Maartje Cox en de levensles van Conny van Bentum

Het Nederlands elftal is het hoogst haalbare voor een hockeyer. Slechts 866 spelers trokken ooit het shirt van Oranje aan. Voor Maartje Cox (30) bleef het bij twee interlands. Deze beide wedstrijden speelde de keepster in Kaapstad, Zuid-Afrika. Opvallend, er zat een jaar tussen beide interlands.

‘Vaak reageerde ik op mensen die over het Nederlands elftal begonnen met dat ik helaas net niet goed genoeg was. Nu zeg ik: ik heb het tot en met het Nederlands team geschopt. Dat maakt me ook direct een stuk trotser.’

Op tienjarige leeftijd begon Cox met hockey bij Pelikaan in Roosendaal. Ze speelde in de spits, totdat de keepster van het team halverwege het seizoen besloot te stoppen en Cox haar plaats onder de lat innam. De positie van keepster werd definitief nadat ze een uitnodiging voor regionale selectietrainingen kreeg en vervolgens de selectie haalde. Na een tussenstop bij Breda kwam Cox terecht bij Push. Met de Bredase ploeg draaide ze mee in de top van de Overgangsklasse, maar promotie naar de Hoofdklasse werd een aantal keer nipt misgelopen. Zelf belandde Cox wel op het hoogste niveau, want ze maakte de overstap naar Hurley. Cox speelde drie seizoenen in het Amsterdam Bos voordat ze haar carrière afsloot in 2017 bij SCHC.

Ineens in Oranje

‘Als je me vroeger had gevraagd of ik ooit het Nederlands team zou halen, had ik je uitgelachen. Tot op die dag in Zuid-Afrika tegen Engeland, stond ik daar ineens in het Nederlands team. Dat is een mooi moment als ik daaraan terugdenk.’

Foto: Privécollectie Maartje Cox

Cox werd met Jong Oranje Europees kampioen en behaalde een zilveren medaille tijdens het WK Zaal in 2011. Maar, een telefoontje van Max Caldas, de toenmalig bondscoach van de Oranje Dames? Nee, dat had ze niet verwacht. Cox was pas een half jaar actief in de Hoofdklasse toen Caldas haar uitnodigde voor een trainingsstage in Zuid-Afrika.

Verrassend belletje

‘Voor mij persoonlijk kwam het als een verrassing’, zegt Cox. ‘Ik weet nog goed dat ik met Malou (Pheninckx, red.) in het Vondelpark liep en wij allebei werden gebeld of we meewilden. Ik speelde pas net in de Hoofdklasse en werd geselecteerd voor Oranje. Het kan snel gaan, want voor ik het wist zat ik in het vliegtuig. Sabine (Mol, red.) ging ook mee naar Zuid-Afrika. Het was wel bijzonder dat we met drie meiden, die oorspronkelijk van Push kwamen, in het Nederlandse elftal stonden.’

In Zuid-Afrika werkten de Oranje Dames in februari 2013 een vierlandentoernooi af samen met het gastland, Engeland en Australië. Ellen Hoog en Maartje Paumen maakten deel uit van de selectie van Caldas, maar ook Frederique Derkx en Roos Drost, en de huidige internationals Margot van Geffen en Marloes Keetels.

Niveau

‘Ik ging toch met de groten mee. Je merkt dan ineens dat het niveau van het Nederlands team zo hoog is. Er was even een korte periode waarin ik dacht: Oei, wat gebeurt er allemaal. Ik weet nog goed dat ik de eerste corner van Paumen niet eens had gezien en het eerste schot van Kitty (van Male, red.) op mijn helm kreeg. Ik was daarna wel wakker haha.’

Bij Oranje trainde Cox met Joyce Sombroek, de onbetwiste nummer één onder de lat. ‘Het is gaaf om te voelen dat je snel stappen maakt en beter wordt mede door te sparren en te leren van Joyce. De kritische blik te delen om alle, maar echt alle ballen, te willen tegenhouden door een goede positie in de goal, je coaching, de techniek om een bal weg te werken en je fitheid.’

Concurrentiestrijd

Achter Sombroek moest Cox de concurrentiestrijd aangaan met Larissa Meijer. ‘Joyce stond buiten kijf. Je trainde als het ware voor een plek op de bank. Met Joyce en Larissa heb ik een hele goede band opgebouwd. De persoonlijkheden waren wel heel anders, maar we vulden elkaar in de groep waanzinnig aan. Er was gezonde concurrentie, geen haat en nijd. Ik ben nog steeds bevriend met Joyce en ik was oprecht blij voor Larissa dat ze het WK had gehaald.’

Maartje Cox in actie voor Hurley in de competitiewedstrijd tegen Den Bosch in de Hoofdklasse Dames. Foto: Koen Suyk

In de tweede poulewedstrijd van het vierlandentoernooi tegen Engeland maakte Cox haar debuut door vier minuten voor tijd Joyce Sombroek onder de lat te vervangen. ‘We hadden best wel wat debutanten en dan begint het toch een beetje te kriebelen. Wanneer mag ik? Tegen Engeland mocht ik erin, werd mijn naam omgeroepen omdat ik het veld in kwam. Dat was heel cool. Ik kreeg ook nog een bal te verwerken. Dat is wel lekker als je er voor vier minuten in mag. Haha.’

Ritueel

Na de wedstrijd kreeg Cox het debutantenspeldje en moest ze net als alle andere debutanten met een groot met lippenstift getekende mond op het gezicht de rest van de dag door. ‘Het was een soort feuten-actie van de oude garde. Haha. Ik kom uit het zuiden en ben bekend met carnaval, dus ik vond het wel mooi. Het is ook wel leuk, zo’n ritueel.’

Spelend voor Oranje betekende ook dat Cox niet veel later de topsportstatus kreeg toebedeeld door NOC*NSF. ‘Dat gaf een bijzonder gevoel. Wauw, ik ben nu echt onderdeel van de Nederlandse selectie. Ik was opeens officieel professioneel topsporter. Ik werd hierdoor als het ware gerustgesteld. Ik kon dingen loslaten, zoals hoe ga ik mijn huur betalen, en volledig voor de sport te gaan.’

Maartje Cox na afloop van het duel in de Hoofdklasse tussen Hurley en Den Bosch. Foto: Koen Suyk

Geen groot toernooi

Een jaar na haar debuut in Zuid-Afrika speelde Cox, opnieuw in Zuid-Afrika, haar tweede interland. Dit keer viel ze in het duel met Zuid-Afrika na rust in voor Sombroek. Meer minuten zaten er daarna niet meer in voor Cox, die voor de grote toernooien afviel. Na het missen van het EK en de HWL in 2013 werd ze ook niet geselecteerd voor het WK in Den Haag in 2014.

‘Helaas heb ik nooit een groot toernooi mee mogen maken. Dat is wel iets wat ik echt ontzettend jammer vind. Na het mislopen van het EK wist ik waaraan ik moest werken en gevoelsmatig was dat gelukt. Ik dacht echt: het zit goed. Het was bijna eng om dat een keertje te voelen. Het WK, dat moest het worden, in Den Haag, een vol stadion, familie en vrienden op de tribune. En dan word je het niet. Dat was echt wel een harde klap. Dit was wel pittig’, zegt Cox.

Relativeren

‘Je maakt alles een langere periode mee met een team en dan net voor de eindstreep val je af. Gevoelsmatig word je ineens uit een rijdende sneltrein gezet en sta je in je eentje op een leeg en verlaten station. Ik had alles gegeven en gelaten en dan is de agenda ineens leeg. Je gaat relativeren. Hoeveel uur stop ik erin en wat levert het op. Voor mij was het een optelsom en het kwam erop neer dat wat ik eruit haalde te weinig was voor wat ik erin stak.’

Maartje Cox in actie voor Jong Oranje en SCHC. Foto: Privécollectie Maartje Cox

Wat haar, nadat ze was afgevallen voor de WK-selectie, altijd is bijgebleven, is het telefoontje van Conny van Bentum, teamarts van de Oranje Dames. ‘Ze stelde mij de vraag: Maart, heb je er alles aan gedaan voor je gevoel? Volmondig antwoordde ik met een ja. Maar waar had ik het dan laten liggen?’

Criteria

‘Conny, zelf olympisch zwemster geweest, gaf mij een levensles mee. De criteria om je te kwalificeren binnen de zwemsport ligt wat eenvoudiger, namelijk zwem de gestelde tijdlimiet voor een eindtoernooi en je gaat door. Daar is geen speld tussen te krijgen. Conny was dan de enige die invloed kon uitoefenen op haar persoonlijke resultaat, namelijk die tijd zwemmen. De klok oordeelde. Binnen een teamsport is dit anders. Je persoonlijke resultaat ligt ook deels in handen van andere die je beoordelen. Het gaf mij als topsportster inzicht en rust dat je in een teamsport tot op een bepaalde hoogte invloed hebt op het resultaat. In mijn geval wel of niet geselecteerd worden voor het WK.’

Cox besloot zich op haar club en een maatschappelijke carrière te focussen. ‘Na het WK belde Sjoerd Marijne mij op of ik weer bij de selectie wilde aanhaken. Dat was het moment waarop ik dacht: het is goed zo. Ik werd ouder, wilde mij op andere dingen focussen en er kwamen ook nieuwe talenten aan zoals Anne Veenendaal en Josine Koning. Ik heb nul spijt en zou alles precies hetzelfde doen. Honderd procent. Het waren allemaal bewuste keuzes waar ik goed over heb nagedacht en wat goed voelde.’

Maartje Cox (30) is werkzaam als accountmanager en trainer E-Health bij Therapieland.

Lees ook: