Hockeyen in Oostenrijk: ‘Sport is kleinschaliger, maar beleving is heel intens’

In de serie ‘Buitenlands avontuur’ verhalen van Nederlandse hockeyers en coaches die over de grenzen spelen en coachen, deze week Roel Arnold (54). Hij is momenteel trainer/coach van HC Wien Dames 1 en had eerder ook het herenteam van de club uit de Oostenrijkse hoofdstad onder zijn hoede.

‘Wien ist anders’, zeggen de Oostenrijkers. De stad is meer dan keizerin Sissi, Schloss Schönbrunn, het Nieuwjaarsconcert of de Wiener Schnitzel. De Oostenrijkse hoofdstad ligt op het kruispunt van West- en Oost-Europa en was bijna zeven eeuwen lang de belangrijkste stad van het Habsburgse Rijk dat zich uitstrekte van de Adriatische Zee tot aan Oekraïne.

Bescheiden rol hockey

Kortom, Wenen is de stad van nostalgie en grandeur. Naast de paleizen, theaters, musea en opera zou je bijna vergeten dat er ook nog wordt gesport in de bijna twee miljoen tellende stad aan de Donau. Binnen de sportwereld in Wenen speelt hockey een bescheiden rol. ‘De sport is kleinschalig. In Wenen zijn minder hockeyers actief dan bij Kampong. Maar, de beleving is intens, de sport wordt serieus benaderd.’

Die intensiteit overdonderde Arnold volgens eigen zeggen bij zijn eerste kennismaking met de Oostenrijkse hockeysport. ‘Wauw, wat een hartstocht. Vooral bij de mannen stijgt per kwart de temperatuur. Het spel is emotioneler en pittiger dan in Nederland. Het is niet per se gemener, maar wel fysieker. En wat anders was dan ik had verwacht, was het beïnvloeden van de scheidsrechter. Als een tegenstander beter is, accepteer dat en probeer daarop een antwoord te vinden. Volgens mij ligt dat antwoord niet in het beïnvloeden van de scheidsrechter. Het heeft wel tijd nodig gehad om daarmee om te gaan’, zegt Arnold.

Goed georganiseerd, maar niet strikt

Een grap die de Oostenrijkers over zichzelf maken is dat ze eigenlijk Duitsers zijn die graag op vakantie naar Italië gingen, maar zijn blijven hangen. ‘Het is allemaal goed georganiseerd, maar dat strikte zoals in Duitsland is er niet. Toen ik hier kwam wonen, wilde ik van alles in de eerste maand regelen. Dat ging dus niet. Op zondag zijn hier ook alle winkels dicht, dat is echt een rustdag.’

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door HC Wien Damen (@hcwien_damen)

Arnold: ‘Als je hier iemand ontmoet, ben je niet meteen van vandaag op morgen goede vrienden. Dat kost meer tijd, maar als er dan een vriendschap ontstaat, beklijft die ook veel meer. Zo’n vriendschap is dan veel diepgaander.’

Verhuizing

Vier jaar geleden besloot Arnold naar Oostenrijk te verhuizen. Gezondheidsproblemen dwongen hem Nederland te verlaten. ‘Ik ben wat je noemt een luchtvluchteling. Door de industrie zit er zoveel fijnstof in de lucht waardoor de luchtkwaliteit in Nederland en België slecht is. Ik kampte hierdoor met problemen en het vochtige klimaat is ook niet goed voor mijn reuma. Ik moest eigenlijk weg uit Noordwest-Europa.’

Arnold deed onderzoek naar de voor hem meest gunstige levensomstandigheden en kwam uiteindelijk op Wenen uit. ‘Ik heb gekozen voor een land met een landklimaat en besloten daar mijn leven op te bouwen. Wonen aan de kust was ook een mogelijkheid, maar voorlopig niet, het bevalt me goed hier. Ik sprak al Duits, omdat ik veel in Duitsland heb gewerkt. In Wenen heb je cultuur, natuur en je kan er goed sporten. De kwaliteit van leven is hier ook hoger dan in Nederland.’

Al dertig jaar in het hockey

Al meer dan dertig jaar heeft Arnold zijn hart aan de hockeysport verpand. Hij trainde en coachte op verschillende niveaus clubs in Nederland (o.a. Hockeer, Scoop, HOD, Don Quishoot), België (Phoenix) en Duitsland (AHTC). Sinds 2017 heeft hij Oostenrijk aan zijn cv toegevoegd. Zijn eerste station was AHTC, de club waarvoor international Jeroen Hertzberger in de jeugd speelde. Al snel stapte Arnold over naar HC Wien, de club die in 1922 werd opgericht en sinds 1947 onder de huidige naam speelt en volgend jaar een groots eeuwfeest viert.

‘HC Wien is net een Nederlandse familieclub. Ik ben ooit begonnen bij Hockeer en bij HC Wien hangt ongeveer dezelfde sfeer. Het heeft een iets warmere sfeer dan AHTC. Als ik een vergelijking moet trekken tussen HC Wien en een Nederlandse club, dan denk ik aan Hurley.’

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door HC Wien Damen (@hcwien_damen)

Prater

De club deelt de accommodatie met andere clubs en de Oostenrijkse hockeybond in het Wiener Prater. ‘Dat is het Vondelpark van Wenen’, legt Arnold uit, ‘maar dan met een kermis. Als je traint, hoor je de geluiden van de kermis. Dat geeft wel cachet. Het is de groene long van de stad en een plek waar veel mensen sporten.’

In eerste instantie nam Arnold zowel Heren 1 als Dames 1 van HC Wien onder zijn hoede. Inmiddels heeft hij Heren 1 overgedragen aan Gijs Hessels, die voorheen werkzaam was bij onder meer De Warande, Victoria en Craeyenhout. ‘Het was uiteindelijk te zwaar voor me’, zegt Arnold over het beëindigen van zijn dubbelrol.

Niveau

Inmiddels is Arnold bezig aan zijn tweede seizoen bij de dames ‘Het niveau van de dames is een tandje minder dan bij de heren, maar Oostenrijk heeft veel goede hockeyers. De besten vertrekken veelal naar Duitsland. In Oostenrijk is hockey meer een mannen- dan een vrouwensport. Hoe dat komt? Daar weet ik niet meteen een antwoord op, dat zou ik moeten onderzoeken.’

HC Wien Dames 1. Foto: Privécollectie Roel Arnold

Arnold: ‘Waar bij de mannen de emotie tijdens het spelen de kop opsteekt, zijn de dames wat bescheidener. Het Oostenrijkse hockey is de afgelopen jaren opgebouwd door Polen en Poolse trainers hadden een bepaalde werkwijze. Het was een soort zaalhockey en dat is bij de dames blijven hangen. Als ik bij een spelsituatie aan hen vraag wat een oplossing zou kunnen zijn, kijken ze naar mij: maar jij bent toch de trainer? Ik probeer de speelsters te leren assertiever te worden.’

Spel is voorzichtig

‘Het grootste verschil met Nederland is dat ze hier spelen om fouten te vermijden’, gaat Arnold verder. ‘Een fout wordt luidkeels becommentarieerd, waardoor ze voorzichtig spelen. De speelsters hebben ongetwijfeld ook aan mij moeten wennen, maar ik lach veel en blijf positief. Als we in de rust met 5-0 achter staan, geef ik aan wat we wel goed hebben gedaan. In het hockey moet je doelen stellen. Bijvoorbeeld de counter beter benutten. Als je bal afpakt, moet je eigenlijk al hebben nagedacht over de volgende stap. Dat is voor ons Nederlanders gesneden koek.’

HC Wien is een van de zes ploegen in de dames Bundesliga. De eerste vier ploegen op de ranglijst van de reguliere competitie gaan uiteindelijk naar de Final Four, waarna in een finale wordt beslist welke club zich landskampioen mag noemen.

Wenen hockeyhoofdstad

Het hockey speelt zich voornamelijk af in Wenen, maar er zijn ook clubs in onder meer Salzburg, Linz en Graz, Mödling, Wiener Neudorf, en Wels. ‘Een aantal clubs is op enkele uren rijafstand van Wenen maar die clubs spelen niet op het hoogste niveau. Wij kunnen met het team met de metro naar de uitwedstrijden.’

Over de competitiewedstrijden zegt Arnold: ‘In Nederland spelen de clubs in de Hoofdklasse op zondag op een vaste tijd. In Oostenrijk is dat niet zo. We kunnen op zaterdag spelen of op zondag en dan ook nog in de ochtend of in de middag. Dat is niet aantrekkelijk voor sponsoren.’

TD onbekend fenomeen

Ook de derde helft na de wedstrijd is een onbekend fenomeen in Oostenrijk. ‘Er zijn clubs waar de rivaliteit zo groot is dat ze bij wijze van spreken elkaar naar het leven staan en elkaar na de wedstrijd niet eens aankijken. Dat vind ik doodzonde. In mijn tijd gingen we na het hockey flink aan de zuip. Haha. Buiten het hockey ondernemen we wel dingen met het team. Gijs heeft ingevoerd dat Heren 1 op vrijdag na de training samen gaat eten, maar er is niet zoiets als een TD. Ik denk wel dat HC Wien een club is waar een TD zou kunnen.’

Lees ook: