WK 1982: spelbepaler Wouter Leefers kon als rechtsbuiten niet bepalend zijn

Het is vandaag (donderdag, red.) precies veertig jaar geleden dat voor de Oranje Heren in het Indiase Bombay, het huidige Mumbai, de vijfde editie van het WK van start ging. Een opvallende naam in de selectie van bondscoach Wim van Heumen was die van Wouter Leefers. Hij keerde na een jaar afwezigheid terug in Oranje voor het toernooi dat ook het laatste wereldkampioenschap op natuurgras was. De comeback en het WK werden niet het succes waarop was gehoopt. Oranje viel net buiten de medailles en Leefers keerde na het toernooi niet meer terug in het Nederlands elftal.

‘Het gevoel dat achteraf is blijven hangen, is dat er misschien toch meer in had gezeten dan een vierde plaats. Je gaat naar het WK om minimaal de finale te halen. Aan de vierde plaats heb je niets. Dat klinkt arrogant, maar je doet het niet voor die vierde plek’, zegt Leefers, die had gehoopt op 12 januari 1982, de dag van de finale en van zijn 29ste verjaardag, met de wereldbeker in handen te staan.

Het winnen van de wereldtitel zou een mooi sluitstuk zijn geweest van een interlandcarrière die in 1971 op 18-jarige leeftijd begon met een duel tegen Canada in München. Twee jaar later maakte de middenvelder van HGC deel uit van de selectie die voor eigen publiek na het nemen van strafballen de wereldtitel won ten koste van India. In 1978 voegde Leefers er nog een zilveren WK-medaille aan toe. Op de Olympische Spelen viel hij met Oranje in 1972 en 1976 met een vierde plek net naast het podium.

Wouter Leefers speelde 153 interland voor Oranje en scoorde 28 doelpunten. Foto: KNHB

Balvaardige technicus

In dat decennium groeide Leefers uit tot een van de beste spelers van zijn generatie. Het hart van de hockeyliefhebber begon sneller te kloppen bij het zien van de begenadigde technicus met een oogstrelende balaanname. De spelverdeler kon zich als een van de weinige Europeanen meten met de behendige Indiase balvirtuozen.

Nadat de Zomerspelen van 1980 in Moskou waren geboycot door de hockeybond, zette Leefers niet veel later abrupt een punt achter zijn leven als topsporter. Nadat hij in de herfst van dat jaar tegen Australië zijn laatste interland had gespeeld, vertrok hij naar Hongkong om te werken voor een internationale handelsfirma.

‘Ik was vanaf begin jaren zeventig continue bezig geweest met Oranje. Tussendoor had ik mijn studie afgerond en begon met werken. Daarnaast trad er ook een soort van verzadiging op. Ik was er klaar mee. Uiteindelijk begon het toch weer te kriebelen. Ik kreeg de energie weer en miste het contact met mijn teamgenoten van Oranje.’

Hockeyen in Hongkong

Al na een paar maanden in Hongkong had Leefers de hockeystick weer ter hand genomen. Hij sloot zich aan bij een club en dwong zichzelf twee keer in de week te trainen. Intussen waren Leefers en bondscoach Wim van Heumen met elkaar in contact gekomen. ‘Toentertijd ging dat nog per vaste telefoon of brief.’ Het gesprek kwam op het WK dat eind 1981 in Bombay zou beginnen. Leefers had er wel oren naar en Van Heumen stond open voor een terugkeer van de middenvelder.

Maar, de bondscoach stelde wel een voorwaarde. Omdat Leefers een jaar niet meer op topniveau had geacteerd, moest de middenvelder zich tijdens een oefentrip van Oranje in Pakistan, vlak voor de start van het WK, bewijzen dat hij nog goed genoeg was voor een plek in Nederlands elftal.

Bondscoach Wim van Heumen van de Oranje Heren in gesprek met de Nederlandse pers. Foto: KNHB

‘Ik vloog vanaf Hongkong en niet met de ploeg mee naar Pakistan. Hierdoor voelde ik me in het begin een beetje een buitenstaander, maar het was niet moeilijk om mijn plek in de groep terug te vinden. Ik was ook niet nerveus voor het selectiemoment. Ik pakte het allemaal vrij snel op, voor mezelf de bevestiging dat ik het nog steeds kon.’

Geselecteerd voor het WK

Leefers slaagde erin Van Heumen van zijn fitheid en vorm te overtuigen. Hij werd opgenomen in de WK-selectie waar ook onder meer Ties Kruize, Paul Litjens en Tom van ’t Hek deel van uitmaakten.

Terwijl Nederland genoot van een witte kerst hadden de Oranje Heren ruim zesduizend kilometer verderop te maken met tropische omstandigheden. Het kwik steeg in Bombay tot boven de dertig graden met een luchtvochtigheid van zestig procent.

Na een aantal dagen acclimatisatie en twee oefenwedstrijden was Nederland klaar voor het eerste duel met Engeland. Na de bekendmaking van de opstelling voor de wedstrijd, op de voorlaatste dag van 1981, bleek Leefers niet op zijn geliefde middenveld te staan, maar was hij geposteerd als rechtsbuiten. Ties Kruize was de spelbepaler op het middenveld van Oranje, geflankeerd door Arno den Hartog en Theodoor Doyer.

De opstelling kwam voor mij als een verrassing. Wouter Leefers speelde niet op zijn geliefde middenveld maar als rechtsbuiten

‘De opstelling kwam voor mij als een verrassing. Het was een hele omschakeling. Rechtsbuiten is een ander spelletje. Op die positie ben je afhankelijk van de ballen die je krijgt. Als middenvelder was ik juist gewend om heel veel aan de bal te zijn’, legt Leefers de overgang uit.

Tegen de Engelsen waren de Oranje Heren ontketend. Na een kwartier stond de stand 4-0 op het bord. Ook Leefers scoorde. Vanuit een bijna onmogelijke hoek passeerde hij doelman Ian Taylor, in die tijd beschouwd als beste keeper ter wereld. ‘Ik schoot de bal door de haren van Taylor in het dak van het doel. Haha.’

Zege in India op Indiërs

Ook het tweede duel leverde een overwinning op. Voor het eerst in de historie won Nederland in India van de Indiërs. Voor 20.000 toeschouwers boog de ploeg een 2-0 achterstand om in een 4-3 zege.

De Oranje Heren op weg naar het WK in Bombay. Foto: KNHB

‘Voor zoveel toeschouwers spelen is een ervaring op zich. In Pakistan had ik met Oranje al weleens voor 60.000 man gespeeld. De mensen zijn enthousiast en uiten zich emotioneel. Het zijn enorme hockeyliefhebbers en niet per se kenners. Ze zijn zeer chauvinistisch, maar kunnen een mooie actie op het veld waarderen. Ook als je tegen India speelt. Ondanks dat ben je toch op je eigen spel gefocust, maar die betrokkenheid van het publiek geeft je momentum en eer.’

Na de winst op Maleisië (3-1) werd er verloren van Australië (2-3). Tegen de Australiërs speelde Leefers dan eindelijk op het middenveld. Kruize was onvoldoende hersteld van darmklachten, maar viel in de tweede helft alsnog in. De verhuizing van Leefers was hierdoor van korte duur. In de laatste poulewedstrijd tegen de Sovjet-Unie stond hij weer rechtsbuiten.

Naar de halve finales

Dankzij de helpende hand van de Australiërs, dat gastland India versloeg, plaatsen de Oranje Heren zich ondanks een gelijkspel (2-2) op een nippertje voor de halve finales. De laatste vier waren dan wel bereikt, maar Leefers voelde zich niet senang.

‘Ik vond het helemaal niet leuk om rechtsbuiten te staan. Dat heb ik ook tegen de bondscoach gezegd, maar hij was niet te vermurwen. Het ging ook goed, want we haalden de halve finales. Dus de coach had gelijk.’

De krantenkoppen tijdens het WK in Bombay.

Een medaille liepen de Oranje Heren mis na een nederlaag in de halve finales tegen de latere wereldkampioen Pakistan (2-4) en een verloren strijd om het brons tegen Australië (2-4). ‘Ik had na die nederlagen een gevoel van machteloosheid. Ik kon niet de rol vervullen die ik graag had willen vervullen. Ik heb er niet alles uit kunnen halen wat er in zat en dan met name dat laatste stukje extra.’

Op het middenveld had ik van meer waarde kunnen zijn voor het team. Wouter Leefers over zijn positie als rechtsbuiten tijdens het WK in 1982

En zo eindigde het vijfde WK voor Leefers niet in het zo gewenste verjaardagscadeau: de wereldtitel. Het bleef enkel en alleen bij taart met daarop 29 kaarsjes. ‘De bondscoach maakt keuzes. Hij is de baas. Van Heumen was zeker een goede coach, maar zijn keuze heeft in mijn beleving niet goed uitgepakt. In mijn ogen was het een kwestie van de juiste man op de juiste plaats zetten. Op het middenveld had ik van meer waarde kunnen zijn voor het team. Als rechtsbuiten kon ik niet de motor zijn, die ik als middenvelder wel was voor het team. Op die plek kon ik dominant en bepalend zijn. Als rechtsbuiten niet.’

WK Bombay 1982 – Pouleduels:
30/12: Nederland – Engeland 6-2
01/01: Nederland – India 4-3
02/01: Nederland – Maleisië 3-1
05/01: Nederland – Australië 2-3
07/01: Nederland – Sovjet-Unie 2-2
Halve finale:
10/01: Pakistan – Nederland 4-2
Strijd om derde en vierde plaats:
12/01: Australië – Nederland 4-2

Lees ook:

• Trainer Charles de Bock gaf dameshockey impuls die leidde tot wereldtitel
• Rondje om de aarde leverde Oranje Dames wereldtitel én erkenning op
• Waarom de Eindhovense fusie eigenlijk al veertig jaar terug begon
• EK 1995: reflexen Toxopeus bezorgen Oranje de Europese titel
• Herdenken: olympisch medaillewinnaar Emile Duson
• Den Bosch jaagt op het onwaarschijnlijke record van HGC uit 1988
• Innovatief spel bezorgde HTCC 50 jaar geleden de landstitel
• Het verhaal van Otto ter Haar, die werd ingevlogen vanuit New York
• Het mysterie van de allereerste landkampioen: Haarlem, of toch Den Haag?
• Europese zaaltitel met dank aan haarlak en Spaanse schoenenverkoper
• Groninger Studenten en de greep naar de macht in de zaal
• Zaalfinale van 1983 een spektakelstuk met 35 doelpunten
• Uit pure liefde voor zaalhockey richtte Maarten Salverda IHC Titans op
• Jo Jurrissen: legendarische keepster en spits van Oranje
• Blinde uithaal Thole maakte einde aan bijna 2,5 uur durende slijtageslag
• 1898: Haarlem verslaat Velsen in eerste bondswedstrijd
• Rein de Waal vooroorlogs boegbeeld van Oranje
• 92 jaar geleden: olympische finale belangrijke mijlpaal voor Nederland
• Ab van Grimbergen: architect eerste wereldtitel Oranje Heren
• 75 jaar Vrijheid: international Pieter Arnold Roodenburgh in het verzet
• Het jubilerende Bloemendaal en het jaar van de treble
• Dit seizoen geen kampioen, in 1942 deelden hdm en Venlo de landstitel
• Dames Were Di gingen Europa in: ‘Barcelona was voor ons een enorm avontuur’
• Potje squash om boycot Olympische Spelen van 1956 te verwerken
• Ongekend strenge winter zet in 1963 streep door competitie
• Europees brons hoogtepunt gouden zaaldecennium Groningen
• Missie niet te degraderen leidt onverwachts tot Europees zilver
• Regelwijziging pakt succesvol uit voor Oranje Dames Zaal
• Bronzen EK 2010 zet zaalhockey in Nederland op de kaart
• Hattem: klein duimpje op het veld, grootmacht in de zaal
• WK 1994: Jorritsma en Shahbaz leiden Pakistan naar laatste hoofdprijs
• Het viel allemaal goed in de EHL voor vechtmachine HGC
• Ties Kruize: ‘We hadden veel vaker de Europa Cup moeten winnen’
• Hecht collectief van Kampong kwam even de punten ophalen
• Tackle Back: de dag dat Den Bosch Dames 1 haar eerste titel won