Tackle Back: winnend debuut Oranje op internationaal podium

Afgelopen dinsdag speelden de Oranje Heren in Cádiz tegen Spanje hun 1542ste interland. Daarmee komt het totaal aantal interlands van de heren en dames op 2670. Zondag is het 96 jaar geleden dat Oranje de allereerste interland speelde. Op 23 januari 1926 werd België in Antwerpen met 2-1 verslagen. In de rubriek ‘Tackle Back’ blikt hockey.nl terug op deze bijzondere wedstrijd.

Lovend is de Belgische pers in de dagen na de wedstrijd over het debuut van het Nederlands elftal op het internationale hockeypodium. ‘Het Hollandse spel was een openbaring’, schrijft L’Auto, die de overwinning van Oranje een ‘sensationele verrassing’ noemt, want zo stipt het sporttijdschrift aan: ‘Ieder had gedacht dat België met vijf of zes doelpunten verschil zou winnen.’

La Vie Sportive noemt de zege van het Nederlands elftal ‘een grote verrassing en een pijnlijke desillusie’ voor de Belgen. De krant roemt ‘de goede stijl en dito stokwerk’ van de Nederlanders. ‘Hun zuiver passen steeds naar een ongedekte speler, hun schotvaardigheid, het vrijmaken van de bal en het zich snel verplaatsen vormden een sterk contrast met het spel van de Belgen. Hun techniek was werkelijk buitengewoon en superieur.’

Enthousiasme

Volgens La Dernière Heure zijn de Belgen in de wedstrijd ‘geheel verrast door het enthousiasme van de Hollanders.’ Oranje-doelman Carel Hardebeck wordt overladen met complimenten. ‘Dankzij de uitstekende doelverdediging (…) konden de Belgen echter het gelijkmakende doelpunt niet scoren.’

Screenshot De Telegraaf

Met de overwinning heeft Nederland de eerste stap op de internationale hockeykaart gezet. Tot dat moment speelt ons land geen rol van betekenis, want Nederland speelt geen internationale wedstrijden. Hier worden namelijk andere spelregels dan in de rest van de wereld gehanteerd, waar men over het algemeen de Engelse reglementen toepast.

In Nederland speelt men met een andere bal, de zogeheten sinaasappel, is er geen slagcirkel en heeft de stick twee platte kanten. Bovendien wordt er in ons land gemengd gehockeyd. De sport leidt een marginaal bestaan en is daarom onbekend bij het grote publiek.

Reglementen

De toewijzing van de Olympische Spelen aan Amsterdam, die in 1928 plaatsvinden, zorgt voor een omslag. Nadat een uitnodiging voor de Spelen van Antwerpen in 1920 is afgewezen, wil men voorkomen dat Oranje op het eigen olympisch toernooi ontbreekt. Na een experiment waarbij een wedstrijd wordt gespeeld met de Engelse regels besluit de hockeybond de overstap te maken naar de internationaal geldende reglementen.

Er resten de bond nog twee jaar om een nationaal elftal klaar te stomen voor de Spelen. In de aanloop naar die Spelen speelt Oranje negen wedstrijden, waarvan de eerste op 23 januari 1926 in Antwerpen. Tegenstander is België.

Ongeveer twee weken voor die eerste interland komen 22 spelers bij elkaar om een ‘keurwedstrijd’ tegen elkaar gaan spelen. Uit die groep spelers stelt het bestuur van de bond de selectie samen voor het duel met de Belgen.

Selectiewedstrijd

Nadat de spelers zijn toegesproken door bondsvoorzitter Tresling wordt er afgeslagen. Het team in de witte shirts wint met 7-2. De Telegraaf rept in het verslag van een bijzonder geslaagde wedstrijd, maar merkt ook op dat beide partijen zich steeds bezondigen aan het trappen van de bal. ‘Het is zeer nodig dat onze vertegenwoordigers aan dit kleine onderdeel van het spel nog eens de nodige aandacht schenken.’

Screenshot Nieuwe Haarlemsche Courant

Na de selectiewedstrijd trekt het bestuur van de hockeybond zich terug in de Groote Club in Amsterdam, een voormalige herensociëteit aan de Dam. ’s Avonds maakt het bestuur de elf namen plus twee reserves bekend die op zaterdag 23 januari 1926 voor het allereerst het Oranje-shirt mogen dragen: Hardebeck, Van Beugen Bik, Pont, Duson, Van de Wall Bake, Blankevoort, Ras, Kop, Van de Poll, Van der Veen en Visser ’t Hooft. Katte en Gaaymans worden aangewezen als reserves.

Opvallend is dat Pont en Kop zijn geselecteerd voor het allereerste Oranje, want zij hebben niet meegedaan aan de selectiewedstrijd. De Telegraaf concludeert dat het bondsbestuur een elftal heeft geformeerd ‘dat op het ogenblik beslist als het sterkste kan beschouwd worden.’

Gaaymans vervangt Blankevoort

Vlak voor het duel met de Belgen vindt er een wisseling plaats in de selectie. Gaaymans schuift door naar de eerste elf, omdat Blankevoort is verhinderd. Dichterbij Oranje komt Blankevoort nooit meer. De interlandcarrière van zijn vervanger Gaaymans blijft beperkt tot het duel tegen de Belgen.

Na de bekendmaking van de selectie wil Oranje nog een oefenwedstrijd spelen in Amsterdam tegen een combinatie van de teams van Amsterdam en Hilversum. Vanwege de vorst gaat dit duel niet door.

Screenshot De Corinthian

Een week later is eindelijk dan zover: de eerste interland van Oranje. Op de dag van de wedstrijd gaat een journalist van de Nieuwe Haarlemsche Courant mee met de selectie. De reis naar België gaat per trein.

Met de trein naar Antwerpen

In Haarlem stappen de vier Haarlemse internationals in de ochtendtrein richting Den Haag waar onder meer bondsvoorzitter Tresling de spelers opwacht. Vanuit Amsterdam komt de sneltrein met de spelers uit Amsterdam en Hilversum. In de Hofstad stappen allen in de trein met als bestemming Antwerpen.

Tresling is optimistisch over de uitkomst van de wedstrijd. ‘Natuurlijk winnen wij en ik wil u het bewijs geven, dat wij niets anders dan een overwinning verwachten. Ik heb reeds thans een vergunning van het Ministerie van Financiën bij mij, dat wij de zilveren beker straks vrij van rechten mogen invoeren!’ Antwerp Hockey Club heeft namelijk een beker, de Coupe Galifort, beschikbaar gesteld voor de winnaar van de wedstrijd tussen Nederland en België.

Onderweg regent het, maar het weer klaart op als de Oranje-selectie arriveert in de Belgische havenstad. Ze wordt op het station opgewacht door het bestuur van de Belgische hockeybond en enkele spelers. De groep gaat gezamenlijk lunchen in Hotel Terminus. De sfeer aan tafel is ‘uiterst amicaal’ noteert de meegereisde journalist.

Eerste interland

Even voor de klok van één uur rijdt de bus voor om de spelers naar het stadion te brengen. Bij de veldinspectie constateren de spelers: ‘Nogal drassig mijne heren.’ Na het omkleden betreden de Nederlandse internationals net na twee uur in een oranje shirt, witte broek en blauwe kousen het veld. Nederland wint de toss en aanvoerder Van de Poll ‘wenst met de wind in de rug te spelen.’

Screenshot De Corinthian

Het blijft een figuurlijk steun in de rug nadat er om kwart over twee is afgeslagen voor de eerste interland van het Nederlands elftal, die onder leiding staat van een Belgische en een Nederlandse scheidsrechter. Oranje neemt direct het initiatief in de wedstrijd, maar ziet de eerste aanvallen wegens buitenspel op niets uitlopen.

Een plotselinge uitval levert de eerste kans voor België op, maar het schot gaat naast. De Belgen lijken verbluft door het enthousiasme van Oranje, dat na vijf minuten op voorsprong komt. Na een aanval via Ras en Kop komt de bal van Van der Veen die scoort. Het is voor de aanvaller, die in het Chinese Sjanghai is geboren, de eerste van in totaal tien treffers voor Oranje in dertien interlands.

Er ontwikkelt zich daarna een open wedstrijd met kansen voor beide ploegen. België voert de druk langzaam op. Een serie corners levert de Belgen niets op, ook door het goede ingrijpen van doelman Hardebeck. De sluitpost van Oranje speelt uiteindelijk 23 interlands en emigreert in 1936 naar Brits-Indië voor zijn maatschappelijke carrière.

Oranje verdubbelt voorsprong

Oranje knokt zich terug in de wedstrijd en komt plotsklaps op 2-0 als Van de Poll onverwachts schiet en daarmee de Belgische doelman Delelienne compleet verrast. Het is ook meteen het laatste doelpunt in Oranje voor Van de Poll, die op een interland blijft steken.

Vlak voor rust verzuimt Nederland op 3-0 te komen als Van der Veen voor een leeg Belgische doel over de bal slaat. Na de pauze worden de Belgen sterker nadat een schot van Kop ten koste van een corner kan worden gestopt.

Als verdediger Van Beugen Bik binnen de strafcirkel een overtreding maakt. kent de Belgische scheidsrechter een strafbully toe. Goditiabois wint de bully van Gaaymans en even later ligt de bal in het doel. Het is voor België het sein om alles op een gelijkspel te zetten, maar doelman Hardebeck blijkt onverzettelijk.

Screenshot De Corinthian

De eerste internationale overwinning van Oranje is binnen. ‘Het enthousiasme onder de spelers en het bondsbestuur is onstuimig! Men danst in de kleedkamers in het rond!’, beschrijft de Nieuwe Haarlemsche Courant de sfeer na afloop.

Conclusies

De krant komt tot de volgende conclusie: ‘De wing Ras-Kop leverde beter werk dan de wing Visser ’t Hooft-van der Veen. (…) De halflinie was uitstekend. Duson, Van de Wall Bake en Gaaymans kunnen met ere worden genoemd. Het backstel viel ons echter tegen. Van Beugen Bik en Pont hebben wij beter gezien. (…) Over de nationale doelman Hardebeck niets dan lof! (…) Had een ander tussen de drie latten gestaan, zeker ware de uitslag minder gunstig geweest.’

Na afloop van de wedstrijd gaan spelers, officials en genodigden aan de thee, waarna erewijn wordt aangeboden. Na een speech van de Belgische bond wordt de beker uitgereikt aan aanvoerder Van de Poll. Daarna vertrekt een viertal spelers naar huis, de rest blijft in Antwerpen voor de, zoals de Nieuw Haarlemsche Courant het omschrijft, de nafuif.

Olympische finale

Iets meer dan twee jaar na de winst in België speelt Oranje in het Olympisch Stadion in Amsterdam de olympische finale. In de basis staan vier mannen van het eerste uur: Duson, Kop, Van der Veen en Visser ’t Hooft. De finale wordt met 3-0 verloren van het oppermachtige Brits-Indië.

De selectie:

Naam Positie Club Interlands Doelpunten
Carel Hardebeck Keeper Amsterdam 23 0
John van Beugen Bik Verdediging Bloemendaal 5 0
Frits Pont Verdediging Hilversum 2 0
Frits Gaaymans Middenveld Hilversum 1 0
Hennie van de Wall Bake Middenveld Hilversum 3 0
Emiel Duson Middenveld Amsterdam 13 0
Hans Visser ’t Hooft Aanval M.H.C. 10 0
Robert van der Veen Aanval Amsterdam 13 10
Andre van de Poll Aanval M.H.C. 1 1
August Kop Aanval Bloemendaal 12 0
Henk Ras Aanval Amsterdam 8 0

 

Lees ook:

Wat vind jij? Praat mee...