Waarom de Eindhovense fusie eigenlijk al veertig jaar terug begon

Het is dit jaar feest op Oranje-Rood. De Eindhovense fusieclub viert het honderdjarig bestaan, omdat EMHC in 1921 is opgericht. In 2016 ging die vereniging samen met Oranje Zwart. Maar, er was al eerder sprake van een samensmelting toen midden jaren zeventig van de vorige eeuw de beste spelers van beide clubs zich verenigden. Niet zonder succes, overigens.

In de zomer van 1975 ligt het Eindhovense tophockey aan stukken. HTCC verkeert in de onderste regionen van de Hoofdklasse, waaruit EMHC net is gedegradeerd. Oranje Zwart grijpt nipt naast promotie naar de hoogste klasse. Daarnaast degradeert HTC Eindhoven uit de Tweede Klasse en houdt Racing ternauwernood het hoofd boven water in de Derde Klasse.

Gloriedagen nog vers in het geheugen

Deze resultaten zorgen ervoor dat sommigen in de lichtstad het woord rampjaar in de mond nemen, terwijl de gloriedagen nog vers in het geheugen liggen. In 1971 draaien vier Eindhovense ploegen mee in de Eerste Klasse Zuid. De Eerste Klasse is in die tijd de hoogste afdeling en verdeeld in vier districten. HTCC pakt dat jaar de landstitel en haalt het seizoen daarop zelfs de finale van het Europacup-toernooi waarin wordt verloren van SC 1880 Frankfurt (5-1).

Die glorietijden moeten terugkeren. Er moet iets gebeuren. Daar zijn de spelers van de eerste teams van EMHC en Oranje Zwart het over eens. Ze steken de koppen bij elkaar en benaderen vervolgens het bestuur van beide clubs. De rivalen vinden elkaar en komen met een opvallend plan: de beste spelers van beide clubs gaan één elftal vormen dat promotie naar de Hoofdklasse moet afdwingen.

Het complex aan de Aalsterweg in Eindhoven in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Foto: Hockey Sport

Verschillende culturen

De samenwerking lijkt logisch, maar ligt toch ook niet voor de hand. Beide clubs spelen dan wel op het hetzelfde sportcomplex aan de Aalsterweg in Eindhoven, maar de achtergrond van beide clubs is verschillend.

‘Oranje Zwart was de club van de middenstanders. EMHC had een iets elitairder karakter. Dat was de club van de hoger opgeleiden’, legt Harry van Hout, de huidige voorzitter tophockey van Oranje-Rood, uit. Zijn inmiddels overleden vader, Harrie van Hout, is in die tijd als voorzitter van Oranje Zwart betrokken bij de besprekingen over de samenwerking.

Ondanks dat die verschillen er in het verleden voor zorgden dat de verstandhouding tussen beide clubs niet altijd even goed is geweest, wordt het idee om de teams van EMHC en Oranje Zwart samen te voegen omarmd.

Ruud Wittgen van Oranje Zwart in actie tijdens de promotiewedstrijd tegen SCHC in het seizoen 1975-1976. Foto: Hockey Sport

Acceptatie

‘De samenwerking betrof alleen de topteams’, legt Henk Westerlaken, toenmalig voorzitter van EMHC, uit. ‘De rest van de club bleef hetzelfde. Beide clubs behielden hun eigen clubhuis. Juist omdat die cultuur zo verschillend was, was het makkelijker te accepteren.’

Er wordt besloten een stichting op te richten naar het voorbeeld van FC Utrecht. De voetbalclub is in 1970 ontstaan uit een samenwerking tussen de Utrechtse verenigingen DOS, Elinkwijk en Velox. In het betaalde voetbal speelt de club onder de naam FC Utrecht. Bij de amateurs gaat het trio verder als zelfstandige clubs.

Hetzelfde gebeurt in Eindhoven. Beide vaandelteams vallen onder de stichting EMOZ en EMHC en Oranje Zwart blijven als zelfstandige clubs bestaan. De KNHB geeft echter geen toestemming aan de teams om onder de naam EMOZ in de Eerste Klasse uit te komen. ‘Als we onder die naam wilden spelen, was er volgens de bond sprake van een nieuwe club en hadden we in de Vierde Klasse moeten starten’, legt Van Hout uit.

Sterkste team onder de vlag van Oranje Zwart

Onderaan de ladder beginnen is voor de Eindhovense clubs geen optie. Er wordt besloten dat het ‘sterkste fusieteam’ onder de vlag van Oranje Zwart gaat spelen en de tweede keus als EMHC aan de afslag van de competitie in de Eerste Klasse staat. ‘Als je keek naar beide poules maakte Oranje Zwart de meeste kans op promotie’, zegt Westerlaken. Het merendeel van de selectie van Oranje Zwart, ook wel EMOZ 1 genoemd, bestaat uit spelers met een EMHC-achtergrond, zoals onder andere Gerard Paats, Ruud Wittgen en Paul Esmeijer.

Het team van EMHC in actie tegen SCHC in de Eerste Klasse tijdens het seizoen 1975-1976. Foto: Hockey Sport

Peter van der Horst is een van de weinigen die als speler van Oranje Zwart een plek weet af te dwingen in het sterkste team. ‘We begonnen met zo’n veertig spelers op de eerste training. Iedere keer vielen er spelers af. Voor een aantal mensen was dat spannend, maar ik heb zelf nooit getwijfeld of ik in dat sterkste team zou komen. Ik was bij Oranje Zwart de enige die in Jong Oranje speelde, dus kon ik mijn kansen wel inschatten’, zegt Van der Horst.

De thuiswedstrijden worden afwisselend op Oranje Zwart en EMHC gespeeld. ‘Het gaf in de club wel emotie dat iemand met een EHMC-hart uitkwam voor Oranje Zwart’, zegt Van Hout. In het team speelden die gevoelens niet, zegt Van der Horst. ‘Daar heb ik nooit iets van gemerkt. Uiteindelijk sta je samen in het veld en wil je promoveren. Daar ging het om.’

Promotie Oranje Zwart

Op sportief gebied pakt de samenwerking positief uit voor Oranje Zwart. Het combinatieteam promoveert direct in het eerste jaar naar de Hoofdklasse. De ploeg blijft in het seizoen 1975-1976 ongeslagen en wint in de Eerste Klasse C vijftien van de achttien duels. Vervolgens worden in de strijd om promotie Bloemendaal (1-0) en SCHC (2-1) verslagen.

‘Natuurlijk heb je altijd moeilijke wedstrijden, maar het seizoen verliep eigenlijk probleemloos. Het was heerlijk spelen. Al met al een prachtig jaar’, concludeert Van der Horst.

De druiven zijn daarentegen enorm zuur voor de ploeg die als EMHC in de Eerste Klasse speelt. Door een 2-0 zege van HMC in de inhaalwedstrijd op MOP eindigt EMHC alsnog als laatste en degradeert naar de Tweede Klasse. Zo zakt EMHC dus in twee jaar van het hoogste naar het derde niveau. ‘Met een aantal jongens van dat team heb ik in de jeugd gespeeld. Ik merkte wel dat het frustrerend voor hen was. Zij hebben een klotejaar gehad.’

De samenwerking tussen EMHC en Oranje Zwart houdt niet lang stand. Na een seizoen is het project EMOZ eigenlijk al ten einde. ‘De bond wilde niet dat we onder één vlag bleven spelen. Het was of onder de vlag van Oranje Zwart of onder die van EMHC. Of we moesten fuseren, maar de geesten waren daar nog niet rijp voor’, legt Westerlaken uit.

De opzet is gelukt. Oranje Zwart promoveert naar de Hoofdklasse in het seizoen 1975-1976. Foto: privéarchief Peter van der Horst

De wegen scheiden

EMHC en Oranje Zwart besluiten hun eigen weg te gaan. Oranje Zwart groeit in de daarop volgende jaren uit tot een van de topclubs in Nederland. Het hoogtepunt in de clubgeschiedenis zijn de drie landskampioenschappen op rij (2014-2015-2016), nadat in 2005 de eerste titel is veroverd.

EMHC leidt daarentegen een bescheidener bestaan. De heren keren in 2003 nog een keer terug op het hoogste niveau, maar degraderen al na een seizoen na verlies in de nacompetitie tegen Tilburg. In 2013-2014 mist de club op een haar na promotie naar de Overgangsklasse.

Op de achtergrond zijn de gesprekken over een fusie tussen EMHC en Oranje Zwart al in volle gang. In 2014 stemmen de leden van beide clubs in met de fusie en twee jaar later gaan beide clubs op in Oranje-Rood, dat dit jaar zijn eerste lustrum viert.

Terugblikkend concludeert Westerlaken dat de keuze om EMHC en Oranje Zwart samen te laten werken om promotie naar de Hoofdklasse te realiseren een goede is geweest. ‘Als je iets wilt bereiken, moet je stappen ondernemen. Uiteindelijk heeft het tophockey in Eindhoven er baat bij gehad.’

Oranje-Rood viert dit jaar het honderdjarig bestaan. Foto: Facebook HC Oranje-Rood

Lees ook: