in hun topsportcarrière. Ik zou zeggen tegen ouders: geniet vooral van je kinderen. Ook van hun fouten.’

* Letterlijke tekst uit jeugdplan Schaerweijde waarom er voor andere sporten is gekozen

Judo: Leren om fysiek contact te maken met andere kinderen (sociaal, fysiek). Leren vallen, rollen en weer opstaan (fysiek, mentaal), overzicht houden (kijken naar tegenstander). Verdedigingssport en daarom gericht op het ontwijken/ verdedigen van duels (fysiek, mentaal).


Loopscholing: verbeteren van het voetenwerk, met name gericht op verhogen van de snelheid en het verbeteren van het wenden en keren (fysiek). Blessurepreventie.

Karate: Balans! Leren om fysiek contact te maken met andere kinderen (sociaal, fysiek). Verbeteren van het voetenwerk (fysiek). Aanvalssport en daarom gericht op het aanvallen van duels (fysiek, mentaal). Leren van zelfbeheersing (mentaal). 


Lees meer over talentontwikkeling:

• ‘In de D moet je drie keer per week trainen, als je iets wilt bereiken’
• Max Caldas gelooft in brede motorische ontwikkeling kinderen
• Brenninkmeijer: ‘Overbelasting kinderen komt voort uit angst clubs’
• KNHB-talentcoördinator Gerold Hoeben: ‘Voor kinderen is twee keer trainen en een wedstrijd het maximum’
• Column Rob Reckers: ‘Kids die vijf keer trainen. Doe ff normaal’