Instituut Sportrechtspraak buigt zich over beschuldigingen in zaak Noordwijk

Het Instituut Sportrechtspraak (ISR) heeft een onderzoekscommissie ingesteld nadat het instituut door de KNHB is gevraagd om een algemeen cultuur-onderzoek te doen, mede naar aanleiding van mogelijk grensoverschrijdend gedrag bij hockeyclub Noordwijk. ‘Het onderzoek heeft een bredere blik’, zegt Henk van Aller van het ISR.

Begin augustus schreef het AD een uitgebreid artikel over een anonieme brief, die de krant via klokkenluidersplatform Publeaks had ontvangen, waarin stond dat trainers van de club minderjarige meisjes hadden verleid tot seks. Een kleine maand later publiceerde het AD een follow-up waarin twee meisjes vertelden slachtoffer te zijn geweest van deze praktijken.

Anonieme brief

Het bestuur van Noordwijk was vorig jaar mei in een anonieme brief al op de hoogte gesteld van het grensoverschrijdende gedrag, maar eigen onderzoek leverde niets op. Niet alleen omdat de enige trainer die in de brief bij naam werd genoemd ontkende, maar ook omdat verdere bewijzen voor de beschuldigingen ontbraken.

Wel stelde de club een vertrouwenspersoon aan en werd de kwestie gemeld bij het Centrum Veilige Sport Nederland en de KNHB. Omdat er sprake is van een diffuus beeld besloot de KNHB in goed overleg met Noordwijk en het Centrum Veilige Sport Nederland de kwestie voor te leggen aan het ISR.

Tuchtrecht

Het Instituut Sportrechtspraak fungeerde van oorsprong als tuchtcommissie voor kleine sportbonden die geen eigen tuchtcommissie konden inrichten of ondersteunen. Inmiddels geeft het ISR invulling aan het tuchtrecht voor zeventig sportorganisaties waarbij aanklagers middels onderzoekscommissies misstanden en integriteitskwesties laten onderzoeken.

‘De hockeybond heeft ons benaderd’, zegt Van Aller. ‘Zij zijn niet bij ons aangesloten, maar kunnen wel gebruikmaken van het ISR. De KNHB had behoefte aan een onafhankelijk onderzoek na de melding van Noordwijk.’ ISR is ook door de KNHB benaderd omdat de organisatie eerder “algemeen Cultuur Onderzoeken” binnen andere sporten uitvoerde.

We kunnen niet zomaar afgaan op de publicaties in de media, dat moet verder worden onderzocht. Henk van Aller over het onderzoek van het Instituut Sportrechtspraak

Over de inhoud van het onderzoek kan Van Aller niets zeggen, maar ‘het onderzoek heeft een bredere blik. Er wordt gesproken over losbandigheid. Is dat de cultuur van de club? Of is dat van horen zeggen? Zijn het geruchten? We kunnen niet zomaar afgaan op de publicaties in de media, dat moet verder worden onderzocht. We moeten het een en ander zo concreet mogelijk in beeld krijgen’

Met de KNHB is ook besproken dat er uit het algemeen Cultuur onderzoek en /of, een klacht(en)/melding(en) naar voren zou kunnen komen die middels het Reglement Ongewenst gedrag onderzocht zou moeten worden en / of adviezen/maatregelen die binnen NHC uitgevoerd moeten gaan worden om tot een verbeterd pedagogisch en sociaal veilig klimaat te komen.

Archiefbeeld. Foto: Willem Vernes

‘Dat zou dus kunnen betekenen dat na onze rapportage de KNHB kan besluiten de zaak voor te leggen aan de eigen tuchtcommissie of in gesprek te gaan met de club. Als er sprake is van het overtreden van de regels zou de bond er ook iets beleidsmatig mee kunnen doen’, zegt Van Aller.

Onze procedures en structuur zijn vergelijkbaar met het werk van de politie en het Openbaar Ministerie Henk van Aller over het Instituut Sportrechtspraak

Inmiddels heeft de onderzoekscommissie van het ISR de zaak Noordwijk in behandeling. De grootte van zo’n commissie verschilt per zaak. ‘In het algemeen zijn er twee of drie mensen bij een zaak betrokken. We hebben een pool van 25 tot 30 mensen. Dat zijn onder meer oud-rechercheurs, gedragsdeskundigen en andere specialisten. Een aanklager geeft leiding aan de commissie. Dat is een officier van justitie. Die ziet erop toe dat ook de juiste juridische stappen worden genomen. Onze procedures en structuur zijn vergelijkbaar met het werk van de politie en het Openbaar Ministerie, maar wij beoordelen op basis van de regels die we in de sport hebben afgesproken.’

De basis van het onderzoek is dan ook ouderwets speurwerk. ‘We zoeken aanknopingspunten en proberen de lijntjes te volgen. Wie heeft wat gezegd? Wie heeft wat gezien? Zijn er bijvoorbeeld whatsappgesprekken bewaard gebleven? Hebben er zich mensen gemeld met informatie? Kunnen we de mensen spreken die in de krant hebben gestaan? Wij speuren het na en gaan op zoek naar het feitelijke verhaal.’

Corona

Van Aller verwacht niet dat de afgekondigde maatregelen rondom corona door de regering afgelopen dinsdag het onderzoek zullen belemmeren. ‘Binnen de maatregelen kunnen mensen 1-op-1 interviewen. We kunnen ook videobellen. Het is prettig om iemand in de ogen te kijken. Het is een gevoelig onderwerp. We spreken af bij mensen thuis of op neutraal terrein. In ieder geval in een veilige omgeving waar mensen hun verhaal kunnen doen.’

Die verhalen zijn de laatste jaren flink in aantal toegenomen merkt Van Aller. In 2017 presenteerde Commissie De Vries een rapport over seksuele intimidatie en misbruik in de sport en kwam de MeToo-beweging op die streed tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Meer meldingen

‘Daarvoor hadden we negen tuchtzaken over seksuele intimidatie. Daarna is het veel meer in de aandacht gekomen en hebben we veel meer meldingen gekregen. In dat jaar erna waren er zestig meldingen. Die zaken hadden uiteindelijk verschillende uitkomsten: er werden zaken geseponeerd, schikkingen getroffen en in de ernstige gevallen werd de politie ingeschakeld.’

Het is voor Van Aller moeilijk in te schatten wanneer het onderzoek van het ISR in de zaak Noordwijk is afgerond. ‘Hoe lang het onderzoek duurt, is lastig te zeggen. Het is afhankelijk wat je tegen komt. Dat kan soms frustrerend zijn voor de mensen, want die willen snel helderheid.’