Opvallend: derde finaleduels zijn spaarzaam in play-offs

Met een beetje pech voor de neutrale liefhebber is de jaarlijkse hoogmis van het hoofdklasse-hockey na vandaag alweer verleden tijd. In de playoff-finales bij de mannen én vrouwen is het in de eindfase van de titelstrijd niet vaak aangekomen op een allesbeslissende derde wedstrijd, zo wijst de historie uit.

De kans is groot dat bij zowel in de Tulp Hoofdklasse Heren als in de Hoofdklasse Dames dit seizoen geen derde en allesbeslissende wedstrijd nodig is om de landskampioen aan te wijzen. De mannen van Kampong kijken tegen een 0-1 achterstand aan in de serie tegen Bloemendaal en staan voor de lastige taak twee keer op rij te winnen op ’t Kopje, waar De Mussen de laatste maanden ijzersterk presteren.

De vrouwen van Amsterdam wacht eenzelfde lastige opgave in en tegen Den Bosch. Na de thuisnederlaag van afgelopen donderdag (0-1) is de ploeg in het nadeel met twee loodzware duels op het terrein van de aartsrivaal. In het verleden won Amsterdam maar vijf van haar 23 playoff-duels op Bossche bodem.

Play-offs Dames

In bijna de helft van de 27 playoff-edities in de Hoofdklasse Dames werd de titelstrijd beslist via het minimale aantal van zes wedstrijden: twee keer twee halvefinalewedstrijden en twee finaleduels. De laatste keer dat er in de finale een derde wedstrijd de beslissing moest brengen, was in het seizoen 2012-13. Alweer acht jaar geleden.

Destijds dwong Amsterdam in Brabant een derde wedstrijd af door een eerdere thuisnederlaag weg te poetsen met een knappe 1-2 zege in het tweede duel. Maartje Paumen opende nog wel de score voor Den Bosch, maar via twee goals van Kelly Jonker uit een strafcorner boog Amsterdam de achterstand om. In het derde duel had Den Bosch opnieuw het nakijken (1-3). Onder anderen Eva de Goede (nu geblesseerd) sloeg toen twee keer meedogenloos toe uit een strafcorner.

Kiki Collot d’Escury (rechts) van Amsterdam in duel met Den Bosch-middenvelder Marloes Keetels in de playoff-finale van 2013. Foto: Koen Suyk

In totaal kwam het in de 27 playoff-edities van de Hoofdklasse Dames maar vijf keer voor dat een derde finalewedstrijd de beslissing in de titelstrijd bracht. Een derde wedstrijd in de halve finale kwam veel vaker voor: vijftien keer. In twee van die vijftien extra wedstrijden kwam het ook nog eens aan op shoot-outs. Dat gebeurde in de beide halve finales van het seizoen 1998-99.

In slechts twee van de 27 seizoenen met play-offs bleek het maximaal aantal wedstrijden (negen) nodig om een landskampioen te kunnen bepalen: in 1996-97 (met HGC als uiteindelijke winnaar) en in 2012-13 (met – zoals eerder genoemd – Amsterdam als beste ploeg).

Play-offs Heren

In het seizoenstoetje van de Hoofdklasse Heren is een derde finalewedstrijd minder zeldzaam dan bij de vrouwen, maar met tien extra wedstrijden op een totaal van 25 seizoenen met play-offs komt het vaker níet voor dan wel. De laatste twee seizoenen was het wel raak: in 2017-18 pakte Kampong de volle buit in de serie tegen Amsterdam door het derde duel te winnen (3-1) en in 2018-19 flikte Bloemendaal het kunstje tegen datzelfde Kampong (2-0).

Caspar van Dijk (links) namens Amsterdam in de achtervolging op Kampongs Jip Janssen tijdens de playoff-finale van 2018. Foto: Koen Suyk

Ook bij de mannen kwam het pas twee keer voor dat de play-offs met een maximaal aantal benodigde wedstrijden werd afgesloten. Dat gebeurde voor het eerst in 2008-09 en voor het laatst in 2015-16. Dit seizoen bestaat de kans dat de finale in twee duels wordt beslist (bij een thuiszege van Bloemendaal op Kampong later vandaag). Dat kwam pas vijf keer eerder voor, waaronder in de eerste twee seizoenen sinds de invoering van de play-offs bij de heren (1994-95 en 1995-96).

Oranje Zwart als voorbeeld

Als Kampong nog inspiratie nodig heeft voor een memorabele comeback in de serie met Bloemendaal, dan kan het moed putten uit de resultaten van Oranje Zwart. Die ploeg begon in 1999 en 2016 met een thuisnederlaag aan de finale, om er vervolgens via winst in duel twee en drie alsnog met de titel vandoor te gaan. In 1999 flikten de Eindhovenaren dat tegen Bloemendaal, in 2016 tegen Amsterdam. Oranje Zwart is daarmee de enige club in de playoff-historie die landskampioen werd na een thuisnederlaag in de openingswedstrijd op eigen veld.